Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.01.2013, Qupperneq 20

Þau Helena og Knútur rækta fjórar tegundir af tóm-
ötum, venjulega tómata, plómutómata, konfekttómata og
svo hafa þau nýlega hafið ræktun á litlum Piccolo-
tómötum sem eru sérlega bragðmiklir. „Við erum líka
stolt af því að við hér á Íslandi vökvum tómatana með
svakalega góðu vatni og notum engin eiturefni í ræktun-
inni heldur notum við náttúrulegar lífrænar varnir við
meindýrum. Grænmeti er yfir 90% vatn og ef þú ert
með gott vatn þá ertu með góða vöru,“ segir Helena.
Þegar Helena er innt eftir því hvort hún fái aldrei leiða
á tómötum segir hún þvert nei. „Við borðum tómata á
hverjum degi og ég fæ einhvern veginn aldrei leiða á
þeim. Ég borða helst tómatasalat með öllum mat og set
tómat í matinn og jafnvel á pitsu.“
Gestir gæða sér á tómatasúpu í gróðurhúsi
Þó að búskapurinn hafi vaxið mikið og vinnan og verkin
aukist er tómataræktunin ekki eina búgrein hjónanna en
Helena Hermundardóttir
ræktar fjórar tegundir af
tómötum og borðar helst
tómata í öll mál og segist
aldrei fá leiða á þeim.
BJÓÐA FERÐAMÖNNUM UPP Á HESTASÝNINGU OG TÓMATASÚPU
Gott vatn gefur góða vöru
É
g hugsaði með mér að ég væri sennilega að lesa
fleiri garðyrkjubækur en námsbækur þegar ég
var í enskunámi í háskólanum og skráði mig því
í Garðyrkjuskóla ríkisins í Ölfusi árið 1992,“ seg-
ir Helena Hermundardóttir þegar hún er spurð út í
hvaðan áhuginn á garðyrkjubúskap sé kominn. Eigin-
maður hennar, Knútur Rafn Ármann, hélt á þeim tíma í
nám við Bændaskólann að Hólum og saman keyptu þau
svo Friðheima að náminu loknu, þaðan sem þau gera
enn í dag út búskap sinn. „Þegar við komum hingað var
ekki búinn að vera búskapur hér í nokkur ár, þannig að
staðurinn var í niðurníðslu. Hér voru tvö gróðurhús, 800
fm samtals, og þeim fylgdu fjórir lampar og ein skófla
þannig að við byrjuðum eiginlega með tvær hendur tóm-
ar. Núna erum við í 5.000 fm garðyrkjustöð og ég hef
ekki tölu á lömpunum,“ segir Helena og hlær. Þau Hel-
ena og Knútur byrjuðu að rækta tómata, gúrkur og
paprikur á hefðbundinn hátt þar sem hugað var að upp-
skeru frá vori fram á haust og sáð um áramót. Fyrir
tíu árum breyttist búskapurinn til muna þegar þau fóru
að setja upp ljós og gátu ræktað allt árið um kring og
hófu þau þá að sérhæfa sig í tómötum. „Mér fannst ég
vera betri í að rækta tómata en eitthvað annað og ég
hugsaði að það væri betra að vera góður í einhverju
einu en mörgum hlutum.“
þau ákváðu að nýta menntun Knúts og gera hestaáhuga-
málið að atvinnumennsku. „Við settum upp sögu- og
gangtegundasýningu árið 2008 sem heitir Stefnumót við
íslenska hestinn fyrir erlenda ferðamenn. Þeir koma til
okkar frá öllum mögulegum löndum til að fá innsýn í
hestakynið. Eftir að við byrjuðum með þessar hestasýn-
ingar fór fólk að spyrja hvort það mætti skoða gróður-
húsin en það var aldrei meiningin og það er eitthvað
sem hefur líka undið upp á sig. Þannig að 2011 byggð-
um við við gróðurhúsin hjá okkur og þá gátum við end-
urskipulagt reksturinn og stækkuðum í leiðinni þannig
að gestastofan varð til. Nú getum við líka boðið fólki að
setjast niður og fá sér tómatasúpu og nýbakað brauð.
Við tókum skrefið alla leið fyrst við vorum að þessu á
annað borð. Gestir okkar geta núna sest niður á milli
plantnanna.“ Helena hlær þegar hún er spurð að því
hvort það komi ekki fyrir að fólk næli sér í einn og
einn tómat og segir það ekki gerast enda leggja þau
mikið upp úr því að ferðamennirnir snerti ekki plönt-
urnar. „Það má horfa, finna lyktina og taka myndir.
Maður sér þegar fólk kemur inn og grípur andann á
lofti hvað þetta er mikil upplifun. Við tókum á móti
25.000 gestum í fyrra og þessa aukagrein sáum við sko
heldur betur ekki fyrir okkur þegar við vorum að byrja
árið 1995.“
ÞEIR ERU RAUÐIR, SÆTIR, SAFARÍKIR OG BRAGÐGÓÐIR OG ERU AFRAKSTUR ÞROTLAUSRAR
VINNU HJÓNANNA HELENU HERMUNDARDÓTTUR OG KNÚTS RAFNS ÁRMANN.
Signý Gunnarsdóttir signy@mbl.is
* „Maður sér þegar fólk kemurinn og grípur andann á loftihvað þetta er mikil upplifun. “
*Heilsa og hreyfingHnefaleikar og leikur á píanó eiga margt sameiginlegt að mati Sveinbjarnar Hávarssonar »22