Læknablaðið - 01.07.1915, Blaðsíða 10

104
LÆKNABLAÐIÐ
Glösin eru hrist lítið eitt og látin vera um 2 klukkustundir í -f- 35—45
st. C. vatni.*'
Líka má gera Widalskönnun við stofuhita, en svariö veröur sjaldan eins
glögt og auk þess verður aö bíSa lengur eftir því (10—12 stundir). Séu
glösin búin aS vera nægilega lengi í vatnsbaSinu, er aSgætt, hvort blóS-
vatniS verki. Sé önnurhvor röSin jákvæS, er þynningin athuguS, og sjáist
hlaup eSa fjúkkendir hnoSrar í glösunum upp aS nr. 3, t. d. í Typhus-
röSinni, þá bendir þaS til aS sjúklingurinn hafi taugaveiki.
Stöku sinnum eru dálítil óhreinindi í sóttkveikjublöndunni, en þau
geta tæplega vilt, þegar glösin nr. 5 eru tekin til samanburSar.
Af þessu má sjá, aS Widalskönnun er mjög handhæg og auövelt fyrir
lækna aS gera hana. Ööru máli er aS gegna meS Wassermannskönnun og
aSrar erfiöar blóörannsóknir, sem tæplega veröa geröar nema í þar til
gerðum rannsóknarstofum.
Nú vilja læknar ef til vill halda því fram, aö auövelt sé aö þekkja
taugaveiki án Widalskönnunar. ÞaS er rétt, aS í flestum tilfellum þarf
hennar ekki viö, því einkennin eru nægilega glögg; en alloft eru læknar
í vanda staddir meö sjúklinga vegna óljósra taugaveikiseinkenna, einkum
þegar um Paratyphus er aö ræöa. Þetta er þeim kunnugt um, ekki síSur
en mér, og í slíkum tilfellum er Widalskönnun nauðsynleg.
Nokkrir læknar álíta, aö Widalskönnun sé lítils viröi af því, aS blóö-
vatniö verki fyrst nægilega þynt viku eftir aö vart veröur viö veikina, og
þá geti veriö of seint aö einangra sjúklinginn. Aö vísu er þetta nolckur
ókostur, en mikils er um vert aö vita hiö rétta, þótt seint sé, og jafnvel
þótt blóövatniö verkaöi ekki nægilega þynt fyr en veikin er í rénun, væri
Widalskönnun samt mikils virSi, því hafi taugaveikin hagaS sér á sér-
kennilegan hátt, þá má mikiö af því læra.
Hvort of seint sé aS einangra taugaveikissjúkling viku eftir aö veikin
kemur í Ijós, getur veriö álitamál. í flestum tilfellum, finnast taugaveikis-
sóttkveikjur ekki í saurnum fyr en komiö er á aöra viku, og í þvaginu
veröur þeirra sjaldan vart, fyr en 2 vikum eftir aö sjúklingurinn veikist.
Nú getur komiö fyrir, aö Widalskönnun taki ekki af tvímælin, þótt hún
sé gerö viku eftir aö veikinnar veröur vart, og um taugaveiki sé aö ræöa;
en þótt blóövatnið verki eklci í frekar þynningum en 1:40, gefur þaö
ástæSu til þess aö einangra sjúklinginn, aS minsta kosti þangað til Widals-
könnun er undantekin og vænta má gleggra svars. Séu taugaveikiseinkenni
sjúklingsins mjög óglögg, er viröingarverð varfærni aS treysta lítiö
Widalskönnun, nema því aö eins aö hún sé ótvíræð, þ. e. a. s. aö blóö-
vatniS verki þynt 1 : 80 eöa meir.
Þótt eigi mætti treysta Widalskönnun einvöröungu, þá blandast læknum
ekki hugur um, aS hún sé ómissandi til stuönings i vafasömum tilfellum.
Því greinilega jákvæöa Widalskönnun munu allir telja eitt af órækum
einkennum taugaveikinnar.
Þá munu flestir veröa sammála um, að aöferöin sé handhæg, og því þá
ekki aö nota hana?
Sú rannsóknaraðferS, sem í flestum tilfellum tekur fram Widalskönnun,
■ * Hæfilega lieitt vatnsbað má gera meS því aS láta loga á náttlampa undir vatni,
sem haft er í algengum skaftpotti, sem settur er á þrífætt upphald.