Læknablaðið - 01.02.1968, Síða 59

læknablaðið
29
gras fer að sölna, en þegar ærnar losna við lömbin, lækkar eggja-
talan á ný (sjá línurit). Áföll geta komið í byrjun vetrar og
ormum fjölgað, en þeim fækkar aftur, ef féð er tekið inn á góða
gjöf. Þó stígur eggjalínan á ný fram til vorsins. 1 lömbum fellur
ormaeggjatalan í júlí, þegar beitin er bezt, en eykst, þegar kem-
ur fram í ágúst- og septemberbyrjun, og stígur þá venjulega ört
og mikið, líklega vegna efnatapsins úr fóðrinu, sem verður, þeg-
ar gras fer að sölna (sjá I. og II. línurit).
Val ormalyfja
Að lokum vil ég leyfa mér að tilfæra nokkur orð, lauslega
þýdd, úr grein eftir Svíann Olle Nilsson, sem er prófessor í
sníklafræði við Dýralæknaháskólann í Stokkhólmi. Það er um
val ormalyfja og gefur, að því er mér virðist, holla bendingu um
lyfjanotkunina og sýnir jafnframt, að margt kemur til greina,
þegar til framkvæmda kemur.
Þegar taka skal ákvörðun um notkun ormalyfja, koma ýmis
atriði til greina, t. d. mótefnamyndun fjárins gegn ormum og
ormanna gegn lyfjum. Þótt ormar berist í ungviði, myndast ekki
mótefni í blóði þess, og jafnvel er talið, að það dragi úr hæfni
ungra dýra til að mynda mótefni, ef mjög mikið af ormum berst
í þau, og þau geti jafnvel misst þennan hæfileika.
Vegna þess hve gagngjör munur kemur fram á mótefnamynd-
un í ungum dýrum og í dýrum, sem eru fullþroska, verða við-
horfin einnig mjög ólík eftir aldri dýrsins, þegar ákveða skal,
hvort gefa eigi ormalyf eða ekki og hvaða ormalyfstegund sé rétt
að nota. Það er enn meiri þörf á að hafa þetta í huga, þegar far-
ið er að framleiða lyf, sem einnig vinna á ormalirfunum.
Ungu dýrin virðast ekki þurfa á lirfum að halda, þar sem
þau skortir hæfileikann til að mynda mótefni. Það er því ekki að
efa, að handa ungviðinu er réttmætt að velja ormalyf, sem einn-
ig drepa ormalirfurnar, eins og t. d. thibenzole og fleiri lyf. Á
hinn bóginn gætu þessi ormalyf verið skaðleg fullorðnum dýrum,
sem þurfa á lirfunum að halda til mótefnamyndunar, að minnsta
kosti ef þau eru notuð að staðaldri. Það hefur komið í ljós, að
fullorðin dýr, sem fengið höfðu stóra skammta af þessum orma-
lyfjum, en síðan voru gefnar inn smitnæmar ormalirfur í til-
raunaskyni, sýktust greinilega af lirfuskammti, sem verkaði ekk-
ert á sambærilegar kindur, er ekki höfðu fengið ormalyf. Af þess-
um ástæðum verður, að minnsta kosti að svo stöddu, að mæla
með því, að fullorðnum kindum séu að jafnaði aðeins gefin orma-