Fjarðarpósturinn - 16.11.1995, Qupperneq 6

6 FJARÐARPÓSTURINN
ÚtgefandiiFJARÐARPÓSTURINN hf. Bæjarhraun 16, 220 Hafnar-
fjörður. Símar, ritstjóm 565 1945,auglýsingar 565 1745, símbréf 565 0835.
Framkvæmdastjóri: Óli Jón Ólason, ritstjóri: Friðrik Indriðason
hs.555-2355, íþróttir og heilsa: Bjöm Pétursson, innheimta og dreifing:
Steinunn Hansdóttir, umbrot: Fjarðarpósturinn, prentun: Borgarprent.
Fjarðarpósturinn er aðili að Samtökum bæjar- og héraðsfréttablaða
St. Jósefsspítali
Óvissa ríkir nú um framtíð St. Jósefsspítala, það er hvort
spítalanum verði gert kleyft að halda áfram að veita bæjar-
búum og nærsveitafólki sömu þjónustu og gert hefur verið
undanfarin ár. Heilbrigðisráðherra hefur gert tillögur sér-
staks tilsjónarmanns með rekstri spítalans að sínum í bréfi
sem borist hefur til stjórnar spítalans og bæjaryfirvalda.
Þessar tillögur fela í sér að töluvert verður dregið úr því
þjónustustigi sem spítalinn heldur uppi nú. Þar má meðal
annars nefna að ætlun ráðherra er að bráðaþjónustu á lyf-
lækningadeild verði hætt og handlækningadeild breytt í
fimm daga deild eins og greint er frá í Fjarðarpóstinum í
dag.
Það er algerlega ótækt af hálfu ráðherra að ætla sér að
standa að málinu með þessum hætti. Ekki er nema rúmt ár
síðan þáverandi heilbrigðisráðherra gaf út auglýsingu um
starfssvið og verkaskiptingu sjúkrahúsa á höfuðborgarsvæð-
inu, þar á meðal St. Jósefsspítala, og ganga þessar tillögur
ráðherra nú þvert gegn þeirri stefnu sem þá var mörkuð í
heilbrigðisráðuneytinu. Þar að auki hafa bæjaryfirvöld ekki
verið með í ráðum hvað þessar tillögur varðar og er bærinn
þó eignaraðili að spítalanum.
I bókun bæjarráðs um málið kemur m.a. fram að bæjarráð
telur af og frá að falla frá þeim grundvallarforsendum sem
settar voru fyrir starfsemi spítalans í fyrrgreindri auglýsingu
og minnt er á að þegar ríki og bær keyptu spítalann af St.
Jósefssystrum var forsenda kaupanna af bæjarins hálfu að
það yrði rekið sem alhliða sjúkrahús auk annararr sér-
greindrar þjónustu eins og verið hefur.
St. Jósefsspítali hefur glímt við mikinn fjárhagsvanda á
síðustu árum eins og fram hefur komið í Fjarðarpóstinum.
Að hluta til má rekja þann vanda til óraunhæfra krafna af
hálfu ríkisvaldsins um niðurskurð á rekstri spítalans. Þessi
vandi er hluti af stærra máli sem nær til flest allra sjúkrahúsa
í landinu. St. Jósefsspítali hefur ekki farið fram á að fá ein-
hverja sérmeðferð í þeim niðurskurði og spamaði sem grípa
verður til. Hinsvegar verður að gera þá lágmarkskröfu til
stjómvalda að tillögur um niðurskurð og spamað séu unnar
í samvinnu við alla aðila málsins en ekki eins og hér hefur
verið gert með einhliða bréfi frá ráðherra til stjómar spítal-
ans og bæjaryfirvalda. Enda hefur bæjarráð varað eindregið
við afleiðingum þess að heilbrigðisráðherra grípi til einhliða
og lítt grundaðra aðgerða í þessum efnum.
St. Jósefssystur unnu mikið og gott starf í þágu bæjarbúa
meðan að spítalinn var í eigu þeirra. Það er vanvirðing við
starf systranna að ætla að draga eins mikið úr þjónustu spít-
alans og tillögur heilbrigðisráðherra gera ráð fyrir. Og bæj-
arbúar munu eflaust kunna ráðherra litla þökk fyrir ef hann
ætlar sér að fá niðurstöðu í málið með einhliða eða lítt
ígrunduðum aðgerðum.
Friðrik Indriðason
Unglingar eru
enginn massi
-segir Kristján Bersi Ólafsson, síöasti smalinn sem sat
yfir ánum í Kví kví, skólameistari og trúarbragðaskoöari
Stúdentarnir hans Kristjáns
Bersa eru í dag orðnir 1508 og þar
af eru slétt 1500 á lífi því 8 hafa far-
ið yfir móðuna miklu á liðnum árum
og í dag er Kristján skólameistari
yfir um 620 nemendum, þar af um
500 í hefðbundnu framhaldsskóla-
námi og um 120 í kvöldskóla - öld-
ungadeild, eins og sagt er. Og þrátt
fyrir yfir 25 ára kynni sína af ung-
mennum er Kristjan Bersi ekki á
því að heimur versnandi fari og
unglingarnir með:
„Nei, mér finnst það raunverulega
ekki. Auðvitað hafa ákveðnir hlutir
breyst í umhverfi og upplagi unglinga
eins og t.d. í hugsunurhætti og skynj-
un, en yfirgnæfandi meirihluta okkar
nemenda, þeirra unglinga sem koma til
okkar á hverju ári, eru mikið sómafólk
og stunda sitt nám og vinnu af mikilli
ábyrgð.
Auðvitað koma upp vandamál en
mér finnst mikið aðalatriði að fólk
hætti að alhæfa um unglinga. Ungling-
ar eru enginn massi heldur fjöldi ein-
staklinga og við verðum að koma þan-
nig fram við þá.
Að vísu get ég viðurkennt eitt
vandamál sem mér finnst einkennandi
fyrir síðustu ár og það er að vaxandi
fjöldi unglinga er ekki vant bóklestri.
Þetta er ungt fólk sem tæknilega séð er
læst, þ.e.a.s. kann að lesa einstök orð
og setningar, en þetta er fólk sem er
ekki vant bókmáli og ekki vant því að
grípa sér bók í hönd til dægrarstytting-
ar eða skemmtunar.
Þetta stafar náttúrulega ekki síst af
því að við eru í auknum mæli að fá all-
ar okkar upplýsingar um heiminn í
myndmáli en ekki prentmáli eins og
kannski mín kynslóð óx upp við.
I þessu sambandi má kannski minna
á hugmyndir Kanadamannsins McLu-
hans sem setti fram kenningar sínar í
bókinni „The media is the message"
fyrir um 30 árum síðan, þar sem hann
hélt því fram að miðillinn hefði ekki
síður áhrif á hugsunarganginn en
skilaboðin sem hann flytur. Hann hélt
því t.d. fram að með Gutenberg og
prentlistinni hefði hinn „analýtiski"
tími hafist, þar sem menn brutu hlutina
til mergjar og notuðu brotin til að byg-
gja upp heimsmynd. Með þeirri
„myndrænu" skynjun sem við búum
við í dag má kannski segja að hringn-
um sé lokað og ananlýtiski tíminn hafi
runnið sitt skeið á enda. Við tekur þá
myndræn skynjun sem er í senn yfir-
borðskenndari og grynnri en miklu
sterkari."
Sat yfir í kvíunum
Kynslóðin hans Bersa ólst upp á
milli tveggja heima. Hann sjálfur t.d.
segist vera síðasti núlifandi smalinn
sem sat yfir ám í kvíum og vann við
fráfærur og lifði við tilltölulega foma
búskaparhætti. Kristján er sonur þeirra
Olafas Þ. Kristjánssonar og Ragnhild-
ar Gísladóttur, en þau voru bæði vest-
firðingar. Enda segist hann ekki síður
upplifa sig sem vestfirðing en Hafn-
firðing, þó svo að Kristján sé fæddur
hér í bæ, uppalinn og hafi starfað hér
síðustu 25 árin.
„Ég fór alltaf í sveit á sumrin, fyrst
í Amarfjörðinn þar sem ég var hjá
móðurfólki mínu og síðar að Kirkju-
bóli í Bjamardal í Önundarfirði, þar
sem amma mín bjó þá. Þar var fært frá
og þar sat ég yfir ánum í kvíum.
Þá voru æmar mjólkaðar kvölds og
morgna og úr mjólkinni var búið til
smjör og einskonar skyr. Þetta skyr var
hálfsíað og síðan látið í tunnur og lát-
ið súma.
Ég man alltaf spenninginn heima
hjá mér þegar græni kúturinn hans
pabba kom að vestan á hausinn fullur
af þessum súr og með ýmis konar góð-
gæti í, lundaböggum, bringukollum og
slátri. Þessi súr var reyndar einnig
hluti af hversdagsmatseðli fyrir vestan
því þá var t.d. hafragrautur á borðurn
flesta daga og þá var súrinn gjama
settur saman við til að drýgja grautinn
þannig að þetta varð einhvers konar
hræringur.
Þannig að ég ólst nú að hluta upp
við foma búskaparhætti og annað sem
ég er líka þakklátur fyrir, er að á sumr-
in með menntaskóla, vann ég yfirleitt
hjá Vitamálastofnun við að byggja vita
víðs vegar um landið og þar kynntist
maður líka þessum gömlu vinnubrögð-
um, því þó svo að véltæknin væri
komin í þjónustu þá, reyndi líka mikið
á manninn sjálfan og víða þurfti að
bera allan efnivið á bakinu á sér frá
lendingarstað að byggingarstæði."
Menningarheimili
við Tjarnarbraut
Kristján Bersi ólst upp hér í Hafnar-
firði, að Tjamarbraut 11 þar sem for-
eldrar hans og Hallsteinn Hinriksson
og kona hans byggðu tvíbýlishús og
var mikill samgangur á milli heimil-
anna. Ólafur Þ. var skólamaður og
kennari og fræðimaður eins og Hafn-
firðingar vita og Hallsteinn mikill
íþróttafrömuður og var þetta því
menningar og framfaraheimili.
„Já, ég býst nú við að svo hafi verið
þó maður hafi kannski ekki hugsað
svo mikið um það þá og jafnvel varla
síðan. En pabbi var jú skólamaður og
vann reyndar einnig um tíma við bóka-
safnið og hann var mjög fróðleiksfús
og hafði mjög traust minni þannig að
það sem hann hafði heyrt eða lesið,
það mundi hann.“
Kristjðán Bersi er giftur Sigríði
Bjamadóttur frá Hvestu í Amarfirði og
eiga þau þrjú böm á lífi; misstu 7 ára
dóttur eftir mikil veikindi. En núlif-
andi eru Freydís, myndlistarmaður í
Hafnarfirði, Olafur Þ. jámabindinga-
maður eins og Tryggvi frændi, og síð-
an Bjami Kristófer, líffræðingur.
Kristján lauk landsprófi frá Flens-
borg og síðan Stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík. 1957.
og síðan lá leiðin til Stokkhólms þar
sem til stóð að læra bókmenntafræði
og það nám var langt komið er stúd-
entinn gerði stuttan stans á því námi
sínu og tók eitt námskeið í trúar-
bragðafræði, svona rétt tjj tilbreyting-
ar.
Þessi trúarbragðafræði varð síðan
svo skemmtileg að hann fór aldrei aft-
ur í bókmenntimar heldur útskrifaðist
með Phil. cand. gráðu frá heimspeki-
deild Stokkhólmsháskóla með trúar-
bragðafræðina sem aðalegrein.
„Já, þetta er nú ekki síst menningar-
saga og tengist mikið hlutum eins og
þjóðháttarfræði enda voru kennarar
mínir í Stokkhólmi flestir þjóðháttar-
fræðingar. T.d. fjallaði doktorsritgerð
prófessorsins mín um sálina í hugar-
skoti Norður Amerískra indíána, og
einnig starfaði þama eistneskur dósent
en hans rannsóknir höfðu fjallað um
svipaða hluti hjá síberískum þjóð-
flokkum."
Nú hefur þú lifað mikil breytinga-
skeið þjóðfélagsins, allt frá fráfærum
og til tölvualdar. í ljósi þinnar mennt-
unar, hver finnst þér áhrifin hafa verið
helst?
„Það er nú kannski helst að mér
finnst eins og að býsna margir eigi
erfitt með að átta sig á sjálfum sér og
rótunum. Það hafa vissulega slitnað
tengsl við fortíðina og mér sýnist að
það hafi sýnt sig að það skipti fólk yf-
irleitt miklu máli að þekkja uppruna
sinn.
Ég vitna t.d. til þess að í eina tíð
voru Bandaríkin kölluð „The melting
pot“ þar sem ólík þjóðarbrot áttu að
koma saman og að úr yrði ný þjóð.
Þetta hefur að mörgu leyti ekid ræst
því að flestir hópar Bandaríkjanna leg-
gja mikla áherslu á að halda í sérkenni
sín og uppruna.
Sjamanismi og
sjálfstæð hugsun
í þessu sambandi er nóg að minnast
á ættemisáhuga afkomenda Vestur ís-
lendinganna og t.d. þess hversu mikla
áherslu böm fædd á stríðsárunum, af
erlendum hermönnum, hafa lagt á að
hafa uppi á feðmm sínum.
Nú svo er annað sem mér finnst
orðið áberandi hvað varðar þetta unga
fólk sem í skólann okkar kemur og þar
verðum við að líta í eigin barm en mér
finnst eins og að uppeldisumhverfi
margra bama og unglinga í dag sé
ákafíega fátæklegt. Enda sjáum við