Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.08.1941, Síða 8

150
Þ J Ó Ð I N
ræða viðurkenningu, er síðan hefir
þroskast í meðvitund allra þjóða, sem
lilut gátu átt að máli, liægt og hægt,
en vafalaust.
Arið 1918 er hinni íslenzku þjóð
einstætt merkisár (þótt einstaka fá-
vísir menn, sem engan skerf höfðu
lagt til frelsisinála hennar, hafi á síð-
kastið viljað telja lítilsverð þau meg-
in-úrslit, er þá náðust); og þa stóðu
Islendingar, íslenzkir kjósendur, sem
málið var lagt undir, allir saman, eft-
ir þvi sem fremst mátti vænta. Skipt-
ir hér engu að því leyti, þótt óvenju-
leg atvik þá bæru þetta okkur í liend-
ur, ef til vill fremur en tilboð stóðu
til af liálfu sambandsþjóðar okkar.
Á grundvelli þeirrar niðurstöðu hef-
ir einnig allt það gerzt, sem eftir
þann tíma og fram til þessa dags lief-
ir áunnist til fnekari fullkomnunar
hins íslenzka dlkissjálfstæðis.
Og hin „óvenjulegu atvik“ hafa
enn komið til. Nokkur hætta var með
vissu á móki yfir fjöreggi þjóðarinn-
ar, hin uppvaxandi kynslóð virtist
urn of áhugalítii inn þessi mál mál-
anna —, hafði um hríð hugsað um
annað meir en „íandvörn“ og „skiln-
að“, hugtök, sem verið höfðu áður
hæði vígorð og laiöarstjarna fólksins.
— En nú skult'u lönd á ný, hinn ægi-
Jegi hrammur ýfriðarbálsins vofði
yfir, þjóðir urðu í bezta falli að sæta
einhverskonar undirokun, og rann þá
öllum blóð til sinnar eigin skyldu,
■enda varð nú hver þjóð að bjarga sér
sjálf, eftir því sem bezt mátti. Islend-
' ingar tóku einnig skjótum og ákveðn-
um liuga það ráð og liöndluðu hið
fulla frelsi, er nú féll þeiin í skaut.
Forsjónin, sem hafði gefið þeim
landið, gaf þeim nú aftur frelsið.
Hin sögulegu atriði í sjálfstæðis-
málum Islands, á fyrra og yfirstand-
andi ári (1940 og 1941), þau er varð-
veitast munu um aldur, eru þessi:
1. Eftir liertöku Danmerkur, af
Þjóðverjum þ. 9. apríl f. á„ gerði Al-
þingi í fullri sanxeiningu á næsta degi
eða þ. 10. april 1940 þær kunnu á-
lyktanir um valdatöku þjóðarinnar,
sem ákvörðuðu um flutning bæði
æðsta valdsins inn í landið og allra
utanríkismála í hendur innlendum
valdhöfum o. s. frv. Þvi að þótt svo
héti í orði, að þetta væri til bráða-
birgða („að svo stöddu“), þá var það
að allra vitund úrslitasporið, sem að-
eins var eftir við gefið tækifæri að
gera að fullu áþreifanlegt.
2. Réttum mánuði seinna, eða þ.
10. maí 1940, dró þó það ský fyrir
sólu, er enn byrgir fulla útsýn, og
mátti það ekki koma olckur meir á ó-
vart en öðrum smáþjóðum, er líkt
verða að þola, þegar „þeir stóru“
lieyja sinn liildarleik: Þetta land var
hernumið, ekki af Þjóðverjum, eins
og sambandsland okkar, heldur af
Bretum, og skal það ekki á þessum
stað skýrt neitt frekar, en víðast sjást
þessa nú einhver ummerki á þessu
landi, hvenær sem afmáð verða.
3. Rúmu ári seinna, þ. e. á hinu
yfirstandandi ári, þ. (16.—) 17. maí
maí, gerði Alþingi, rétt skilið, hina
fullkomnu skilnaðaryfirlýsingu (við
sambandsríkið Danmörku), sem fólst
í þeim þremur ályktunum, er sanv-
þykktar voru þá einum rómi í grund-
vallaratriðunum — sem sé um sam-