Læknablaðið - 15.12.1980, Blaðsíða 5

LÆKNABLADID
297
Björg Rafnar*
REYNSLA AF RAUÐUHUND ABÓLUSETNIN GU í
RAUÐUHUNDAFARALDRI 1978-1979
INNGANGUR
Árið 1977 hófst hér á landi bólusetning 12 ára
telpna gegn rauðum hundum. Frumrannsókn-
um sem gerðar voru á fyrsta bólusetta telpu-
hópnum í Reykjavík, árgangi fæddum 1964,
hefur áður verið lýst í Læknablaðinu (17). Að
lokinni peirri rannsókn voru lágjákvæðar telp-
ur endurbólusettar vorið 1978. í bæði skiptin
var notað Almevax bóluefni frá Burroughs
Welcome.
Hér á eftir verður lýst rannsókn á pessum
sama telpnahópi í lok rauðu hunda faraldurs-
ins 1978-1979. Markmiðið var að kanna pá
vernd, sem bólusetningin hefði veitt og breyt-
ingar sem orðið hefðu á magni mótefna í
faraldrinum. Kannað var:
1) Hve náin samskipti telpurnar hefðu haft við
rauðu hunda sjúklinga í faraldrinum.
2) hvort vart hefði orðið einkenna um rauða
hunda í bólusetta hópnum,
3) hvort finna mætti einkennalausar sýkingar
með mótefnamælingum,
4) hvort endurbólusetning hefði borið árang-
ur.
Sem samanburðarhópur voru valdar jafngaml-
ar telpur, bekkjarfélagar, sem árið 1976 höfðu
reynst hafa mótefni eftir náttúrlega rauðu
hunda sýkingu. Fara hér á eftir niðurstöður
pessarar rannsóknar.
EFNI OG AÐFERÐIR
1. Umhverfi
í aprílbyrjun 1978 greindist fyrsti rauðu hunda
sjúklingurinn á landinu eftir 2'h árs hlé. Hófst
faraldur síðan, fyrst á Akureyri, færðist síðan
um sumarið vestur og suður um landið og
haustið 1978 tók að bera á veikinni á Reykja-
víkur svæðinu. Rétt fyrir áramótin 1978-1979
reyndist mikið um veikindaforföll vegna
rauðra hunda í skólunum í Reykjavík. f byrjun
febrúar virtist faraldurinn að mestu liðinn hjá
•Rannsóknastofa í veirufræði v/Eiríksgötu. Barst 25/05/80.
Samþykkt til birtingar 05/06/80. Sent í prentsmiðju
10/06/80.
meðal unglinganna. Þá voru tekin nokkur
blóðsýni úr bólusettum telpum og mæld til
reynslu. í marz 1979 var síðan safnað skipu-
lega sýnum úr árgangi fæddum 1964 í skólum
borgarinnar.
2. Rannsóknarhópar
í fyrri rannsókn (17) var telpum fæddum 1964
og bólusettum 1977 skipt í tvo hópa. í hópi A
voru telpur, sem verið höfðu neikvæðar í
upphafi en í hópi B telpur með lág Hl-mótefni
1/20 fyrir frumbólusetningu. í jan.-febr.1978
einu ári eftir bólusetninguna voru tekin blóð-
sýni. Þær telpur sem pá höfðu mótefni < 1/20
voru endurbólusettar og nýtt blóðsýni tekið 6
vikum síðar. Endurbólusettar voru 17 úr hópi
A, par af tvær sem fyrsta bólusetning mistókst
á og voru neikvæðar eftir fyrsta árið, og 5
telpur úr hópi B. Allan pennan tíma greindust
engir rauðir hundar í landinu. í febr.-marz
1979 voru tekin ný blóðsýni úr öllum peim
bólusettu telpum, sem til náðist. Fengust sýni
úr 333 telpum úr hópi A og 12 úr hópi B. Sýni
fengust úr öilum endurbólusettum. Til saman-
burðar voru tekin blóðsýni úr 193 óbólusettum
telpum úr sömu bekkjum. Þessar telpur höfðu
mótefni eftir náttúrlega rauða hunda sýkingu
samkvæmt sýnatöku og mælingu 1976. Höfðu
pau sýni verið geymd við -^25°C eins og sýnin
úr bólusettu telpunum.
Samfara sýnatöku svöruðu allar telpurnar
skriflega eftirfarandi spurningum:
1) Hefur pú fengið rauða hunda í vetur?
2) Hefur pú fengið útbrot eða liðverki í vetur?
3) Hefur einhver í nánasta umhverfi pínu
fengið rauða hunda í vetur?
a) á heimili pínu
b) einhver vina pinna
c) 1 bekknum pínum.
3. Meðferð sýna
Öll sýni voru tekin í lofttæmd glös (vacutainer)
með einnota nálum. Var sermi skilið frá
blóðköggli (koagel) samdægurs við 3000 snún/
mín. í 10 mín, sermi tekin ofan af með sæfðum