Prentarinn - 01.02.1998, Blaðsíða 3

TÆKNI ■
HJÖRTURGUÐNASON
Hver er framtíð
prentsmíðarinnar?
Úr ávarpi Hjartar Guönasonar,
framkvæmdastjóra Prent-
tæknistofnunar, sem hann
flutti við setningu ráðstefnu
um framtíð prentsmíðar sem
iðngreinar þann 14. apríl sl.
Sumir hafa áhyggjur af prentsmíðinni og
hvernig hún muni þróast. Aðrir taka
þessum breytingum fagnandi, fínnst gaman
að vinna í iðngrein sem er í mikilli þróun,
þar sem tækni dagsins í dag er orðin úrelt á
morgun og eitthvað annað spennandi komið
í staðinn.
Prentiðnaður hefur á undanfömum ámm
þurft að ganga í gegnum miklar tæknibreyt-
ingar. Þeir verkþættir sem fram til þessa hafa
verið uppistaðan í prentsmíðinni em nú þegar
orðnir þættir í öðmm starfsgreinum eða orðn-
ir sjálfvirkir, innbyggðir í tölvuforrit. Það er
fátt eftir í prentsmiðjunum sem minnir á
prent- og setjarasali fyrri trma. Þetta hefur
gerst fyrst og fremst með innreið tölvutækni í
prentsmíði, en prentunin sjálf hefur þó ekki
farið varhluta af byltingunni.
Kröfur og þarfír viðskiptavina
hafa breyst mikið á síðustu
ámm og eiga enn eftir að breyt-
ast. Kaupendur prentverks gera
sífellt meiri kröfur til hraðvirkni
og gæða. Erlend samkeppni er
mikil og óvægin. Þörf fyrir
aukna menntun í prentiðnaði
mun því aukast stöðugt næstu
árin. Þessar breytingar gera
miklar kröfur til starfsmanna og
stjómenda. Tæknin verður aldrei betri en
hæfni manna til að fást við hana. Þess vegna
þarf að fjárfesta jöfnum höndum í tækni og
menntun.
Gamlar og góðar iðngreinar eins og
setning, skeyting og plötugerð hafa verið og
em einfaldlega að þurrkast út með nýrri
tækni. Margt bendir til þess að nám í
prentsmíð verði almennara og ijölbreyttara,
annars vegar á sviði hönnunar og hins vegar í
tölvutækni. Ég minnist þess þegar ég hóf
nám í prentsmíð, að klukkan sem mældi
framköllunartímann og hitamælir sem notað-
ur var til að fylgjast með hita framköllunar-
vökvans, vom einu tækin sem ég þurfti að
hafa áhyggjur af og kunna á. Nú em breyttir
tímar. Hönnunarvinnan hefur verið að kvam-
ast úr hefðbundnum prentiðnaði og ganga
auglýsingateiknarar nú orðið algjörlega sjálf-
ir frá sínum verkum og ekki má gleyma hin-
um almenna viðskiptavini sem vinnur efni
sitt í eigin tölvu, jafnvel heima í stofu. Allir
sem eiga tölvu, hvort sem það em einstak-
lingar eða fyrirtæki, em komnir með útgáfu-
og hönnunardeild inn á gólf til sín. Einnig má
nefna að störf blaðamanna og prentsmiða
skarast æ meira. Sama má einnig segja um
rithöfunda sem skila bókum sínum umbrotn-
um til prentsmiðja. Stafræn ljósmyndun kall-
ar á að Ijósmyndarar fari að vinna ntyndir
sínar í tölvum og er þá stutt’í að þeir fari að
fullvinna það efni sem þeir em að mynda í.
Sjálfvirk mynd- og litstýring hefur einnig
konrið til sögunnar og verður stöðugt full-
komnari. Margmiðlun, Intemet, CD rom,
DVD, nýjar uppfærslur á forritum, ný forrit
og margar aðrar tækninýjungar dembast yfir
okkur og við getum ekkert gert nema reyna
að fylgjast með. Við þurfum því að fylgjast
grannt með nýrri tækni og nýjum viðhorfum.
Þá þurfa ef til vill einhverjir að gera það upp
við sig hvort þetta er vandamál eða spenn-
andi áskomn sem þarf að
takast á við. í ýmsum ná-
grannalöndum hefur prentsmíð
verið lögð niður sem sérstök
iðngrein. Þessi þróun hefur átt
sér stað fyrir tilstuðlan tækni-
breytinga og það má jafnvel
spyija hvort ekki sé ábyrgðar-
hluti að beina ungu fólki í iðn-
grein sem svo er ástatt um án
þess að huga að breytingum á
framkvæmd námsins eins og það er í dag.
Upplýsingaiðnaðurinn krefst núna enn
betur menntaðs fólks og fjölbreyttari
menntunar en áður.
I Danmörku em þrír af hverjum fjórum
sem hefja grafískt nám með stúdentspróf.
Þetta á efalaust eftir að gerast hér líka. Fjár-
festing í þekkingu er ekki alltaf
sýnileg, en hún mun skila sér smám saman
á mjög sýnilegan hátt. Það eru ótal spum-
ingar sem vakna þegar maður fer að velta
þessum málum fyrir sér. Hver verður
munurinn á grafískum hönnuði og prent-
smið eftir nokkur ár?
Prentsmiðir þurfa, frekar en margir aðrir,
að vera sérlega vakandi um framtíð sína.
Sí- og endurmenntun verður að vera
sjálfsagður hlutur í lífi hvers prentsmiðs ef
hann vill vera gjaldgengur á nýrri öld. ■
Sí- og endur-
menntun verður
að vera sjálf-
sagður hlutur
í Iffi hvers prent-
smiðs ef hann
vill vera gjald-
gengur á
nýrri öld.
prentnrinn
■ MÁLGAGN FÉLAGS BÓKAGERÐARMANNA
Ritnefnd Prentarans:
Bjargey G. Gísladóttir,
ritstjóri og ábyrgðarmaður.
Margrét Friðriksdóttir
Olafur Orn Jónsson
Pétur Ágústsson
Stefán Ólafsson
Sævar Hólm Pétursson
Fréttaskot og annað efni er vel þegið
og eins óskir og ábendingar lesenda
til ritnefndar.
Leturgerðir
í Prentaranum eru:
Universe, Times o.fl.
Blaðið er prentað á mattan 135 g
Ikonofix.
Útlit og prentvinnsla:
Prentþjónustan ehf • Gústa
Prentun og frágangur:
Grafík ehf.
Forsíða Prentarans
Ljósmyndin á forsíðunni er gjöf NGU,
Norræna bókagerðarsambandsins, til
FBM í tilefni 100 ára afmælis félagsins.
Verkið er eftir Kjell Engman.
Myndina tók Róbert Fragapane,
útskriftarnemi í prentsmíð 1998.
Róbert er áhugaljósmyndari og hefur
stundað Ijósmyndun í tíu ár. Hann tók
einnig myndir af gjöfum til félagsins
sem birtust í síðasta Prentara. Þá láðist
að geta nafns hans og er hér með
beðist velvirðingar á þeim mistökum.
PRENTARINN ■ 3