Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.08.1941, Síða 4

146
Þ J Ó Ð I N
og óáran, má þó vissulega segja, að
við íslendingar höfum fram að þessu
verið heppin þjóð, — að því leyti, að
við höfum aldrei misst okkar land;
það er enn okkar og engra annara.
*
Það má með tvennskonar hætti
vinna að þjóðþrifum, þ. e. a. s. i með-
ferð landsmálanna, sem sé annars
vegar i flokkum — stjórnmálaflokk-
um —, sem keppa innbyrðis um á-
hrif og völd, til þess að koma mál-
um fram, og hins vegar með eins-
konar samvinnu allra þegna lands-
ins með sameiginlegri aflstöð, ef svo
mætti segja.
Hvora tveggja þessara aðferða er
að sjálfsögðu hægt að rökstyðja
margvíslega, en hvorug er þó einhlít.
-----Eins og menn kannast við, hef-
ir verið og er enn allmikið rætt hér
á landi um, „samkeppni“ og „sam-
vinnu“, en allt of mikið þó i áróðurs-
skynj. Samkeppnin hefir ávalt
reynst mannkyninu nauðsynleg, svo
að með fullum rétti má segja, að í
höfuðatriðunum séu mennirnir orðn-
ir það, sem þeir eru — orðnir menn
— fyrir tilverknað samkeppninnar,
samkeppni um þroskun og mögu-
leika, semkeppni reyndar líka um fé
og frama — og sem betur fer stund-
um samkeppni um dyggðir og dreng-
skap. Og því aðeins að ofbeldishneigð
komist inn i samkeppnishug þjóðfé-
lagsborgaranna, með öðrum orðum
andi kúgunar, verður hún af hinu
illa, því að öllu má illa beita. — Sam-
vinna hljómar vel (sem einnig liefir
oft verið notað), og getur hún alveg
ótvírætt leitt til stórra tilþrifa og
heilia; en misbjóða má henni eigi
síður, svo að undir fána hennar þrif-
ist ánauð og ólestur á ýmislegan hátt.
Menn mega ekki gleyma því, að nafn-
ið eitt verkar ekki fullnægjanlega,
þótt fagurt sé, — eins og menn kann-
ast við: Flagð getur verið undir fögru
skinni, eða eins og annað orðtak seg-
ir: Ekki er allt gull, sem glóir. Þess
vegna mega lieilbrigðir og fullvaxnir
menn eigi láta blekkjast af orðum
einum (þau geta meira að segja ver-
ið innantóm), lieldur ber mönnum að
þelckja tréð af ávöxtunum.
*
Við höfum nú um hríð i þessu landi
liaft samstjórn þeirra flokka, sem
mestu hafa ráðið i þjóðfélaginu und-
anfarið, það er hin svonefnda „þjóð-
stjórn“, þótt eigi hafi, svo sem vænta
mátti, þjóðin öll sameinast um þetta
fyrirkomulag, heldur hluti hennar
(óvíst hve stór) ávallt verið því and-
vígur. En vel mátti segja, er þjóð-
stjórn var mynduð hér, að til þess
bæri nauðsyn um sinn á ýmsan hátt,
eins og komið var, og fyrir þær sak-
ir gekk t. d. Sjálfstæðisflokkurinn á
þingi að því, að gera slíka tilraun, að
lokum óskiftur, þótt það frá sjónar-
miði sumra i flokknum orlcaði nokk-
ui-s tvímælis þegar í byrjun, hver heill
myndi af því stafa, og vildu þessir
menn þá einkum ganga betur og ör-
uggar frá öllum samningum milli
flokkanna um framkvæmd sam-
starfsins, — hvernig með áliuga- og
stefnumál hvers um sig skyldi fara,
til þess að forðast sem mest allan
reipdrátt, undanbrögð og svik, sem
i þeim efnum er vitanlega hættara
við, eftir þvi sem lausara er um
hnúta búið. En niðurstaðan varð nú