Morgunblaðið - 02.08.2014, Page 19

FRÉTTIR 19Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 2014
STOFNAÐ1987
einstakt
eitthvað alveg
Ú r v a l e i n s t a k r a m á l v e r k a o g l i s t m u n a e f t i r í s l e n s k a l i s t a m e n n Sk i pho l t 50a | S ím i 581 4020 | www.ga l l e r i l i s t . i s
M
ál
ve
rk
:
Á
sg
ei
r
Sm
ar
i
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) segir
að ebólu-faraldurinn sé að verða stjórnlaus í
þeim löndum Vestur-Afríku þar sem hann
geisar. Stofnunin segir hættu á að sjúkdómur-
inn breiðist út til annarra landa með „hörmu-
legu“ mannfalli og alvarlegum efnahagslegum
afleiðingum.
Forstjóri WHO, Margaret Chan, sagði við
leiðtoga Gíneu, Síerra Leóne og Líberíu að við-
búnaður og forvarnir við faraldrinum hefðu
verið „algjörlega ófullnægjandi“ og að
faraldurinn breiðist nú hraðar út en ráðið
verður við.
Leiðtogar landanna þriggja, sem hafa orðið
hvað verst úti í faraldrinum nú, funda nú í
Conakry í Gíneu. Fundurinn er haldinn til að
skipuleggja störf mörg hundruð hjúkrunar-
fólks sem bæst hafa í hóp þeirra sem fyrir eru í
löndunum þremur.
Alversti ebólu-faraldurinn
„Ef ástandið heldur áfram að versna verða
afleiðingarnar gríðarlegar hvað varðar mann-
fall og einnig félagslega og efnahagslega. Þá
verður einnig aukin hætta á að sjúkdómurinn
breiðist út til annarra landa,“ sagði Chan á
leiðtogafundinum. Hún segir að faraldurinn nú
sé sá alversti sem orðið hefur á þeim fjórum
áratugum sem liðnir eru frá því að sjúkdómur-
inn uppgötvaðist.
Chan segir að veiran sem veldur sjúkdómn-
um geti smitast í gegnum andrúmsloftið, „öf-
ugt við það sem gerst hefur í fyrri faröldrum“.
Hún segir að fólk á afskekktum svæðum sé
að smitast og að í mörgum tilvikum sé erfitt að
veita því hjúkrun. Þá sé sjúkdómurinn einnig
að breiðast út í borgum.
WHO segir að minnst 729 manns hafi látið
lífið úr ebólu frá því að faraldurinn hófst í febr-
úar. Yfir 1.300 hafa sýkst.
Ekkert lyf er til við ebólu, ekkert bóluefni
heldur. Einkennin eru m.a. hár hiti, höfuðverk-
ur og beinverkir. Miklar og óstöðvandi blæð-
ingar eru meðal alvarlegra einkenna hans.
sunna@mbl.is
Ein af þeim veirum sem eru
hættulegastar mönnum
Veiran greind, m.a. í innfluttum dýrum
Staðfestir faraldrar í mannfólki frá 1979
Fimm þekkt
afbrigði
eru af veirunni
og þrjú
þeirra eru
sérlega hættuleg
Fyrst greind í
Austur-Kongó og Súdan
árið 1976
Heimildir: WHO/WHO Africa/USCDCP
Stórir faraldrar
2012 5729A-Kongó
2007 14937Úganda Faraldurinn
í ár
2007 264
187
A-Kongó
2003 143128V-Kongó
2001-02 5944V-Kongó
2001-02 6553Gabon
4252000
224
Úganda
1996 6045Gabon
1995 315
254
A-Kongó
1994 5231Gabon
1976 284
151
Súdan*
1976 318
280
smittilvik
dauðsföll
A-Kongó
*Faraldur í
Suður-Súdan
Þekkist einnig
górillum
í...
simpönsum
antílópum
puntsvínum
Ebóluveiran banvæna
Nefnd eftir
ánni Ebola
í Austur-Kongó
(áður Zaire)
Alvarlegasta
afbrigðið
leiðir til dauða
í 90% tilfella
hjá mönnum
Smitleiðir
- Með beinni
snertingu við sýkt
blóð, hægðir
og svita
- Kynmökum
- Meðhöndlun
mannslíka án
hlífðarbúnaðar
- Meðhöndlun
hluta sem veiran
hefur borist í
Þessu fylgja
uppköst,
niðurgangur,
útbrot,
lifrar- og
nýrnaskemmdir,
innvortis og
útvortis
blæðingar
Í mönnum
Á frumstigi
fær fólk skyndilegan
hita, verður mjög
veikt, finnur verki
í vöðvum, höfði
og hálsi
Hvorki bólusetning
né lækning
er til
1.323
729
Gínea
Líbería
Síerra Leóne
Ávaxtaleðurblökur af
ættinni Pteropodidaee
eru taldar nátúrulegur
hýsill veirunnar
Ebólan að verða stjórnlaus
 Hætta á að sjúkdómurinn breiðist út til fleiri landa með hörmulegum
afleiðingum, að mati WHO  Viðbúnaður í V-Afríkulöndum ófullnægjandi
Barnard Castle. AFP. | Kvikmyndin Björgun
óbreytts Ryans eftir Steven Spielberg fjallar
um það hvernig hermanni er bjargað af víglín-
unni í síðari heimsstyrjöld eftir að þrír bræður
hans hafa fallið. Kvikmyndin fellur í skuggann
af sögu óbreytts Smiths, sem kvaddur var
heim með konunglegri bón úr skotgröfum fyrri
heimsstyrjaldar eftir fall fimm bræðra hans.
Á minnisvarða í sveitaþorpinu Barnard
Castle á Norður-Englandi standa nöfn fimm
bræðra með eftirnafnið Smith: Robert, George
Henry, Frederick, John William og Alfred.
Dauði þeirra á tveimur árum í hörðum bardög-
um á vesturvígstöðvunum var mikill fjöl-
skylduharmleikur. Björgun sjötta og yngsta
bróðurins, Wilfreds, gæti hins vegar hæglega
verið tekin úr stórmynd.
„Þegar ég sá myndina hugsaði ég með mér:
þetta er eins og það sem kom fyrir afa minn,“
sagði Amanda Nelson, dótturdóttir Wilfreds.
„Það hefði átt að kalla hana Björgun óbreytts
Smiths vegna þeirrar staðreyndar að hann var
sendur heim úr stríðinu vegna þess að hann
hafði misst fimm bræður sína.“
Þegar Wilfred var sendur á vígstöðvarnar
1917, þá 19 ára, höfðu tveir bræður hans þegar
látið lífið. Síðar sama ár féllu tveir til viðbótar
og sá fimmti 1918.
Nokkur hundruð menn frá Barnard Castle
börðust í fyrri heimsstyrjöldinni. 125 féllu.
Harmur Margaret Smith, móður drengjanna,
var mestur og þegar bærinn reisti þeim sem
féllu minnisvarða árið 1923 lagði hún fyrsta
blómsveiginn að honum með Wilfred sér við
hlið.
„Langamma mín var víst vön að segja:
„Ekki eignast stráka því að þeir verða aðeins
fallbyssufóður þegar þeir vaxa úr grasi“,“
sagði Amanda.
Prestsfrúin í bænum skrifaði Maríu drottn-
ingu, konu Georgs konungs V. þegar fimm
synir Margaret Smith höfðu fallið og fór þess á
leit að Wilfred yrði kvaddur heim. Hún var lát-
in vita að bréfið hefði verið sent til hlutaðeig-
andi yfirvalda. Skömmu síðar kom Wilfred
heim. Hann bjó alla ævi í Barnard Castle og
starfaði sem sótari og múrari.
„Pabbi talaði aldrei um stríðið,“ sagði Diane
Nelson, dóttir Wilfreds, og bætti við: „Hann
var góður faðir.“
„Ef afi hefði ekki verið sendur heim værum
við ekki hér,“ sagði Amanda.
AFP
Eins og bíómynd Diane Nelson skoðar mynd-
ir af föður sínum ásamt Amöndu, dóttur sinni.
Sendur heim
eftir að fimm
bræður féllu
 Saga sem minnir
á mynd Spielbergs