Bændablaðið - 02.02.2012, Qupperneq 6

Bændablaðið | fimmtudagur 2. febrúar 20126
Málgagn bænda og landsbyggðar
LOKAORÐIN
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.600 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.300.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is
Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
Þorlákur þreytti og tvær skýrslur
LEIÐARINN
Möguleikar til uppbyggingar í
íslenskum landbúnaði eru nær
óþrjótandi. Það er ekki einungis
að landbúnaðurinn geti sinnt
þeirri grunnþörf landsmanna að
tryggja þjóðinni mat, heldur getur
íslenskur landbúnaður þjónað
Íslendingum á ýmsa aðra vegu.
Bændasamtök Íslands og
Landbúnaðarháskóli Íslands hafa
ásamt fleiri stofnunum og fyrirtækjum
sett sér það markið að stórauka sjálf-
bærni í landbúnaði. Það á m.a. að gera
með því að hefja framleiðslu á elds-
neyti fyrir þau landbúnaðartæki sem
nota þarf við matvælaframleiðsluna.
Þar hafa menn einkum horft til þess
að nýta dýraúrgang eins og kúa- og
svínaskít til gasframleiðslu eins og
þekkt hefur verið um aldir í Asíu og
víðar.
Í Bændablaðinu í dag viðrar efna-
fræðingurinn Þorbjörn Friðriksson
þá hugmynd að framleiða gas og
fljótandi eldsneyti í stórum stíl, ekki
bara fyrir landbúnaðinn, heldur fyrir
alla íslensku þjóðina, skipaflota, bíla
og flugvélar. Hefur hann verið í sam-
starfi við Elvar Eyvindsson bónda í
Landeyjum og hafa þeir þegar prófað
aðferðafræðina með góðum árangri
við raunverulegar íslenskar aðstæður.
Þorbjörn bendir á að þarna þurfi menn
ekki að byrja á að finna upp hjólið enn
eina ferðina, því öll tækni og búnaður
sem til þarf sé vel þekktur í olíuiðnaði
víða um heim.
Gras og annar gróður sem rækta
má á landsvæðum sem ekki eru nýtt
til matvælaframleiðslu, er lykillinn að
þessari hugmynd. Þar til viðbótar þarf
vetni sem framleiða má á vistvænan
hátt á Íslandi með umframrafmagni
og úr óstöðugri orku frá rennslisvirkj-
unum og öðrum raforkuverum.
Þrátt fyrir að í flestra hugum sé
olía afar óvistvænt fyrirbæri, þá gæti
olía framleidd í sveitum Íslands orðið
100% vistvæn með kolefnisjöfnun við
hráefnisvinnsluna. Þessu til viðbótar
gæti olíuframleiðsla af þessu tagi skap-
að í kringum sig fjölþættan efnaiðnað
eins og vistvæna áburðarframleiðslu
og ýmislegt fleira.
Þar með eru möguleikarnir þó
ekki upp taldir því ef áhugi væri á
því, mætti leysa sorpmál Íslendinga
nánast á einu bretti með slíkri fram-
leiðslu. Með sömu tækni væri hægt
að breyta öllu lífrænu sorpi á Íslandi
sem og bíldekkjum, timbri og plasti í
olíu, í stað þess að brenna það í sorp-
eyðingarstöðvum með ófullkomnum
bruna. Á móti bruna þeirrar olíu
gætu Íslendingar síðan hæglega beitt
kolefnisjöfnun með aukinni ræktun.
Það sem meira er, aðferðafræðin er
þrautreynd. /HKr.
Með hækkandi sól kemur áburðarverðið og
það fer að hilla undir vorkomu. Þorrablótin,
árshátíðir sveitanna standa yfir og kneyfað
er ölið, bitið í pung og gert grín að atburðum
liðins árs í heimatilbúnum skemmtiatriðum.
Sumstaðar koma rándýrir skemmtikraftar að
sunnan. Það eru reyndar aufúsugestir.
Mikið væri þjóðfélaginu hollt ef fengist svolítið
annar bragur á þjóðfélagsumræðuna. Er ég kannski
einn um að finnast umræðan um ýmis mál hér á
landi hafa verið ómálefnalegri? Ekki að ég geti
eitthvað dæmt um framgöngu þar sérstaklega
umfram aðra. En get samt ekki orða bundist. Er
ekki komið nóg af því að tala niður land og þjóð?
Pólitískur drulluslagur, hroðinn í bloggheimum og
skrif í blöðum af aðilum sem vilja jafnvel láta taka
mark á sér í nafni virtra stofnana í samfélaginu.
Greinar sem ganga helst út á að tortryggja og
skaða orðspor.
Hvar er fólkið sem hefur trú á Íslandi og trú á
þjóðinni? Getur það verið eðlilegt ástand að við
teljum betra að senda umræður og ákvarðanatöku
um hagsmuni okkar úr landinu? Hvað með allt
þetta tal okkar um erlenda fjárfestingu? Hún er
vafalaust ágæt. En hvað er það? Jú, að fluttur
verði arður af vinnu okkar og auðlindum í önnur
hagkerfi. Getum við ekkert sjálf? Hvenær ætla
stjórnvöld hér að stíga fram og segjast hafa trú á
landinu? Hætta að hræra í stjórnkerfinu og eltast
við innihaldslausar umræður um stjórnarskrá.
Geta 60.000 heimili borgað brúsann?
Hvað með fólkið? Af mörgum skýrslum sem út
hafa komið vekur ein sérstaka athygli - skýrsla
Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands um hugmyndir
um lækkun lána.
Ein meginniðurstaða skýrslunnar er að bankar
og aðrar lánastofnanir hafi ekki lengur svigrúm
til að færa niður höfuðstól lána. - Einmitt það!
Hvenær kemur skýrsla frá Hagfræðistofnun um
að 60.000 heimili hafi ekki lengur efni á að borga
af þessum lánum? Ætlar ekki einhver að spyrja
Hagfræðistofnun að því? Þá er það þetta með
lánin sem voru afskrifuð hjá bönkunum sjálfum.
Er það alveg óumdeilt og viðurkennt að lán voru
færð á milli banka á niðursettu verði og svo megi
rukka sömu lán 100%. Sem dæmi um svörin sem
við fáum er að þetta sé allt í lagi. Það er eitthvað
svo bogið við þetta allt. Er nema von að þeir sem
standa í stafni geti ekki sleppt því að tala um hve
þreyttir þeir séu?
Samkeppni á matvörumarkaði
Skýrsla 2. Samkeppniseftirlitið kynnti skýrslu um
dagvörumarkaðinn í síðustu viku. Þar er margt
fróðlegt og rímar ýmislegt við þann málflutning
sem Bændasamtökin hafa í umræðum um matar-
verð oft haldið á lofti.
Það er ógagnsætt og óeðlilegt fyrirkomulag í
rekstri verslunar á Íslandi. Að vísu sleppa skýrslu-
höfundar því ekki að hnýta í landbúnaðarkerfið.
Það er nú reyndar til að réttlæta pólitíska tilvist
sína og viðhalda trúarbrögðum þeirra sem vilja
útskýra hátt vöruverð með því að benda á íslenskan
landbúnað.
Þrátt fyrir að í skýrslunni komi skýrt fram að
innlenda framleiðslan hafi haldið vöruverði niðri.
Þá er önnur merkileg staðreynd að vegna íslensks
landbúnaðar og fyrirtækja hans er raunverulegt
aðhald í verðlagningu. Það er staðfest að vegna
fyrirkomulags verðlagningar mjólkur geti minni
verslunarfyrirtæki treyst því að fá keypta vöru í
heildsölu á sambærilegu verði og stórar keðjur.
Í framhaldi af skýrslunni hljóta að verða settar
reglur um gagnsæi í verslun á milli heildsöluaðila
og smásala.
Skýrslan er sláandi endursögn á því siðleysi
sem viðgengst á smásölumarkaði. Þar sem þeir
stóru virðast koma sínu fram á kostnað hinna
smærri.
Gleymum því ekki að til viðbótar miklum
afsláttum eru markaðsráðandi aðilar búnir að fá
afskrifaða tugi milljarða af skuldum. Yfirvöld
verða að tryggja að minni og meðalstór verslunar-
fyrirtæki hafi möguleika.
Það er ekki heilbrigð samkeppni að geta þving-
að fram ofurafslætti sem minni fyrirtækjum er
síðan ætlað að greiða niður. Hvað sem segja má
um önnur atriði þá staðfestir skýrslan að verslunin
hefur aukið hlut sinn í útsöluverði á fjölda búvara
á undanförnum árum.
Allt eru þetta atriði sem við getum sjálf tekið
á. Ef við vildum trúa á okkur sjálf. Við eigum að
hampa litlum og meðalstórum fyrirtækjum því að
í þeim býr mikill kraftur. Þau eiga mestu mögu-
leikana á að geta borið okkur áfram. Rétt eins og
í sveitum þar sem skiptir máli að hafa fleiri en
færri til að byggja gott samfélag.
Við þurfum óþreytt fólk sem vill trúa á okkur
sjálf. /HB
Óþrjótandi
Bændasamtök Íslands mótmæla
hækkun dreifingar- og flutnings-
kostnaðar á raforku til kaupenda
í dreifbýli umfram það sem gerist
til annarra kaupenda. Raforka
er að stærstum hluta framleidd á
landsbyggðinni og flutt um landið
þvert og endilangt, m.a. með raf-
línum sem liggja um eignarlönd
og takmarka nýtingu þeirra. Það
er óviðunandi að landsmönnum
sé mismunað með þessum hætti.
Þetta kemur fram í yfirlýsingu sem
Bændasamtök Íslands sendu frá
sér vegna hækkunar á dreifingar-
kostnaði raforku frá RARIK.
Þann 30. desember sl. tilkynnti
RARIK hækkun á verðskrá sinni
fyrir dreifingu og flutning á raforku.
Hækkunin tók gildi um áramótin og
nemur 7,5 % í dreifbýli og 5% í þétt-
býli. Ýmis þjónustugjöld hækka jafn-
framt um 7,5%. Hækkunin er komin
til vegna aukins kostnaðar, að sögn
fyrirtækisins.
Í yfirlýsingu BÍ segir einnig að
markviss aðgerð til að treysta hinar
dreifðu byggðir sé að allir íbúar á
Íslandi njóti sömu kjara við dreifingu
og flutning á raforku. Eitt verð fyrir
alla á dreifingarkostnaði raforku sé
jafnréttismál fyrir landsbyggðina.
Verðhækkun á dreifingu og flutningi rafmagns frá RARIK:
Landsmönnum mismunað,
segja Bændasamtökin
„Við höfum markað okkur þá
stefnu að innanlandsmarkaður-
inn sé okkar meginmarkaður
og þannig verður það áfram,
en við skoðum öll verkefni
mjög jákvæðum huga,“ segir
Ingvar Gíslason markaðsstjóri
Norðlenska.
Fyrirtækið er fyrsta kjötvinnsl-
an á Íslandi sem fær útflutnings-
leyfi fyrir allar tegundir kjötvara
til allra landa Evrópu. Leyfið
fékkst í lok síðustu viku og nú
í byrjun vikunnar var sendur
þorramatur til Íslendinga á hinum
Norðurlöndunum, sem bíða þess
lostætis með óþreyju. Fram að
þessu hefur þurft sérstakt leyfi til
að senda þorramat utan, þar með
talinn súrmatinn góða og víst að
margir kætast yfir því að nú verður
einfaldara að koma þessari vinsælu
vöru til ættingja og vina erlendis.
Samevrópsk matvælalöggjöf
tók gildi á Íslandi á síðasta ári
og strax þá hófst undirbúningur
að því að uppfylla öll skilyrði
sem sett voru til þess að öðlast
umrætt útflutningsleyfi. Gæðakerfi
Norðlenska hefur verið mjög öfl-
ugt, en aðallega var um að ræða
auknar kröfur um flæði í vinnslu
,sem þurfti að uppfylla.
Ingvar segir útflutningsleyfi
fyrir allar kjötvörur fyrirtækisins
fyrst og síðast hafa þá þýðingu
að nú sé Ísland ekki lengur þriðja
heims ríki þegar kemur að flæði á
vörum til Evrópu.
„Sem sagt, það þarf ekki lengur
sérstök heilbrigðisvottorð með
sendingum frá okkur,“ segir hann.
Nú opnist möguleiki á að markaðs-
setja allar framleiðsluvörur fyrir-
tækisins erlendis, sem einkum var
áður bundið við frosið lambakjöt,
hangikjöt og saltkjöt.
Sigurgeir Höskuldsson, gæða-
og þróunarstjóri Norðlenska,
segir í frétt um málið á vefsíðu
Norðlenska að þetta sé viðurkenn-
ing á því gæðastarfi sem fram hafi
farið innan fyrirtækisins en í því
taki allir starfsmenn þátt og eigi
hrós skilið fyrir. Þá nefnir hann
samstarf við Matvælastofnun,
sem hefur yfirumsjón með mat-
vælaeftirliti hér á landi, en eftir-
litsdýralæknar frá stofnuninni eru
viðstaddir alla þá daga sem slátrað
er og veita þannig gott aðhald hvað
gæðamálin varðar.
/MÞÞ
Norðlenska fær útflutningsleyfi fyrir allar kjötvörur:
Möguleiki á að markaðssetja
allar vörur erlendis