Morgunblaðið - 04.10.2013, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Mælt verður með stórauknum mak-
rílkvóta á Norðaustur-Atlantshafi á
næsta ári í ráðgjöf Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins (ICES). Samkvæmt því
sem fram kemur á vef norsku haf-
rannsóknastofnunarinnar verður ráð-
gjöfin fyrir næsta ár 890 þúsund tonn,
en fyrir þetta ár var hún 542 þúsund
tonn.
Meðan þjóðirnar glíma við að ná
samkomulagi um kvóta reyna vís-
indamenn að finna út hversu stór
makrílstofninn í rauninni er, segir á
vef norsku hafrannsóknastofnunar-
innar. Skortur á raunverulegum afla-
tölum í sögulegu samhengi valdi erf-
iðleikum við að reikna út stærð
stofnsins með þeirri aðferð sem hing-
að til hafi verið notuð við stofnmatið.
Alþjóðahafrannsóknaráðið (ICES)
leggur því ekki lengur mat á stofninn
og hversu stór hann er.
Nógu stór til að þola veiðarnar
Ráðið gengur aðeins út frá því að
stofninn sé nógu stór til að þola veið-
arnar eins og þær hafa verið síðustu
árin. Þegar ráðið leggur til 890 þús-
und tonna kvóta er það framhald af
meðalveiði síðustu þriggja ára. Sér-
staklega er tekið fram á norska vefn-
um að þetta þýði ekki endilega leyfi til
aukinna veiða þar sem yfir 900 þús-
und tonn verði veidd af makríl í ár.
Ekkert samkomulag er um stjórn-
un veiðanna milli strandríkjanna og
Noregur, Evrópusambandið, Rúss-
land, Ísland, Færeyjar og Grænland
hafa sett sér kvóta. Næsti fundur
strandríkja um stjórn makrílveiða
verður haldinn í London 23. til 25.
október, en þá er reiknað með að ný
ríkisstjórn hafi tekið við völdum í
Noregi.
Makrílkvóti Íslendinga var rúm-
lega 123 þúsund tonn í ár og minnkaði
um 15% frá árinu á undan í samræmi
við veiðiráðgjöf ICES. Ráðgjöfin var
639 þúsund tonn árið 2012.
Formleg ráðgjöf ICES í dag
Í gærmorgun birtist á heimasíðu
ICES aflaráðgjöf fyrir næsta ár í
norsk íslenskri síld og kolmunna í
NA-Atlantshafi. Fyrirhugað var að
þar birtist á sama tíma einnig ráðgjöf
um makrílveiðar næsta árs, en til-
kynnt var í gærmorgun að henni væri
frestað til dagsins í dag.
Norska hafrannsóknastofnunin
birti hins vegar á sama tíma frétt um
fyrrnefndar þrjár fisktegundir. Í til-
kynningu frá Hafrannsóknastofnun
eftir hádegi í gær er greint frá ráðgjöf
í síld og kolmunna, en sagt að ráðgjöf
um makríl birtist í dag.
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins áttu upplýsingar um mak-
rílráðgjöfina ekki að fara út í gær.
Ekki var reiknað með miklum breyt-
ingum á ráðgjöfinni um 890 þúsund
tonn, en unnið var að breytingum á
texta með ráðgjöfinni.
Stóraukinn makrílkvóti
 Miðað við meðalafla í ráðgjöf ICES  Erfiðleikar við að reikna út raunverulega stærð stofnsins
 Viðræðufundur um stjórnun makrílveiða 23. október  Miklar sveiflur í stærð uppsjávarstofna
Ljósmynd/Börkur Kjartansson
Á loðnu Uppsjávarskipin eru afkastamikil og veiða jöfnum höndum loðnu, síld, makríl og kolmunna. Frá vinstri eru
Bjarni Ólafsson AK 70, Heimaey VE 1, Hákon EA 148 og Ásgrímur Halldórsson SF-250.
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2013
Kolbeinn Árnason, framkvæmdastjóri Landssambands
íslenskra útvegsmanna, fagnar góðu ástandi makríls-
og kolmunnastofna og veiðiráðgjöf næsta árs. Að sama
skapi segir hann að staða norsk-íslenska síldarstofns-
ins valdi áhyggjum og það sé alvarlegt að þessi mikil-
vægi stofn fyrir íslenskan sjávarútveg sé á niðurleið.
„Varðandi makrílstofninn þá kemur þarna í ljós að
það stenst sem við höfum haldið fram að stofninn sé
stærri heldur en ráðgjöfin hefur sagt fram að þessu,“
segir Kolbeinn. „Þetta kemur til með að gefa mönnum
tækifæri til að ljúka samningum og kannski halda sínu
í veiðunum ef ekki meira.“
Spurður hvort hann vilji miða við svipaða hlutdeild af heildarráðgjöf
ICES eins og gert hefur verið undanfarin ár eða svipaðan fjölda tonna
og íslensk skip hafa aflað svarar Kolbeinn: „Ég segi aðeins að ef menn
bera ekki gæfu til að semja í svona ástandi þá erum við ekki á góðum
stað.“
Varðandi vísindaaðferðir ICES við rannsóknir á makríl segir Kolbeinn
að vonandi hvetji niðurstöður fundar ICES til að beita í framtíðinni að-
ferðum við rannsóknir á makríl, sem gefi rétta mynd af stofninum. „Ég
tel að ráðgjöfin eins og hún stendur byggist á töluverðri óvissu í að-
ferðafræði og ég tel að það sé ágætt að menn hafi þá vísindalegu sjálfs-
gagnrýni að viðurkenna að aðferðafræði sem þeir hafa beitt sé ekki sú
eina rétta,“ segir Kolbeinn.
Tækifæri til að ljúka samningum
Kolbeinn
Árnason
Veruleg aukning verður á kolmunnaafla á næsta ári
verði veiðar í samræmi við ráðgjöf ICES. Lagt er til að
heimilt verði að veiða 949 þúsund tonn á næsta ári í stað
643 þúsund tonn á þessu ári. Mjög lítill afli árið 2011 og
góð nýliðun undanfarin ár hafa orðið til þess að stofn og
afli hafa farið vaxandi.
Á árunum 1996-2004 var mjög góð nýliðun í kol-
munnastofninn, sem stækkaði verulega í kjölfarið.
Hrygningarstofninn stækkaði í um 7 milljónir tonna á
árunum 2003 og 2004, en fór síðan minnkandi til ársins
2010 vegna lélegrar nýliðunar. Árgangar 2005 til 2008 eru allir metnir ná-
lægt sögulegu lágmarki, en árgangar 2009 til 2012 eru metnir vera um og
yfir langtíma meðaltali.
Samkvæmt nýjasta mati er hrygningarstofninn talinn vera um 5,5 millj-
ónir tonna árið 2013, en það er nálægt því sem spáð var að hann yrði sam-
kvæmt úttekt á síðasta ári. Gert er ráð fyrir að hrygningarstofninn verði
um 6,9 milljónir tonna árið 2015 ef afli árið 2014 verður samkvæmt afla-
reglu.
Aflamark fyrir árið 2014 verður 949 þúsund tonn samkvæmt aflareglu.
Hlutdeild Íslendinga er um 167 þúsund tonn (17,6%). Til samanburðar þá
var aflamark fyrir árið 2013 um 643 þúsund tonn og hlutdeild Íslendinga
113 þúsund tonn.
Veiðar úr stofnum norsk-íslenskrar síldar, makríls og kolmunna eru fjöl-
þjóðlegar og hefur Hafrannsóknastofnunin komið að mati á stærð og veiði-
þoli þeirra með virkri þátttöku í vinnunefndum og ráðgjafarnefnd Alþjóða-
hafrannsóknaráðsins og stofnunin þannig komið að mótun þessarar
ráðgjafar, segir í frétt frá Hafrannsóknastofnun.
Vaxandi stofn og aukinn kolmunnaafli
Stofnar makríls og síldar hafa síðustu ár skilað miklum verðmætum inn í
íslenskt þjóðarbú og kolmunninn er á uppleið. Miðað við tölur á vef Hag-
stofunnar fengust árið 2012 um 13,2 milljarðar króna í útflutnings-
verðmæti fyrir hver hundrað þúsund tonn af síld. Fyrir hver hundrað þús-
und tonn af makríl fengust um 12,8 milljarðar króna og fyrir sama magn af
kolmunna um 4,4 milljarðar í útflutningsverðmæti.
Markaðsaðstæður geta hafa breyst frá árinu 2012 og einnig gengi gjald-
miðla.
Miklir hagsmunir í húfi fyrir þjóðarbúið
Tæplega þriðjungs samdráttur er
lagður til í veiðum á norsk íslenskri
síld á næsta ári, samkvæmt ráðgjöf
ICES. Ráðgjöf þessa árs var 619
þúsund tonn, en lagt er til að há-
marksafli á síld verði 418 þúsund
tonn á næsta ári. Hlutdeild Íslend-
inga í aflanum árið 2014 verður um
60 þúsund tonn miðað við 14,51% af
heildarkvótanum. Til samanburðar
var hlutdeild Íslands 90 þúsund tonn
árið 2013. Hrygningarstofninn árið
2014 er metinn verða um 4,1 milljón
tonna og verður þá kominn undir
varúðarmörk. Gert er ráð fyrir að
hann fari enn minnkandi og verði
rúmar 3,5 milljónir tonna árið 2015,
segir í frétt frá Hafrannsóknastofn-
un.
Samkvæmt nýjasta mati á norsk-
íslensku vorgotssíldinni er hrygn-
ingarstofninn í ár rétt rúmar fimm
milljónir tonna, þ.e. í góðu í sam-
ræmi við það sem spáð var að hann
yrði samkvæmt úttekt á síðasta ári.
Árgangarnir frá 1998, 1999 og 2002-
2004 voru allir stórir, sem leiddi til
þess að hrygningarstofninn fór vax-
andi frá árinu 2003 og náði hámarki
árið 2009, um 9 milljón tonn. Ár-
gangar yngri en 2004 eru allir metn-
ir litlir og því fyrirséð að afli og
hrygningarstofn muni halda áfram
að minnka á næstu árum.
Afli á norsk-íslenskri síld
talsvert umfram ráðgjöf
Aflamark árið 2013 var 619 þús-
und tonn, en Færeyingar hækkuðu
sitt aflamark um 70 þúsund tonn og
sögðu Færeyingar sig frá sam-
komulagi strandríkja um síldveiðar.
Hinar þjóðirnar miðuðu hins vegar
við ráðgjöf ICES og settu sér kvóta
samkvæmt samkomulagi sem áður
var í gildi. Gert er ráð fyrir að heild-
arafli árið 2013 verði um 692 þúsund
tonn.
Síldin nálgast
varúðarmörk
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Til manneldis Síldin er unnin í frystihúsum víða um land, en einnig í frysti-
skipum á miðunum. Myndin er tekin í Síldarvinnslunni í Neskaupstað.
 Tæplega þriðjungs samdráttur
 Hrygningarstofn fer enn minnkandi
+348.000
Makrílkvótar verða auknir veru-
lega á næsta ári eða úr alls 542
þúsund tonnum í 890 þúsund
tonn. Ekki liggur fyrir hver hlut-
ur Íslendinga verður.
-30.000
Stærð norsk-íslenska síldar-
stofnsins er á niðurleið og er
reiknað með að í hlut
Íslendinga á næsta ári komi um 60
þúsund tonn í stað 90 þúsund
tonna í ár.
+54.000
Kolmunnastofninn er vaxandi.
Hlutdeild Íslendinga á næsta ári
verður um 167 þúsund tonn eða
17,6% af heildinni. Til saman-
burðar þá var hlutdeild Íslendinga
113 þúsund tonn í ár.
‹ SVEIFLUR
Í STOFNSTÆRÐ ›
»