Morgunblaðið - 05.02.2014, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRÚAR 2014
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Mörg dæmi eru um tugprósenta vöxt
í veltu erlendra greiðslukorta innan
einstakra greina sem þjónusta ferða-
menn, milli áranna 2012 og 2013.
Þetta kemur fram í nýjum tölum
Rannsóknaseturs verslunarinnar.
Velta erlendra greiðslukorta í
fyrra var 91,3 milljarðar króna, borið
saman við 74,5 milljarða 2012 og 62
milljarða 2011 á virði hvers árs. Hef-
ur metið fallið ár hvert síðustu ár.
Rannsóknasetur verslunarinnar
hefur sundurgreint kortaveltuna eft-
ir því hvar viðskiptin eiga sér stað og
koma gögnin frá kortafyrirtækjum.
Undirstrikar sú sundurgreining
hversu mikilvæg ferðaþjónustan er
orðin fyrir íslenskt atvinnulíf. Skýrir
sundurgreiningin jafnframt af hverju
færð hafa verið rök fyrir því að vöxt-
ur ferðaþjónustu hafi skýrt hagvöxt
umfram væntingar í fyrra.
Skal tekið fram að tölur Rann-
sóknaseturs verslunarinnar miðast
við greiðslur af kortum á sölustað,
sem voru 79,5 milljarðar í fyrra, en ná
ekki til úttekta í hraðbanka og bönk-
um, sem voru þá 11,8 milljarðar. Sem
fyrr segir eru tölur settar fram á virði
hvers árs, án tillits til verðbólgu sem
var 4,2% í des. sl., á 12 mán. grund-
velli. Aukningin milli 2012 og 2013 er
iðulega langt umfram verðbólgu.
Velti ríflega 18 milljörðum
Veltan í gistiþjónustu 2012 var 14,4
milljarðar en rúmir 18 milljarðar í
fyrra og óx um 25% á einu ári.
Veltan í veitingaþjónustu var 7,6
milljarðar 2012 en 9,6 milljarðar í
fyrra og óx um 26%. Umsvif bílaleiga
jukust enn þá hraðar. Þar fór veltan
úr 4,3 milljörðum 2012 í 5,8 milljarða í
fyrra og er það aukning um 34%.
Skyldar greinar undir liðnum sala
bensíns, viðgerðir og viðhald bifreiða
uxu líka hratt vegna erlendra ferða-
manna. Þar fór velta erlendra korta
úr 3,8 milljörðum 2012 í 4,4 milljarða í
fyrra og er aukningin ríflega 16%.
Veltan af erlendum kortum í fata-
verslun vex líka hratt. Hún var 2,7
milljarðar 2012 og rúmir 3 milljarðar
í fyrra og er aukningin rúmlega 14%.
Gjafa- og minjagripaverslanir
njóta einnig góðs af stöðugri fjölgun
erlendra ferðamanna. Þar fór veltan
úr 1,8 milljörðum 2012 í 1,9 milljarða
króna 2013 og er það aukning um
6,5%. Loks óx veltan í farþegaflutn-
ingum úr 3,2 milljörðum króna 2012 í
3,7 milljarða 2013 og er það um 15%
aukning milli ára.
Að sögn Emils B. Karlssonar, for-
stöðumanns Rannsóknaseturs versl-
unarinnar, eru t.d. kaup á flugmiðum
ekki meðtalin í þessari samantekt.
Innanlandsflugið í vexti
Flugmiðar keyptir erlendis eru því
ekki hluti af veltutölum fyrir farþega-
flutninga. Séu þær tölur sundur-
liðaðar kemur í ljós að erlendir ferða-
menn keyptu flugmiða í innan-
landsflugi fyrir 2.639 milljónir í fyrra,
borið saman við 2.418 milljónir 2012.
Er það ríflega 9% aukning.
Samkvæmt tölum Hagstofunnar
var velta fyrirtækja í flokknum veit-
ingasala og þjónusta 52,7 milljarðar
2008 og 53,6 ma. 2012, á núvirði, að
innlendri veltu meðtalinni. Hún var
44 ma. á fyrstu tíu mánuðum ársins
2012 en 48,8 ma. sömu mánuði í fyrra,
m.t.t. þróunar vísitölu frá október
hvort ár til janúar 2014. Árstölur fyr-
ir 2013 liggja ekki fyrir, enda á eftir
að gera upp vsk-skýrslur fyrir
nóvember og desember
sl. Þróunin fyrstu tíu
mánuðina 2012 og 2013
bendir hins vegar til að
veltan í fyrra hafi verið
um 60 ma. og er það lík-
lega met. Ný at-
vinnugreinaflokk-
un var tekin upp
2008 og eru veltu-
tölur 2007 því
ekki fyllilega
samanburðarhæf-
ar.
Tugprósenta vöxtur milli ára
 Velta erlendra greiðslukorta á veitingahúsum var 9,6 milljarðar króna í fyrra og óx um 26% frá 2012
 Greining Rannsóknaseturs verslunarinnar sýnir mikla veltuaukningu í mörgum öðrum greinum
Það vekur athygli að velta er-
lendra korta í flokknum menn-
ing, afþreying og tómstundir
skuli hafa verið 2.035 milljónir
króna í fyrra, borið saman við
1.712 milljónir króna 2012. Er
það 19% aukning milli ára, án
tillits til verðbólguþróunar.
Þar af var veltan hjá söfnum,
galleríum og dýragörðum 985
milljónir í fyrra en 837 milljónir
2012. Veltan vegna tónleika,
leikhúsferða, kvikmyndasýn-
inga og annarra viðburða var
205 milljónir króna í fyrra en
176 milljónir króna 2012.
Þessar tölur eru ekki tæm-
andi og má nefna að fjöldi
miða á Airwaves-tónlistarhátíð-
ina er keyptur erlendis, sam-
kvæmt upplýsingum frá Ice-
landair.
Icelandair endurselur þannig
út stóran hluta aðgangspassa
sem eru síðan seldir samhliða
flugi og gistingu til landsins
vegna hinnar vinsælu hátíðar.
Bent er á það í skýrslu Bost-
on Consulting Group um ís-
lenska ferðaþjónustu frá því í
haust, að á Íslandi séu mikil
sóknarfæri í sölu á menningar-
tengdri upplifun til ferða-
manna. Er „einstæð menn-
ing“ sögð meðal þess
helsta sem laði ferða-
menn til Íslands, en
náttúra landsins er þar
jafnan efst á blaði í könn-
unum.
Milljarðar í
menninguna
LISTIN LAÐAR AÐ
Björk
Guðmundsdóttir
Kortavelta erlendra ferðamanna í milljónum króna
Gistiþjónusta Veitingaþjónusta Bílaleigur Fataverslun Gjafa- og
minjagripa-
verslun
Farþega-
flutningar
20.000
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
14
.43
1
18
.07
4
7.6
32
9.6
01
4.3
01 5
.77
3
2.6
89
3.0
69
1.7
89
1.9
06 3
.24
5
3.7
26
*Kortavelta erlendra ferðamanna eftir flokkum.
Upplýsingar um veltu eru fengnar frá innlendum færsluhirðingaraðilum eftir MCC-kóðum.
RSV flokkar gögnin í þá flokka sem birt er eftir. Allar upphæðir eru í íslenskum krónum.
Gögnin innihalda alla greiðslukortanotkun, debet- og kreditkort, að undanskildum peningaúttektum.
Sundurgreint eftir útgjaldaliðum*
Heimild: Rannsóknasetur verslunarinnar (RSV).
2012
2013
VR er ekkert að vanbúnaði að
hefja viðræður við viðsemjendur
félagsins um endurnýjun kjara-
samninga sem taki gildi þegar að-
fararsamning-
urinn frá 21.
desember renn-
ur út í lok árs-
ins. Félagið hef-
ur þegar mótað
og lagt fram
kröfur vegna
viðræðnanna.
Meirihluti
þeirra fé-
lagsmanna í VR
sem greiddi at-
kvæði samþykkti nýgerða kjara-
samninga en þeir byggjast á þeirri
forsendu að hafin verði vinna skv.
viðræðuáætlun um gerð kjara-
samninga til lengri tíma sem taki
gildi að ári. Áttu aðildarfélög ASÍ
sem samþykktu samningana að
hafa lagt fram kröfur fyrir 1. febr-
úar. „VR hefur skilað þeim og við
erum í sjálfu sér tilbúin,“ segir
Ólafía B. Rafnsdóttir, formaður
VR.
Einhver stéttarfélög óskuðu hins
vegar eftir fresti á skilum kröfu-
gerðar fram í miðjan febrúar.
Þó kröfugerðir liggi fyrir fljót-
lega verður launahluti þeirra þó
ekki tilbúinn skv viðræðuáætlunum
fyrr en í september.
Í nýju kjarasamningunum er
m.a. gengið út frá því að reynt
verði að gera svonefnda atvinnu-
greinasamninga með breiðri sam-
stöðu á vinnumarkaði í þeim við-
ræðum sem framundan eru og eiga
samningsaðilar að hafa skilgreint
fyrir lok þessa mánaðar í hvaða
greinum atvinnugreinasamningar
gætu hentað í byrjun. Óvissa er
um þessi áform þar sem um helm-
ingur ASÍ félaga felldi kjarasamn-
ingana. Launþegar í sömu atvinnu-
grein eru ýmist í stéttarfélögum
sem samþykktu samningana eða
félögum sem felldu þá.
Ólafía segir atvinnugreinasamn-
inga mjög heillandi verkefni en
eins og staðan sé í dag sé líklegra
að einhver bið verði á að gerðir
verði slíkir samningar. Í byrjun
verði væntanlega fjallað um al-
mennar kröfur í viðræðunum.
„Mér finnst óraunhæft að við
náum utan um atvinnugreinahlut-
ann í þessari lotu enda er gert ráð
fyrir því að menn þurfi að komast
að samkomulagi um hvaða atvinnu-
grein verði byrjað á en það er ekki
sagt að það eigi að ljúka þeim inn-
an tímabilsins.“
omfr@mbl.is
VR tilbúið að
hefja viðræður
við viðsemjendur
Ólafía B.
Rafnsdóttir
 Kröfugerð vegna samninganna 2015 tilbúin
Alls óvíst er hvert framhaldið verður
á viðræðum stéttarfélaga sem felldu
kjarasamningana og Samtaka at-
vinnulífsins og óvissa er um hvort
þau fjórtán aðildarfélög Starfs-
greinasambandsins sem felldu munu
leitast við að vera í samfloti í kjara-
viðræðunum eða reyna að ná samn-
ingum hvert fyrir sig.
Mikil fundahöld voru hjá Ríkis-
sáttasemjara í gær þegar fulltrúar
aðildarfélaganna innan SGS sem
felldu voru boðaðir hver í sínu lagi á
samningafundi hjá ríkissáttasemjara,
þá fyrstu eftir að samningarnir voru
felldir. Samningsumboðið er nú hjá
hverju félagi fyrir sig og eru ellefu ný
mál komin til sáttameðferðar hjá
embættinu.
Samninganefnd Flóafélaganna
kom fyrst til fundar í gærmorgun og
síðan komu samninganefndir félaga
hver á fætur annarri og funduðu með
SA undir stjórn ríkissáttasemjara og
stóðu fundahöld framundir kvöldmat.
Framsýn lagði fram tillögur
Björn Snæbjörnsson, formaður
Einingar og SGS, sagði eftir viðræð-
urnar að á þessum fyrstu fundum
hefðu menn farið yfir stöðu mála og
rætt ástæður þess að samningarnir
voru felldir svo víða.
Björn segir ekki liggja fyrir hvort
félögin verða í samfloti í viðræðunum
sem framundan eru. Menn þurfi að
sjá hvernig mál þróast, sem gæti
skýrst undir vikulokin. Staðan sé
mjög óvenjuleg og flókin.
Aðalsteinn Á. Baldursson, formað-
ur Framsýnar, tekur í sama streng
og Björn. Menn hafi fyrst og fremst
farið yfir stöðuna og hvaða ástæður
væru fyrir því að félagsmenn felldu
samningana.
Forsvarsmenn Framsýnar lögðu á
fundinum fram tillögur að lausn
kjaradeilunnar að sögn Aðalsteins.
Þar er m.a. lagt til að lægstu laun
hækki sérstaklega og að svigrúm í
launatöxtum verði notað til hækkana
og tilfærslna hópa, samningarnir
gildi til 1. febrúar 2015 og samið verði
um kjarabætur í sérmálum. Þá sé
þýðingarmikið ef ríkisstjórnin gefi
loforð um skattalækkun til hinna
tekjulægstu fyrir gerð næsta fjár-
lagafrumvarps.
„Ég held að við séum eina félagið
sem leggur fram sáttaplagg til lausn-
ar,“ segir hann.
Aðalsteinn segir ekki ljóst enn sem
komið er hver næstu skref verða.
„Það þarf að fara að plægja akurinn
og sá en það eru bara engin verkfæri
til þess.“ omfr@mbl.is
„Það þarf að fara
að plægja akurinn“
 Óvíst hvort SGS-félögin semja saman eða hvert fyrir sig
Morgunblaðið/Golli
Annríki Anna Júlíusdóttir, varaformaður Einingar, Björn Snæbjörnsson
formaður og Magnús Pétursson ríkissáttasemjari á fundi í gær.