Læknablaðið - 15.11.1993, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ
371
I hæstaréttardómi frá 1989 var
sönnunarbyrðinni snúið við. Drengur, sem
fæddist á Landspítalanum, var 100% öryrki
eftir fæðinguna. Naflastrengur hafði fallið
fram í fæðingunni. Fyrst var reynt að ná
barninu út með töngum. I það bjástur fóru
25-30 mínútur. Þá var tekin ákvörðun um
að ná barninu út með keisaraskurði og tókst
það um 33 mínútum eftir að naflastrengur féll
fram. Héraðsdómur taldi sjúkrahúsið bótaskylt
vegna þess að ósannað var að allt sent í valdi
viðkomandi læknis stóð hafi verið gert til
að ná barninu út á sem skemmstum tíma
eftir að naflastrengur féll fram og óupplýst
af hverju svo langur tími leið frá því og
þar til konan var svæfð fyrir keisaraskurð.
Talið var að sá tími hafi skipt sköpum fyrir
ástand barnsins og líkur þess að komast
óskaddað út úr fæðingunni. Hæstiréttur dæmdi
sjúkrahúsið einnig bótaskylt með vísan til þess
að skráningu sjúkrahússins var ábótavant og
svokallaður síritastrimill glataðist. Strimillinn
gat verið mikilsvert sönnunargagn. Athuganir
sem fram fóru á vegum Landspítalans hafi
ekki skýrt frekar þau atriði sem á skorti.
Sjúkrahúsið var látið bera halla af skorti á
sönnun um atvik að því er drengurinn fæddist
með heilasköddun.
Svo virðist sem ákveðinnar tilhneigingar
gæti nú hjá dómstólum til að draga úr
sönnunarkröfum gagnvart tjónþolum í
læknamistakamálum, eða að minnsta kosti þarf
minna til að sönnunarbyrðinni verði snúið við.
VIÐBRÖGÐ SJÚKRASTOFNANA VIÐ
BREYTTUM DÓMSTÓLAVENJUM
1. Almennt. Það verður aldrei hægt að
koma algjörlega í veg fyrir öll slys á
sjúkrastofnunum. Það er því spurning
hvernig sjúkrastofnanir eigi að bregðast við
þessum auknu kröfuin dómstólanna um að
sjúkrastofnunin, læknarnir séu sekir þar til þeir
hafa sannað sakleysi sitt, ef maður getur orðað
þetta svo ögrandi. Það virðist að minnsta kosti
sem meiri kröfur séu gerðar til sjúkrastofnana
en ýmissa annarra hugsanlegra tjónvalda.
2. Rannsókn inni á sjúkrastofnunum -
varðveisla gagna. Viðbrögðin verða að vera
þau að um leið og minnsti grunur vaknar
um að eitthvað hafi farið úrskeiðis, sé strax
byrjað á að safna upplýsingum. Öll gögn,
allar rannsóknarniðurstöður séu vandlega
varðveitt, að síritastrimlar séu varðveittir,
svo dæmi séu tekin. Allt starfsfólk sem
kom að viðkomandi sjúklingi sé látið skila
inn skriflegum skýrslum um atburðinn eða
samskipti þess við viðkomandi sjúkling. Hver
og einn skili inn eigin skýrslu og í þeirri
skýrslu komi aðeins fram það sem viðkomandi
starfsmaður getur borið um að eigin raun.
Upplýsingar til dæmis um tímamörk og
þess háttar séu ekki höfð eftir öðrum. Þessi
vinnubrögð er reyndar farið að tíðka inni
á sjúkrahúsum, að minnsta kosti hinum
stærri. Það er afleitt að sjúkrastofnanir séu
dæmdar bótaskyldar vegna þess að skýrslur
um tjónsatburðinn eru ófullkomnar eða vegna
þess að til dæmis síritastrimlar glatast, eins og
gerðist í Landspítaladómnum frá 1989 (11).
3. Skráning í sjúkraskrár. Þá er rétt að
víkja að skráningu í sjúkraskrár. Það hefur
verið allur gangur á því hvernig skráð er í
sjúkraskrár. En það er aldrei of mikið brýnt
fyrir starfsfólki að skrá allt sem gert er. Það
sem ekki er skráð, hefur ekki verið gert
og það er stöðugt hamrað á þessu inni á
sjúkrahúsunum. Það hefur verið fundið að
skráningum í sjúkraskrár í dómum. Vísa má
í þessu sambandi í hæstaréttardóm frá 1987
(12). Ellefu ára gömul stúlka datt í rólu og
braut tvær framtennur. Það var þegar farið
með stúlkuna á slysadeild Borgarspítalans.
Stúlkan og móðir hennar báru að önnur tönnin
hefði enn hangið í gómnunr og að þær hefðu
haft hina tönnina meðferðis. 1 sjúkraskrá
slysadeildar var skráð að tvær framtennur
hefðu alveg brotnað úr, en ekkert minnst á
það hvort þær væru til staðar. Tannlæknir var
ekki kallaður til stúlkunnar á slysadeildinni, en
stúlkunni ráðlagt að fara til tannlæknis daginn
eftir. 1 sérfræðiáliti, sem lá frammi í málinu,
kom fram að vegna ungs aldurs stúlkunnar
hefðu verið góðir möguleikar á því að græða
tennurnar í aftur. Af hálfu sjúkrahússins
var því haldið fram að báðar tennur hefðu
verið brotnar úr og ósannað væri að stúlkan
hefði haft aðra hvora eða báðar með sér á
slysadeildina.
Bæði í Héraðsdómi og Hæstarétti er fundið
að ófullkominni skráningu í sjúkraskrá.
Spítalinn var sakfelldur vegna vanrækslu á
að kalla til tannlækni, en ljóst er af dómnum
að ófullkomin sjúkraskrá átti sinn þátt í
því að spítalinn var dæmdur bótaskyldur. í
dómi hæstaréttar segir: »Lýsing í sjúkraskrá
slysadeildar er ófullkomin, að því er varðar