Læknablaðið - 15.02.1987, Síða 42

60
LÆKNABLAÐIÐ
Tafla II. Heildarfjöldi mœlinga og tegunda rannsókna og algengustu mœlingar í hverjum flokki. Undir aðrar
mcelingar flokkast allt, sem mœlt var í öðrum líkamsvessum en blóði.
Blóðmeinafræði Meinefnafræði Aðrar mælingar
Mælingar alls um 667.000 619.000 137.000
Tegundir rannsókna alls 50 95 45
Algengustu mælingar Blóðrauði 147.000 Kalíum 67.000 Þvag, dýfupróf 64.000
Rauðkornaskil 139.000 Kreatínín 65.000 Þvag, smásjárskoðum 50.000
Sökk 99.000 Natrium 64.000
Deilitalning 54.000 Klóríð 56.000 Sykur í blóði 53.000
Algengustu mælingar, (%) af flokknum (66) (49) (83)
Tafla III. Fjöldi og skipting mœlinga, eftir tegundum og stofnunum. Talið lþúsundum og heilum %.
Spítalar á Heilsugæslu- Aðrar
Stórir spítalar landsbyggð stöðvar stofnanir
fjöldi (%) fjöldi °7o fjöldi °7o fjöldi °7o
Blóðmeinafræði 501.000 (75) 78.000 12 36.000 5 51.000 8
Meinefnafræði 540.000 (87) 39.000 6 3.000 <1 37.000 6
Aðrar mælingar 73.000 (53) 31.000 23 16.000 12 17.000 12
Samtals 1.114.000 (78) 148.000 10 55.000 4 105.800 7
starfsfólk, töldu þrjár að það vantaði starfsfólk,
þrír svöruðu ekki og tvær stöðvar töldu ekki þörf
á sérstöku starfsfólki á rannsóknastofu.
Mikill meirihluti spurðra taldi auðvelt eða
sæmilega auðvelt að fá prófefni og að senda sýni
og aðeins í tveim heilsugæslustöðvum töldust
sendingar sýna erfiðar. Réttur helmingur taldi
svör frá öðrum rannsóknastofum berast greiðlega
og aðeins ein illa. Algengustu
blóðmeinafræðirannsóknirnar voru blóðrauði
147.000, rauðkornaskil (hematókrít) 139.000,
sökk 99.000 og deilitalning 54.000. Algengustu
meinefnafræðirannsóknirnar voru kalíum
67.000, kreatinin 65.000, natríum 64.000, klóríð
56.000 og blóðsykur 52.000. Algengustu
ensímmælingarnar voru ASAT 24.000, alkalískur
fósfatasi 20.000 og LDH 19.000. Þá voru gerðar
64.000 þvagrannsóknir með strimlum (dýfupróf)
og 50.000 smásjárskoðanir á þvagi.
Heildarfjöldi mælinga reyndist 1.423.000, en
stóru sjúkrahúsin gerðu 78% þeirra, sjúkrahúsin
á landsbyggðinni 10% þeirra og
heilsugæslustöðvar 4%. Hlutfallslega gerðu
heilsugæslustöðvar minnst af meinefnafræði
(< 1%) og mest af »öðrum rannsóknum« (12%)
en þessu var öfugt farið með stóru sjúkrahúsin.
Þau gerðu 87% af meinefnafræðirannsóknunum,
75% af blóðmeinafræðirannsóknunum og 53%
af öðrum rannsóknum. Skipting á milli þeirra
innbyrðis var: F.S.A. gerði um 8% allra mælinga,
Borgarspítalinn um 18%, Landakot 20% og
Landspítalinn 32%, en allir aðrir staðir gerðu
22% mælinganna. Eins og sjá má á töflu V var
mjög lítið gert af ræktunum nema á stóru
sjúkrahúsunum í Reykjavík og á Akureyri.
Ræktanir voru þó gerðar á átta
heilsugæslustöðvum, en aðeins var um nokkur
hundruð rannsóknir að ræða, og voru það
einkum þvagræktanir.
UMRÆÐA
Hafa ber í huga við mat á niðurstöðum að
upplýsingarnar eiga við árið 1982, svo að
aðstæður eru trúlega aðrar nú. Ennfremur, að
ekki var gerð tilraun til að staðla svör. Það sem
einn telur þolanlegt getur annar talið lélegt. Til
dæmis töldu starfsmenn aðeins einnar
heilsugæslustöðvar að svör bærust illa, en ekki
var kannað hvort svör til hennar bárust verr en til
annarra, eða hvort svarandi gerði meiri kröfur en
aðrir. Til að gera úttekt á ástandinu hefði þurft að
fara á staðina og skoða húsnæði og tæki og svo
framvegis.
Langflestar heilsugæslustöðvar gerðu einhverjar
mælingar. Algengast var að mæld væru