Læknablaðið - 01.07.1921, Blaðsíða 14

io8
LÆKNABLAÐIÐ
eru tiltölulega bráSþroska, aS minsta kosti kemur menstrutio kvenna mjög
snemma hjá þeim (á svipuBum tima og í heitu löndunum). Til þess aö
vita vissu sína um m enstruationstímann þarf nákvæma rann-
sókn, sem taki yfir I—2000 stúlkur aS minsta kosti, og þar má ekki, eSa
mjög varlega, treysta minni manna. ASallega verSur því aS tala um ungar
stúlkur, sem nýlega hafa fengiS blóSmissi og vita tímann meS vissu.
Þá jiarf og helst aS vita aldur stúlknanna nákvæmlega, og á hverjum
tima árs breytingin kom. ÞaS þarf aS gá þess, aS telja ekki aSrar stúlkur
en heilbrigSar, og margt fleira getur veriS aS athuga, til þess aS fara ekki
villur vegar. Þó hér sé ekki um neitt stórmál aS ræSa, j)á er jiaS auS-
sætt, aS Jietta er illkleift fyrir einn lækni, en tiltölulega auSvelt, ef 40
læknar leggja hönd á plóginn. ÞaS koma þá ekki nema 50 stúlkur á hvern.
Eg vil nefna annaS dæmi svipaS. Ýmsir læknar hafa sýnt áhuga á
því að mæla skólabörnin og vita um jiroska þeirra. Þetta er
ekki vandalaust verk ef niSurstaSan á aS vera örugg. Allar hæSarmæl-
ingarnar verSa aS vera gerSar eftir sömu, ákveSnu reglu, mælikvarSinn
alveg viss, sjúk börn talin frá, vogir prófaSar vandlega, og margs fleira
þarf aS gæta. Þá þarf tala barnanna aS vera all-há, helst skifta þúsund-
um, svo aS nægilega mörg verSi í hverjum aldursflokki til Jiess aS úti-
loka alla tilviljun. Nú má aS vísu segja, aS auSvelt sé aS framkvæma
þetta i Rvk., en þá er eftir aS vita um sveitabörnin, sem lifa viS ólík
kjör, hvort sama gildir um alla landshluta o. fl. Vér getum ekki hrundiS
þessu í framkvæmd nema meS samvinnu, og auk þess þarf aS hafa vand-
lega ákveSna vinnuaSferS, meSal annars vegna jjess, aS komiS getur jiá
til tals, aS athuga fleira en hæS og þyngd. Sennilega væri heppilegast aS
nota hentug eySublöS. Úr þeim yrSi svo unniS hér í Rvk.
ÞriSja dæmiS sem mér dettur í hug, er athugun á h ú s a k y n n u m
manna o. fi. sem stendur í sambandi viS JiaS. Húsakynnin eru mikilsvert
heilbrigSismál, en auk þess hefSj slik rannsókn, gerS eftir vandlega
hugsaSri fyrirmynd, allmikiS gildi fyrir menningarsögu landsins. ÞaS
er ekki á færi neins eins manns, aS rannsaka þetta mál, en fyrir 40—50
menn, sem dreifSir eru út um alt land, ætti þaS aS vera létt verk. AuS-
vitaS slyppu héraSslæknar viS alla útreikninga. Á þeim hvíldi aS eins
aS útfylla eySublöS.
Því verSur naumast neitaS, aS læknum er þaS mjög skylt, aS vita
glögglega um ungbörnin, hve mörg eru lögS á brjóst og hve lengi,
einnig hvernig meS Jiau er fariS, sem fá pela. í ársskýrslum lækna
er gerS grein fyrir Jiessu en mjög óákveSin i flestum, svo aS slíku er
ekki treystandi. ViS siSasta manntal var spurt um, hvort barniS hefSi
veriS lagt á brjóst og hve lengi. Þetta er aS vísu ágætt, en stóS JiaS
ekki oss nær aS afla þessarar þekkingar? Hún er þó grundvöllurinn undir
því aS ýta undir þau héruS, sein lakast eru sett i þessu efni. ÞaS er
meS Jietta eins og fleiri mál, aS vér Jnirfum ekki árlega aS taka þaí5
fyrir, en eg vil segja, aS á 5 ára fresti veitti ekki af því. Hér er engan
veginn aS tala um fróSleik einan eSa visindi, heldur praktisk heilbrigSis-
mál. ÚtlátalítiS væri oss Jnetta, Jiví vér myndum fá upplýsingamar hjá
yfirsetukonunum.
ÞaS er svo meS þetta mál sem önnur, aS samrannsókn á því yrSi aS