Læknablaðið - 15.11.1993, Blaðsíða 34

364
LÆKNABLAÐIÐ
Tafla VI. Hópum raóar efíir kólesterólgildum án tillits til reykingavenja.
Hópur 1 og 4 Lágt kólesteról Hópur 2 og 3 Hátt kólesteról p-gildi
Fjöldi 68 24
Aldur (ár) 47 ±6 49 ±5 em
Kólesteról (mg/dl) 194 ±21 298 ±30 <0,0001
Þríglýseríð (mg/dl) 98 ±59 130 ±53 <0,05
Fyrir áreynslu
Púlstíðni (sl./mín.) 81 ±14 82 ±11 em
Blóðþrýstingur (mm Hg) 126 ±13 130 ±16 em
ABI hægra megin 1,13± 0,08 1,08± 0,06 <0,01
ABI vinstra megin 1,12± 0,08 1,10± 0,07 em
Mesta tíðni hægri nára (kHz) 3,8 ± 1,2 3,5 ± 0,9 em
Mesta tíðni vinstri nára (kHz) 3,6 ± 1,0 3,4 ± 0,9 em
Eftir áreynslu
Púlstíðni (sl./mín.) 117 ±16 122 ±12 em
Blóðþrýstingur (mm Hg) 143 ±18 148 ±21 em
ABI hægra megin 1,05± 0,10 1,01 ± 0,11 em
ABI vinstra megin 1,01 ± 0,11 0,98± 0,12 em
Mesta tíðni hægri nára (kHz) 5,2 ±1,5 4,7 ± 0,9 em
Mesta tíðni vinstri nára (kHz) 5,0 ± 1,6 4,8 ± 0,9 em
em=ekki marktækt
1 khz=1000 rið
ABI=ökkla/upparms hlutfall
heldur. Hjá mönnum sem ekki nota tóbak
mældist þó nokkru hraðari hjartsláttur hjá
þeim sem höfðu há kólesterólgildi.
UMRÆÐA
Niðurstöður þessarar rannsóknar
sýna að blóðflæði til ganglima í hópi
miðaldra manna, sem hvorki hafa þekkta
sjúkdóma í slagæðakerfinu né einkenni
um slagæðaþrengsli, er verulega háð
reykingavenjum. Þannig er ökkla/arms
þrýstingshlutfallið mun lægra meðal
reykingamanna og verður sá munur enn
greinilegri eftir áreynslu. Kólesteról virðist
ekki vera sjálfstæður áhættuþáttur hvað
þetta varðar, en þegar saman fara há gildi
kólesteróls og reykingar eru greinilega auknar
líkur á trufluðu blóðrennsli til ganglima.
Þessi rannsókn virðist því styðja þá tilgátu að
tóbaksreykingar hafi meiri áhrif til minnkunar
blóðrennslis í ganglimum en hátt kólesteról.
Edinborgar-rannsóknin á blóðflæði til
ganglima hjá einstaklingum 55-74 ára sýndi
fram á sterkari fylgni tóbaksreykinga en
kólesterólgilda við lækkun á ö/a-stuðli (6).
í þessari rannsókn gafst ekki tækifæri til að
meta sérstaklega áhrif þeirra blóðfituþátta
sem kunna að hafa mikið vægi við myndun
þrengsla í slagæðakerfinu, svo sem lág HDL
gildi eða óvenju há VLDL gildi (13), enda
voru þessir þættir ekki mældir í úrtakinu.
Aukinn rennslishraði á blóði í slagæð
við venjulegt útflæði hjarta bendir að
jafnaði til þrengsla í æðinni (10), svo
sem sjá má við æðakölkun og sjást slík
þrengsli einnig við notkun doppler-
mælinga á hjartalokuþrengslum. Þessi aukni
blóðrennslishraði kann einnig að vera háður
semju- (sympathic) spennu æðaveggja og
hjartsláttartíðni meðal reykingamanna og
getur þannig bent til aukinnar mótstöðu í
æðakerfinu. Aðrir þættir sem kunna að hafa
aukið vægi meðal reykingamanna eru aukið
magn blóðrauða og fíbrínógens og aukið magn
af kolsýrlingi tengdum blóðrauða. Sumir
þessara þátta auka einnig seigju blóðsins
(1,14).
í rannsókn þessari reyndist blóðrennslishraði
aukinn í slagæðum reykingamanna ef ekki
var tekið tillit til blóðfitugilda, þessi munur
virðist hverfa ef hóparnir eru aðgreindir
eftir kólesterólgildum og reynt að meta
sérstaklega áhrif hárrar og lágrar blóðfitu í
hópi reykinga- og ekki reykingamanna. Ef
til vill er um raunverulegan mun að ræða, en
þar sem hóparnir urðu litlir þegar þeim var
raðað eftir háum og lágum kólesterólgildum
verður munurinn ekki sýnilegur. Einnig kunna