Morgunblaðið - 05.02.2014, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRÚAR 2014
SVIÐSLJÓS
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Golfklúbbar og knattspyrnufélög á
höfuðborgarsvæðinu standa þessa
dagana flest í aðgerðum til þess að
koma í veg fyrir kal í grasi vegna
klakabanda sem tún og grasvellir
eru víða í. Að sögn Jóhanns Krist-
inssonar, vallarvarðar á Laugardals-
velli, getur gras kalið eftir um tvo
mánuði ef súrefni kemst ekki að því.
Ólafur Þór Ágústsson, golfvalla-
sérfræðingur og framkvæmdastjóri
golfklúbbsins Keilis, segir golf-
klúbba á höfuðborgarsvæðinu sem
og víðar vel í stakk búna til þess að
forða grasinu frá kali. Það helgist af
því að þeir hafi gjarnan starfsfólk til
að sinna völlunum árið um kring.
„Stærstu klúbbarnir á höfuðborgar-
svæðinu eru kannski með fjóra eða
fimm starfsmenn. Þeir eru núna bún-
ir að vera í mánuð að afísa og brjóta
klakann af flötunum,“ segir Ólafur.
Völlurinn klár í júlí
Gripið hefur verið til svipaðra að-
gerða á Laugardalsvelli þar sem
starfsmenn eru búnir að skafa völl-
inn. „Ef völlur lendir í því að það
verður aldauði í grasinu, þá þarf að
sá að vori og bíða eftir að völlurinn
komi upp. Þeir gerðu það á Sauðár-
króki í fyrra og völlurinn var orðinn
klár um miðjan júlí,“ segir Jóhannes.
Að sögn hans eru nær öll knatt-
spyrnufélög á höfuðborgarsvæðinu í
svipuðum aðgerðum og gripið hefur
verið til á Laugardalsvelli. Jóhannes
segir gott samstarf á milli starfs-
manna golf- og knattspyrnuvalla. Til
marks um það var t.a.m. haldinn 60
manna fundur í síðustu viku þar sem
grasáhugamenn skiptust á þekk-
ingu.
Bændur víða um land hafa undan-
farin þrjú ár lent í því að tún hefur
kalið. María Svanþrúður Jónsdóttir,
ráðgjafi hjá Ráðgjafarmiðstöð land-
búnaðarins, segir að veður í febrúar
og mars hafi mikið að segja um afdrif
túna næsta sumar. „Nú fer í hönd
mikilvægasti tími ársins fyrir bænd-
ur sem vonast að sjálfsögðu til þess
að klaki verði minni á túnum en hann
var í fyrra,“ segir María og bætir við:
„Ef ekkert hlánar, þá verður staðan
alvarleg.“
Kostnaðarsamar aðgerðir
Til þessa hafa bændur að mestu
notast við sand og salt en í sumum
tilfellum dugir það ekki til. Þá hafa
verið gerðar tilraunir að undanförnu
með þungavinnuvélar sem ætlað er
að gera loftgöt í klakann. „Þetta eru
kostnaðarsamar aðgerðir, en stóra
málið í þessu er að reyna að rjúfa
þessa lofthulu,“ segir María. Hún
segir að bændur hafi þurft að leita
allt til ársins 2010 til að finna síðasta
eðlilega heyskaparár. „Árin í kring-
um 2000 voru erfið kalár. En svo
fengu menn frið nokkur ár á eftir. Nú
er þetta aftur erfitt,“ segir María.
Hún segir bændur vart ræða annað
þegar þeir hittast og að eðlilega hafi
menn áhyggjur.
Ólafur Ágústsson segir að vissu-
lega séu menn meðvitaðir um það að í
ár sé meiri kalhætta en síðustu tólf til
fimmtán ár. „Það hefur ekki sést kal
á golfvöllum á höfuðborgarsvæðinu
síðustu fimmtán árin, en því er ekki
að neita að kalhættan er meiri nú en
oft áður,“ segir Ólafur.
Harðgerari grastegundir
Hann segir að gras á golfvöllum
þoli um sextíu daga undir klaka. Þær
grastegundir séu þó gjarnan harð-
gerari en gengur og gerist. „Eftir
þessa sextíu daga aukast líkur á kali
en með því að lofta um klakann eins
og við höfum verið að gera síðasta
mánuð minnka líkurnar mikið,“ segir
Ólafur.
Túnin verr sett en vellirnir
 Unnið að því að koma súrefni að grasinu á golf- og knattspyrnuvöllum  Bændur hafa ekki sömu tök
á að forða grasinu frá kali  Mikilvægasti tími ársins að fara í gang  Alvarleg staða ef ekki hlánar
Morgunblaðið/Þórður
Þakinn klaka Laugardalsvöllur var skafinn til þess að reyna að koma súrefni að grassverðinum. Líkt og gefur að
skilja hafa bændur ekki sömu kosti til aðgerða og golfklúbbar og íþróttafélög. Innflutningur ísbrjóta stendur til.
Fyrirtækið Frístundahús ehf.
hyggst hefja innflutning á ís-
brjóti sem hannaður er til þess
að mylja klaka. Slíkur ísbrjótur
hefur að sögn Einars Þóris-
sonar, ráðgjafa hjá Frístunda-
húsum ehf., ekki sést áður hér
á landi. „Við höfum fengið
miklar fyrirspurnir vegna
þessa, bæði frá KSÍ og verk-
tökum. Við erum ekki búnir að
tala við bændurna,“ segir Ein-
ar. Um er að ræða fjórtán teg-
undir ísbrjóta sem fyrirtækið
selur og kosta þeir frá fjórum
til sex milljóna króna með
virðisaukaskatti.
Ísbrjóturinn er festur framan
á dráttarvélar, lyftara, vörubíla
og veghefla. Slíkir ísbrjótar
hafa verið notaðir í Skotlandi
til þess brjóta ís á vegum.
Samkvæmt frétt BBC hefur
tækið í sumum tilfellum nýst
vegamálayfirvöldum betur en
salt í baráttu við ísingu á veg-
um.
Ísbrjótar við-
bót á Íslandi
NÝ ÚRRÆÐI GEGN KLAKA
Ísbrjótur Ekki hefur áður verið not-
ast við ísbrjóta á Íslandi.
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Ekki er endanlega búið að taka ákvörðun um hvort verk-
ið verður sýnt hér á landi. Stutt er síðan Büchel var valinn
og ekki er hægt að ræða það á þessu stigi málsins,“ segir
Kristín G. Guðnadóttir, stjórn-
arformaður Kynningarmiðstöðvar ís-
lenskrar myndlistar, KÍM, spurð
hvort listaverk Christoph Büchel, sem
var valinn fulltrúi Íslands á Fen-
eyjatvíæringi í myndlist sumarið 2015,
yrðu sýnd hér á landi.
Fulltrúi Íslands á Feneyjatvíæring-
inn var valinn úr innsendum tillögum,
var það í fyrsta skipti sem KÍM hafði
þann háttinn á. Listamaðurinn Chri-
stoph Büchel varð fyrir valinu og er
það í fyrsta skipti sem erlendur listamaður fer sem fulltrúi
Íslands á tvíæringinn. Sýningarstjórinn er hins vegar ís-
lenskur, Nína Magnúsdóttir sem er kona Büchel.
Büchel er fæddur í Sviss og hefur verið búsettur hér á
landi frá 2007. Hann er virtur og þekktur í myndlist-
arheiminum en ekki eins þekktur innan íslensks listalífs.
„List er í eðli sínu alþjóðleg. Ef við horfum til Fen-
eyjatvíæringsins er það að færast í vöxt að lönd velji sér
fulltrúa, sem ekki endilega er þeirra landsmaður,“ segir
Kristín.
Umsóknin uppfyllti öll skilyrði
Þegar augýst var eftir umsóknum voru gefnar vissar
forsendur. Hún opnaði fyrir það að bæði íslenskir og er-
lendir listamenn gætu sótt um að uppfylltum vissum skil-
yrðum. Valnefnd fór yfir tillögur og allar tillögur uppfylltu
skilyrði auglýsingarinnar. „Það var því ekki nefndarinnar
að taka afstöðu til þjóðernis umsækjenda ef umsóknin
uppfyllti öll skilyrði auglýsingarinnar. Ef útiloka ætti
þátttöku annarra listamanna en þeirra sem fæddir eru á
Íslandi, þó svo að þeir séu búsettir hér á landi, þyrfti það
að koma fram í auglýsingunni með skýrum hætti. En þá
værum við líka að útiloka mjög mikilvægan hóp lista-
manna. Hér á landi er nú starfandi stór hópur listamanna
sem eru af erlendu bergi brotnir og auðga listalíf okkar og
það væri að mínu mati mjög þröngsýnt viðhorf að þessir
listamenn ætti ekki jafna möguleika á við þá sem hér eru
fæddir.“
Tólf milljónir í Feneyjatvíæringinn
Spurð hvort réttlætanlegt sé að háar upphæðir renni til
listamanns sem hefur ekki verið virkur í íslensku listalífi,
svarar hún þessu til: „Ég get ekki svarað því öðruvísi en að
vísa til þess að þessi listamaður uppfyllti öll skilyrði.“
Christoph Büchel var úthlutað listamannalaunum í tvö
ár, mánaðarlaunin eru 310.913 krónur. Menntamálaráðu-
neytið leggur 12 milljónir króna í verkefnið. Sú fjárhæð
skiptist, fer m.a. í leigu á húsnæði í Feneyjum, laun sýn-
ingarstjóra o.fl. Fjárhagsáætlun verkefnisins liggur ekki
fyrir.
Ekki nefndarinnar að
taka afstöðu til þjóðernis
Kristín G.
Guðnadóttir
Morgunblaðið/Anna Sigríður
Feneyjar Ragnar Kjartansson var fulltrúi Íslands 2009.
 Þröngsýnt viðhorf að útiloka einn hóp listamannaÁ fundi borgarstjórnar í gær fór fram
umræða um hlutverk Reykjavíkur í
björgunarstarfi. Málið var tekið upp
að undirlagi borgarfulltrúa Sjálfstæð-
isflokks, sem vilja
að Reykjavíkur-
borg leggist ekki
gegn komu er-
lendra varðskipa
til borgarinnar,
enda séu þau í
margvíslegu sam-
starfi við Land-
helgisgæsluna.
Kjartan Magn-
ússon, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokks, segir borg-
arstjóra setja sig upp á móti komu
erlendra herskipa til Reykjavíkur en
þó sé afstaða hans að sumu leyti óljós,
t.d. hvað varðar greinarmuninn milli
varðskipa og herskipa. „Varðskipið
okkar er í freigátustærð og með al-
mennilegar byssur en er samt bara
varðskip. Og á sínum tíma, þegar
hann [Jón Gnarr] lýsti yfir andstöðu
gegn heimsóknum þýskra skipa til
Reykjavíkur, þá var eitt af þeim
óvopnað spítalaskip,“ segir Kjartan.
Hann segir að dönsku varðskipin,
sem hafa reglulega viðkomu í Reykja-
víkurhöfn þrátt fyrir andstöðu meiri-
hlutans, séu hluti af danska flotanum,
þau séu mönnuð sjóliðum og Danir
geri ekki greinarmun á varðskipi og
herskipi. „Við erum ekki með her, við
erum með björgunarsveitir, en Danir
eru ekki með björgunarsveitir, þeir
eru með her,“ segir hann.
Í ályktunartillögu borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins, sem vísað var til
borgarráðs, fagnar borgarstjórn þeim
árangri sem Landhelgisgæslan hefur
náð við að efla samstarf sitt við björg-
unaraðila erlendra þjóða. „Einn af-
rakstur umrædds samstarfs var
Reykvíkingum vel sýnilegur um liðna
helgi þegar finnskar björgunarþyrlur
tóku þátt í umfangsmikilli aðgerð á
Faxaflóa, þar sem leitað var að ís-
lenskum sjómönnum er taldir voru í
sjávarháska,“ segir í tillögunni.
Kjartan segir ályktunartillögunni
ætlað að koma afstöðu meirihlutans til
björgunarsamstarfsins á hreint en
hann segir að á fundinum hafi komið
fram að borgin hafi í raun ekki vald til
að neita varðskipum um viðdvöl í
höfninni.
„Hildur Sverrisdóttir, borgar-
fulltrúi og lögfræðingur, fór aðeins í
gegnum það að þar sem Íslendingar
eru aðilar að Atlantshafsbandalaginu
þá væru ákveðnar þjóðréttarlegar
skuldbindingar í gildi, sem fela það í
sér að við getum ekki vísað skipum
bandalagsþjóða úr höfnum okkar.
Fyrir nú utan hvað það er óviðeigandi
að gera það þegar slíkir aðilar eru í
nánu samstarfi við íslensku Landhelg-
isgæsluna í björgunarmálum og hafa
hvað eftir annað sent tæki og menn á
vettvang til björgunarstarfa í þágu
okkar Íslendinga,“ segir Kjartan.
Hvorki náðist í S. Björn Blöndal,
varaborgarfulltrúa Besta flokksins,
né Dag B. Eggertsson, borgarfulltrúa
Samfylkingar, í gærkvöldi.
Vilja fá björgun-
armálin á hreint
 Segir afstöðu borgarstjóra óljósa
Kjartan
Magnússon