Læknablaðið - 15.12.1980, Blaðsíða 34

318
LÆKNABLADID
Sé gert ráð fyrir mestu nýliðun lækna í
heilsugæslu, sem hugsanleg væri, miðað við
aukin verkefni og út frá því gengið, að hver
heimilislæknir annist aðeins um 1500 manns
yrðu stöður heilsugæslulækna í höfuðborginni
um 60 talsins. í Reykjavík eru nú 30 læknar,
sem hafa heimilislækningar að aðalstarfi og
því yrði raunveruleg aukning aðeins um 30
stöður.
Á sömu forsendum gæti fjölgun orðið 30—
40 stöður á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðv-
um utan höfuðborgarinnar og er þá miðað við
bætta starfsaðstöðu í þessum heilbrigðisstofn-
unum og aukin umsvif.
Á sjúkrahúsum, meðferðar- og rannsókna-
stofnunum í Reykjavík þyrftu því að koma til
130-140 nýjar stöður.
í þessum hugleiðingum felst raunar svarið
við sþurningunni um það, hvort hér sé hætta á
offjölgun lækna. Hér á landi er ríkisrekin
heilbrigðisþjónusta og það er því algerlega á
valdi stjórnvalda að ákvarða fjölda lækna.
Einkenni offjölgunar væru þau, að ekki væru
til verkefni fyrir þá lækna, sem væru við störf.
Þessa sjást engin merki í heilbrigðiskerfinu í
dag, miklu fremur hið gagnstæða, að margir
læknar eiga að jafnaði of langan vinnudag og
víða sjást merki læknaskorts t.d. í heilsugæsl-
unni.
Varðandi þá tölu, 2,63 lækna á hverja 1000
íbúa, sem slegið er fram sem hugsanlegu
hlutfalli 1990, má vitna til þess, að ýmsar
þjóðir í Evróþu hafa þegar náð þessu hlutfalli,
svo sem Austurríki, Ítalía, Monakó, Ráðstjórn-
arríkin, Tékkoslóvakía og Ungverjaland og
hefir enginn minnst á offjölgun í þessum
löndum.
Hins vegar er ljóst, að s.l. 20 ár a.m.k. höfum
við útskrifað læknakandidata langt umfram
eigin þarfir. Þetta hefir ekki verið mönnum
áhyggjuefni, þar sem fram að þessu hafa
íslenzkir læknar ekki átt í neinum erfiðleikum
með að fá vinnu erlendis. Hins vegar eru nú
ýmsar blikur á lofti í þessum efnum:
í Bandaríkjunum eru nú verulegar hömlur á,
að erlendir læknar komist í sérnám og banda-
rísk stjórnvöld hafa undanfarin ár stuðlað að
fjölgun lækna, sem fljótlega mun leiða til þess,
að erlendir læknar komast ekki til starfa í
Bandaríkjunum. Hið sama hefir orðið uþp á
teningnum í Bretlandi, að með nýlegri löggjöf,
(Medical Act 1978), hefir útlendum læknum
verið gert mun erfiðara fyrir að komast að.
Við eigum að vísu aðild að samnorrænum
samningi um gagnkvæm réttindi lækna, en
hvað stoðar slíkt, þegar Danmörk er þegar
lokuð útlendum læknum vegna offramleiðslu
heima fyrir og Noregur og Svíþjóð verða
væntanlega sjálfum sér næg í þessum efnum
innan tíðar.
Að sjálfsögðu er ekki með þessu sagt, að
framundan sé atvinnuleysi íslenzkra lækna
erlendis, en nauðsynlegt er að þessi mál verði
könnuð. Fyrir fimm árum vakti höfundur
athygli á þeirri fjölgun læknislærðra, sem
fyrirsjáanleg var (5) og niðurstöðurnar voru
kynntar á ráðstefnu BHM um atvinnumál
háskólamanna (6). Sú þróun, sem þá varð séð
fyrir, mun halda áfram næstu ár, ef áfram ríkir
sama skipan og verið hefir, þ.e. frjáls aðgangur
stúdenta að læknadeild, en kennurum í samein-
ingu falið að ákvarða fjölda kandidata, með
því að ákvarða prófkröfur á hverju námsári og
meta árangur prófa.
Þetta mál þarf að taka til rækilegrar umfjöll-
unar og er það ætlun mín að vekja umræðu
um þetta mál og mun málið verða tekið upp á
vegum Læknablaðsins á næstunni.
TILVITNANIR
1. Læknaneminn, 1961, 14. árg., 1.-2. tbl., s. 20-22.
2. Læknaskrá 1. janúar 1980. Gefin út af skrifstofu
landlæknis 1980.
3. Mannfjöldi 01/12/1979 eftir kyni, fæðingarári,
sveitarfélögum og byggðastigi. Handrit Hagstofu
íslands.
4. Framkvæmdastofnun ríkisins: Ársskýrsla 1979.
Maí 1980. s. 54, 11. tafla: Framreikningur
mannfjölda á íslandi 1979-2004. Dæmi 1.
5. Læknaneminn, 1975, 28. árg., 3. tbl„ s. 17-28.
6. Bandalag háskólamanna: Ráðstefna um atvinnu-
mál háskólamanna, 14.-15. nóvember 1975.
Reykjavík nóv. 1975., s. 64-73.