Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.2007, Page 7

DV Fréttir miðvikudagur 18. apríl 2007 7
„Hver sem er getur keypt kvóta. Við-
komandi þarf hins vegar að eiga ansi
þokkalegt í buddunni og ekki verra
ef viðkomandi hefur áhuga á að fara
í galla og út á sjó. Málið er að síðan
þarf maður að selja hvert kíló í nærri
tvo áratugi og nærri helmingi lengur
ef maður tekur allan rekstrarkostnað
og lánsvexti inn í dæmið,“ segir Egg-
ert. „Skýringin á þessari þróun er að
fyrirtækin hafa sífellt stækkað og afla-
heimildir færst á færri hendur. Fyrir
vikið er lítið til skiptanna fyrir hina og
hér er um að ræða takmarkaða auð-
lind. Kvótaverðið hefur hækkað sí-
fellt á síðustu áratugum og það mun
ekkert stoppa. Ég hef hins vegar ekki
mikið orðið var við braskara í þessu.
Ef maður leggur út þrjú þúsund krón-
ur fyrir kvótanum þá stendur lítið eftir
og útkoman dugar varla fyrir vöxtun-
um, hvað þá afborgunum.“
Ómögulegt að byrja
Róbert Agnarsson, viðskiptastjóri
fyrirtækjasviðs Kaupþings, segir við-
skiptabankana löngu hætta að lána
byrjendum fyrir kvótakaupum. Hann
bendir á að mikilvægt er að hafa í
huga að stór hluti kvótans hefur ver-
ið keyptur inn á hagstæðari verðum.
„Mestur kvóti fyrirtækjanna í dag hef-
ur ekki verið keyptur á þessu verði
og því verður að skoða dæmið í sam-
hengi. Þetta er að mestu jaðarverð og
á við viðbótarkvóta sem fyrirtækin eru
að bæta við sig. Það er enginn mögu-
leiki að byrja í þessu, það er laukrétt
niðurstaða. Bankarnir lána engum
sem eru að byrja og það eru aðeins
stærri fyrirtækin sem hafa veð fyrir
þessum lánum. Það er það sorglega
við þetta,“ segir Róbert. „Reiknings-
dæmið getur aðeins gengið upp útfrá
því að fyrirtækin hafa ákveðinn grunn
sem þeir fengu á núlli. Meðalverðið á
kvótanum er því mun lægra en kvóta-
verðið í dag og fyrirtækin eru að horfa
til framtíðar varðandi afurðaverð-
ið þar sem þorskurinn er takmörkuð
auðlind. Þannig getur þetta gengið
upp hjá stóru fyrirtækjunum en það
er enginn sem getur byrjað á þessum
forsendum.“
Snýst aðeins um peninga
Aðspurður telur Guðjón núgild-
andi kvótakerfi einvörðungu sniðið
að þeim sem eigi kvóta fyrir. Hann
segir kerfið löngu hætt að vera fiski-
veiðistjórnunarkerfi og sé nú að-
eins peningakerfi. „Við bentum á
það fyrir löngu að svona myndi fara.
Bankarnir vinna eingöngu með
stórfyrirtækjunum og vilja auðvitað
tryggja sín veð og ávöxtun. Með því
þjappast markaðurinn enn frekar
saman og veðsetning sjávarútvegs-
ins eykst stöðugt,“ segir Guðjón. „Á
móti skuldsetningunni hefur afla-
verðmæti útflutnings ekki aukist
jafnhliða. Skuldirnar keyra einfald-
lega uppúr öllu valdi en verðmæt-
in sitja eftir. Við þurfum að einbeita
okkur að því að vinna okkur frá
þessu kerfi, annað mun einfaldlega
þjappa markaðnum enn frekar sam-
an og draga úr þrótti landsbyggð-
arinnar. Þetta lokar jafnframt al-
gjörlega fyrir nýliðun í greininni og
veikir sjávarbyggðir. Áður gátu dug-
legir einstaklingar náð vopnum sín-
um í gegnum smábátaútgerðina eða
handfærakerfið, en það er liðin tíð.
Fyrir kvóta þarf að taka lán því pen-
ingarnir detta ekki af himnum ofan.
Hærra kvótaverð eykur skuldsetn-
inguna og útgerðaraðilinn krossar
fingur yfir því að afurðaverð lækki
ekki. Þróunin er stórhættuleg.“
20 ár að fiska fyrir kvótanum