Sagnir - 01.06.2006, Side 89

MAÍ. Meðal þeirra voru Ari Trausti Guðmundsson, í Eik(m-l) og
ábyrgðarmaður Verkalýðsblaðsins, og Hjálmtýr Heiðdal, í KSML og
ritstjóri Stéttabaráttwmar. Um 50 nýir félagar gengu í MAI á fundinum
og var þá félagatalan um 130.19
Þótt ný stjóm hafi verið kosin og þó svo að MAÍ nyti velvildar
tveggja vinstrihreyfinga, var félagið nánast óvirkt á þessu tímabili. Engin
tímarit eða bæklingar vom gefnir út um Albaníu undir merkjum þess.
Haldnir vom aðalfundir einu sinni á ári og sama stjómin endurkosin.
Eini fundurinn sem félagið stóð fyrir til að kynna Albaníu var haldinn
i nóvember 1974, í Lindarbæ, á 30 ára afmæli frelsunar Albaníu undan
oki fasista. Á fundinum vom flutt erindi um sögu Albaníu og fjallað
um ástandið í landinu. Auk þess var borin fram áskoran til ríkisstjómar
Islands um að viðurkenna Albaníu. Fundinum var svo slitið með
baráttusöng verkamanna, intemasjónalinum. Ekki var barist sérstaklega
fyrir því hjá MAI að íslensk stjómvöld tækju upp stjómmálasamband
við Albaníu og var þetta eina skiptið sem þetta mál var tekið upp hjá
félaginu. ísland tók upp stjómmálasamband við Albaniu 1976 eftir
að ósk þess efnis barst sendiráði Islands í Stokkhólmi, frá albanska
20
sendiherranum.
Þrátt fyrir lítið starf MAI vora settar fram hugmyndir á aðalfundum
hvemig efla ætti félagið. Stofna átti Albaníudeild á Akureyri og fá
sjónvarpsmyndir um Albaníu að láni frá menningartengslafélaginu í
Danmörku til sýninga hér. Hugmyndir vora líka settar fram um að félagið
myndi hafa til útvarpserindi um Albaníu til flutnings í Ríkisútvarpinu.21
En engar af þessum hugmyndum vora framkvæmdar.
Félagsmenn í MAI árið 1975 vora um það bil 177. Ekki er víst að
þeir hafi allir verið virkir, þar sem starfsemin var ekki mikil. Sigurður
Jón Ólafsson, formaður félagsins 1974-1979, segir að þeir sem vora
virkir hafi verið í miklu pólitísku starfi með KSML eða Eik(m-l). Því
sat félagið á hakanum.22
Eini aukafundurinn sem var haldinn var um miðjan júni 1978 vegna
fyrstu heimsóknar sendiherra Albaníu, Dino Bashkim, til Islands. Á
þeim fundi vildi sendiherrann hafa nánari samskipti við MAI og tók
fram að hjá sendiráðinu í Stokkhólmi væri fáanlegt efni um Albaníu
til að lána félaginu.23 MAÍ hafði engin bein samskipti við Albaníu á
þessu tímabili. Öll samskipti við Albaníu vora í gegnum sendiráðið í
Stokkhólmi.
Þegar ljóst varð að Kína hafði slitið öllum samskiptum við Albaníu
og hætt allri efnahagsaðstoð 13. júlí 1978, tóku KSML og Eik(m-
1) afstöðu með Kína. Sambandsslit ríkjanna hafði haft nokkurra ára
aðdraganda. í upphafi litu Eik(m-l) og KSML á allar fréttir um deilur
þeirra sem „rógburð afturhaldsins", en þegar sambandsslitin urðu ljós,
gagnrýndu þau Albaníu harkalega í blöðum sínum og var þjóðin sökuð
um að valda klofningi innan heimshreyfingar marx-lenínista með
árásum sínum á Kína.24
Áhugi stjómar MAÍ á störfum félagsins dvínaði eftir þetta, þar sem
Eik(m-l) og KSML tóku málstað Kínverja. Sumir í stjóminni töldu að
leggja ætti félagið niður þar sem skoðanir stjómvalda í Albaníu vora í
ósamræmi við skoðanir allra virkra félaga í MAI. Auk þess gerði krafa
albanskra stjómvalda um að menningartengslafélög tækju afstöðu með
Albaníu í deilum þeirra við Kína, nánast út um að stjómin gæti unnið
í félaginu. 25
Stncfurreísn fftjCenninjartencjsfa C^fBaníu
oj ffsfancCs cq starfseynijfefayóins lyjy-ljyz
Þeir sem ákváðu áð endurreisa félagið í november 1978 höfðu flestir
verið félagar í maóistasamtökunum KSML(b) eða tengst þeim á
einhvem hátt. Samtökin voru lítil og störfuðu nánast ekkert áður en
sambandsslitin urðu á milli Kína og Albaníu. Fyrir þann tíma skiptu þau
sér ekkert af MAI. Félögum KSML(b) fannst stefna Flokks vnmwmar
líkjast meira þeirra hugmyndum en annarra kommúnistaflokka um
uppbyggingu kommúnistaflokks og skilgreiningu á hlutverki marx-
lenínismans. Því sóttu þeir því innblástur frá Albaníu. Félagar KSML(b)
töldu að erfiðara væri orðið að átta sig á stjómmálaþróuninni í Kina á
undanfömum árum og erfiðara var íyrir þá að sætta sig við það sem
virtist leið Kínveija að bættri sambúð við Bandaríkin og þróun í átt að
kapítalisma 26
Haldinn var aðalfundur þann 25. nóvember 1978. Fáir mættu og var
því ákveðið á fundinum að halda framhaldsaðalfund snemma á næsta
Zi\/tenninjartenjsf cfEffianíu oy fsfancfs
ári. Var hann haldinn 24. febrúar 1979 í sal Sóknar að Freyjugötu 27.
A þeim fundi var Þorvaldur Þorvaldsson, ungur trésmiður og fyrram
félagi í KSML(b), kosinn formaður. I stjóm félagsins vora kosnir Hrafn
E. Jónsson, Þorleifur Gunnlaugsson, Einar Steingrímsson og Jóhann
Þórhallsson. Þeir vora líka allir fyrram félagar í KSML(b). í varastjóm
vora kosnir Runólfur Bjömsson og Sigurður Jón Ólafsson fyrrverandi
formenn en Sigurður hætti fljótlega í MAÍ eftir framhaldsfundinn.27
Á fundinum fóra fram umræður um það hvort MAÍ ætti að taka
afstöðu í deilum Albaníu og Kína. Eldri félagsmenn, sem vora í Eik(m-
1) og KSML, vildu að félagið yrði hlutlaust en nýju félagamir, sem
komu frá KSML(b), vildu að það tæki afstöðu með Albaníu. Töldu
sumir, þar á meðal nýkosinn formaður, að þeir sem ynnu gegn Albaníu
ynnu gegn félaginu. Miklar umræður hófust um hvort þeir sem taldir
vora vmna gegn félaginu ættu að fá að vera í því. Þessum deilum
lauk þannig að eldri félagsmennimir hættu og nýja stjómin sem var
kosin tók afstöðu með Albaníu. Nýja stjómin ákvað að félagið skyldi
kynna sjónarmið Albaníu í deilum sínum við Kína. Það gerði félagið
í tíðindabréfum sínum og var aldrei áður gefið út eins mikið efni um
Albaníu og á þessu tímabili.
Félagatala MAÍ árið 1979 hafði fallið úr 130 frá 1974 í 67. Svipaður
fjöldi og gekk í félagið eftir endurreisn þess 1974 sagði sig úr því, eða
um 50-60 manns. Fylgi vinstri hreyfinga fór líka dvínandi á þessum
tíma og gat það líka haft þau áhrif að menn vildu ekki vera lengur í
félaginu.
Suður-Albanskir verkamenn heimsóttir árið 1974.
rnnincj á afSHnsfjum sásiafismaf ritum
jenninjartenqsfa cfBffjaniu cy fjsfancfs
Eftir sambandsslitin við Kína var Albanía einangrað land. Það var ekki
í neinu bandalagi, eins og það hafði verið í áður, fyrst með Júgóslavíu,
svo Sovétríkjunum og síðast Kína. Frekar en að halla sér að einhverju
öðra ríki eða reyna að ffiðmælast við fyrrverandi bandamenn, beitti
Flokkur vinnunnar sér fyrir því að kynna Albaníu sem eina ríkið þar
sem hinum sanna marx-lenínisma væri fylgt. Flokkurinn væri einhvers
konar kyndilberi sósíalismans í heiminum sem væri umkringt óvinum.
Flokkur vinnunnar bjó til ímynd af Albaníu sem litlu en stoltu ríki,
sem myndi aldrei láta stórveldi traðka á sér og væri tilbúið að berjast
vtð hvem þann sem reyndi slikt. A þessu tímabili vora gefin út mörg
verk eftir Enver Hoxha í Albaníu. I þeim var gert mikið úr afhjúpunum
hans á endurskoðunarsinnum í gegnum tiðina. Fjallað var um baráttu
öreiganna gegn auðvaldinu og endurskoðunarsinnum. Aldrei fyrr hafði
verið gefið út svona mikið af ritum um albönsk stjómmál og var mikið
fjallað um þessi rit hjá MAI.
^Sajnir 2.006 Sy