Læknablaðið - 15.03.1988, Blaðsíða 26

90
LÆKNABLAÐIÐ
ræða örugga vissu um höfuðáverka. í um það bil
1/5 tilfella getur blæðingin verið beggja vegna.
Árangur af meðferð er góður. Um það bil 5%
deyja en 85-90% hljóta góðan bata (5, 11, 12).
Hlutfall þeirra, sem deyja eftir útbreitt heilamar,
getur verið frá 8-55% eftir því hversu alvarlegt
það er (9). Bati þeirra, sem eftir lifa, er það
sjálfsögðu mismunandi einnig, en sé um mjög
alvarlegan áverka að ræða er það hrein
undantekning ef afleiðingarnar eru ekki einnig
alvarlegar (9, 28, 32).
Niðurlagsorð. Með þessari grein er að mestu
lokið að gera grein fyrir niðurstöðum könnunar á
höfuðáverkum á árunum 1973-1980. Auðvitað er
langt í frá að hún sé tæmandi og sjálfsagt hefði
verið hægt að gera hana betur. Það væri
forvitnilegt að vita meira um afdrif þeirra
sjúklinga sem hvað verst fóru út úr þessum
slysum, félagslegar aðstæður þeirra og áhrif á
umhverfið auk kostnaðar þjóðfélagsins vegna
langtímavistunar á sjúkrahúsum og
hjúkrunarheimilum eða örorkubóta. Margt er
gert fyrir þessa sjúklinga, en kannski væri hægt
að gera meira. Svo er annar hópur fólks sem vill
gleymast, en það eru foreldrar og systkin,
ættingjar og vinir. Þetta fólk á einnig um sárt að
binda. Það situr skyndilega uppi með gífurlegan
vanda, sem varir ef til vill alla ævi, án þess oft að
vita hvernig best væri að taka á honum, hvert
hægt sé að leita og hvers að vænta.
Allir sjúklingarnir sem þessi könnun fjallar um
voru í umsjá taugaskurðlækna Borgarspítalans,
Bjarna Hannessonar og Kristins
Guðmundssonar.
Þakkir. Sérstakar þakkir eru færðar Aroni Björnssyni
lækni, fyrir hjálp hans og Elínu ísleifsdóttur
læknafulltrúa, fyrir vélritun og frágang á töflum.
SUMMARY
Intracranial bleeding and cerebral contusion.
Admissions to the ICU, City Hospital, Reykjavik,
Iceland, 1973-1980.
Of 425 patients admitted to the ICU during these 8 years
there were 209 patients with severe concussion and 216
with intracranial bleeding and cerebral contusion. A
further study was done on this last group of patients.
Men were more numerous than women and this
difference is greater than on a general ward. The
percentage of children is also less in the ICU than on a
general ward. It seems like young men are most prone to
have serious head injuries.
The most common injury in adults was a localized
contusion and/or laceration. In children this lesion as
well as diffuse cerebral injury were equally common.
The two most common causes of accidents were falls
and traffic accidents. This applies to acute subdural
hematoma and localized cerebral contusion and/or
laceration. The most common cause of epidural
hematoma, subacute and chronic subdural hematoma
was a fall. The most common cause of diffuse brain
injury were traffic accidents. Other causes are rather
uncommon and it is especially interesting that assaults
and gunshot injuries are very unusual as causes of
serious head injuries. Even the gunshot injuries were
almost always a suicidal attempt. Traffic accidents are
the most common cause of serious head injuries in
children and the only cause of consequent serious
disability or death in children.
Condition of the patients on admission, examination
and studies, treatment and results are discussed. Six
types of intracranial bleeding and cerebral contusion are
considered and discussed in details.
HEIMILDIR
1. Guðmundsson K, Björnsson A. Höfuðáverkar.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1983; 69: 131-7.
2. Guðmundsson K. Höfuðáverkar og umferðarslys.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1985; 71: 50-2.
3. Guðmundsson K. Höfuðáverkar hjá börnum.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Heilbrigðisskýrslur. Fylgirit 1986 nr. 1: 43-7.
4. Guðmundsson K. Alvarlegir höfuðáverkar.
Sjúklingar vistaðir á gjörgæsludeild
Borgarspítalans 1973-1980. Læknablaðið 1987; 73:
114-20.
5. Grinker RR, Sahs AL. Cranio-cerebral trauma. f:
Neurology 6th ed Springfield: Charles C. Thomas
1966: 1158-78.
6. Gurdjian ES, Gurdjian ES. Acute head injuries. J
Surg Gynecol Obstr 1978; 146: 805-20.
7. Friedman WA. Head injuries. CIBA. Clinical
Symposia 1983; Vol. 35. No. 4.
8. Head injuries. I: Postoperative complications in
neurosurgical practice. Baltimore: Williams &
Wilkins Co 1967: 130-51.
9. Paulson OB, Gjerris F. Kraniocerebrale traumer. í:
Klinisk neurology og neurokirurgi. Köbenhavn
Árhus Odense: FADL’s forlag 2nd ed 1985: 412-24.
10. Schneider RC. Craniocerebral trauma. f:
Correlative neurosurgery 2nd ed Springfield:
Charles C Thomas 1969: 533-96.
11. Ohaegbulam SC. Surgically treated traumatic
subacute and chronic subdural hematomas: a
review of 132 cases. Injury 1981; 13: 23-6.
12. Robinson RG. Chronic subdural hematoma:
Surgical management in 133 patients. J Neurosurg
1984; 61: 263-8.
13. Plum F, Posner JB. Supratentorial lesions causing
coma. f: The diagnosis of stupor and coma. 3rd ed
Philadelphia: F. A. Davis Co. 1980: 117-28.
14. Gennarelli TA, Spielman GM, Langfitt TW et al.
Influence of the type of intracranial lesion on
outcome from severe head injury. J Neurosurg
1982; 56: 26-32.