Læknablaðið - 15.11.1993, Blaðsíða 40

370
LÆKNABLAÐIÐ
fyrir því að dauðsfallið væri ekki að rekja
til afleiðinga uppskurðarins. Það tókst
sjúkrahúsinu ekki og aðstandendum hins látna
voru dæmdar bætur.
Þá má nefna hér nokkra íslenska
hæstaréttardóma varðandi sönnun fyrir
orsakasambandi.
Fyrst skal nefna dóm frá 1990 (8), svonefndan
fjöltaugabólgudóm. Kona gekkst undir aðgerð
á Landspítalanum vegna fjöltaugabólgu og
fólst aðgerðin í því að taugahnoðu voru
fjarlægð. ígerð komst í skurðsárin, sem
að áliti konunnar leiddi til líkamstjóns.
Konan var metin 75% varanlegur öryrki.
í málinu lágu fyrir mörg læknisfræðileg
álit og bar læknum ekki saman um nokkur
atriði, til dæmis hver eða hverjar væru
orsakir sjúkdóms konunnar eftir aðgerðina.
Konan byggði skaðabótakröfu sína ekki
á því að mistök hafi verið gerð við sjálfa
aðgerðina, heldur hafi eftirmeðferðinni
verið ábótavant, að orsakasamband væri
á milli eftirmeðferðarinnar og eftirfarandi
sjúkdóms hennar. Héraðsdómur sýknaði
vegna þess að hann taldi að ekki væri
sannað orsakasamband milli ígerðarinnar
og sjúkdómsins. Hæstiréttur sýknaði
einnig. í dómi Hæstaréttar er tekið fram
að læknisfræðileg gögn málsins veittu ekki
sönnun fyrir því að sjúkdómur konunnar yrði
rakinn til vanrækslu eða annarrar saknæmrar
hegðunar starfsmanna Landspítalans við
meðferð hennar eftir skurðaðgerðina. 1
dómnum var ekki tekin afstaða til þess hvort
það að ígerð skyldi komast í skurðsárið væri
að rekja til saknæmrar háttsemi, en þar sem
orsakasambandið var ósannað var sýknað.
Þá skal nefndur dómur er gekk í Hæstarétti í
desembermánuði 1992 (9). Um var að ræða
bótamál vegna drengs sem var 100% öryrki
frá fæðingu. Talið var að hann hefði skaddast
á heila vegna súrefnis- og næringarskorts
í fæðingu o§ á fyrstu mínútunum eftir
fæðinguna. í hæstaréttardómnum er bent
á ýmislegt sem betur hefði mátt fara í
fæðingunni. Læknir var ekki viðstaddur
sjálfa fæðinguna, en kom á vettvang á
fyrstu mínútunum. Samkvæmt starfsreglum
sjúkrahússins á læknir að vera viðstaddur allar
fæðingar. Þar sem brugðið var út frá þessurn
starfsreglum sjúkrahússins var búið að sanna
að um gáleysi, saknæma athöfn, var að ræða.
Þá var eftir að sanna hvort orsakasamband
væri á milli þessarar saknæmu athafnar eða
athafnaleysis, það er að enginn læknir var
viðstaddur, og tjónsins. Af hálfu sjúkrahússins
var því haldið fram að það hefði engu breytt
að hafa lækni viðstaddan. Læknirinn hefði
ekki gripið inn í hvort eð var, þar sem ekkert
gaf til kynna að eitthvað væri að barninu fyrir
fæðinguna.
Hæstiréttur taldi í ljós leitt að nokkuð hafi
skort á að nægilegra öryggisráðstafana hafi
verið gætt við fæðingu drengsins miðað við
aðstæður á sjúkrahúsinu og starfsreglur þess.
Þá segir í dómi Hæstaréttar: »Orsakasamhengi
milli þess, sem fór úrskeiðis, og heilaskaðans,
sem drengurinn varð fyrir, er að vísu ósannað,
enda má telja víst af þeim læknisfræðilegu
gögnum, sem við er að styðjast í inálinu,
að sú sönnunarfærsla sé mjög torveld. A
hinn bóginn verður það ráðið af gögnum
þessum, að um orsakasamband geti hafa
verið að ræða. Eins og atvikum er háttað
leiða sönnunarreglur til þess, að stefndi
(sjúkrahúsið) verður að bera halla af óvissu
í þessum efnum.« Sjúkrahúsið var því látið
bera óskipta fébótaábyrgð á tjóninu. I þessum
dómi er talið nægja að sanna að um sök hafi
verið að ræða. Sönnunarbyrðinni varðandi
orsakasambandið er velt yfir á sjúkrahúsið,
snúið við.
Jafnframt skal nefndur héraðsdómur frá 8. júní
1993 (10). Foreldrar drengs, sem var 100%
öryrki frá fæðingu, höfðuðu mál á hendur
sjúkrahúsi þar sem þau töldu að örorkuna
væri að rekja til mistaka starfsfólks þess við
fæðingu barnsins. Dómurinn taldi að ekki
hefði verið rétt staðið að fæðingu drengsins,
einkum að því er varðaði öryggisráðstafanir
og ákvarðanatöku. Af læknisfræðilegum
gögnum málsins kæmi ekki fram hvenær
skaðinn sem olli örorku drengsins hefði
komið fram svo öruggt væri, fyrir, í eða
eftir fæðingu. Læknisfræðilegu gögnin bentu
hins vegar til þess að orsakasantband gæti
hafa verið milli þess sem úrskeiðis fór og
heilaskaða drengsins. Dómurinn taldi að
sjúkrahúsið ætti að bera halla af óvissu í þeim
efnum og dæmdi því sjúkrahúsið bótaskylt.
Þessi dómur fellir sönnunarbyrði varðandi
orsakasamhengið á sjúkrahúsið rétt eins og
Hæstiréttur gerði í dómnum frá 10. desember
1992 (9). Dómi þessum var ekki áfrýjað.