Selfoss - 23.10.2014, Blaðsíða 6

6 23. Október 2014
Ótrúlegt úrval húsgagna
Syrusson Hönnunarhús
Síðumúla 33
syrusson.is
Leigan í
skýjunum!
Fjölskyldur sem verða að leita á náðir leigumarkaðarins
búa við ósæmileg kjör árið 2014. Einstaklingsherbergi
hafa hækkað í leigu um 60% frá 2011!
Á einu ári hefur leiga á 2ja her-bergja íbúðum á Suðurlandi hækkað um 20%. Í könnun
Neytendasamtakanna er meðalfer-
metraverð fjögurra herbergja íbúða
sem eru 100 fermetrar um 200000
kr. á mánuði. „Sé miðað við með-
alstærð og meðalverð er leiguverð
14,7 fermetra einstaklingsherberg-
is 58.957 kr. á mánuði og er um
60,8% hækkun að ræða á auglýstu
verði miðað við febrúar 2011.“
Neytendasamtökin könnuðu verð
og framboð á íbúðum sem auglýstar
voru til leigu. Niðurstöður voru birt-
ar 10. sept. sl. Ekki var um tæmandi
könnun að ræða heldur voru aðeins
skoðaðar íbúðir sem voru auglýstar
til leigu hjá leigumiðlunum og á
vefsíðum tveggja dagblaða. Þá náði
könnunin einungis til höfuðborgar-
svæðisins. Kannað var leiguverð á
192 íbúðum. Ekki var tekið sérstakt
tillit til þess sem kann að hafa fylgt í
kaupum eins og hafi rafmagn verið
innifalið, húsbúnaður fylgt o.s.frv.
(Sjá má frekari uppl. á síðu ns.is)
Í stuttu máli voru niðurstöður
þær að óháð stærð er gríðarlega
mikill munur milli hæsta og lægsta
fermetraverðs, segir í greinargerð
Neytendasamtakanna. „Því segir
meðalverðið ekki alla söguna, og
gera má ráð fyrir að fermetraverð
fari eftir ýmsum þáttum eins og stað-
setningu og ástandi eignar. Þá fer
meðalfermetraverð einnig að nokkru
eftir stærð íbúðar.“ Í könnun Neyt-
endasamtakanna er meðalfermetra-
verð þeirra fjögurra herbergja íbúða
sem voru 100 fermetrar eða minni
1.998 kr., meðan meðalfermetraverð
stærri fjögurra herbergja íbúða var
1.801 kr. Og meðalfermetraverð
þriggja herbergja íbúða sem voru
90 fermetrar eða minni 2.368 kr.,
en meðalfermetraverð stærri þriggja
herbergja íbúða 2.053 kr.
Þessu svipar að nokkru til upp-
lýsinga sem Þjóðskráin heldur utan
um. Hún fylgist með leiguverði sam-
kvæmt þinglýstum leigusamningum
og fjölda þinglýstra leigusamninga.
Þar er greinilegt að fermetraverð
er misjafnt. Það vekur athygli að
þinglýstir samningar eru aðeins 42
í júlí 2014 á öllu Suðurlandi! Það
vita allir að miklu fleiri íbúðir eru í
leigu en því nemur. Fermetraverðið
í þinglýstum samningum gefur þó
til kynna hver munurinn er milli
höfuðborgarsvæðisins og eigna á
Suðurlandi. Á hvaða róli sá mun-
ur er. Og þá má lesa út úr vísitölu
Þjóðskrár að leiguverð hefur hækk-
að langt umfram verðlag. Kjör
leigjenda hafa því versnað svo um
munar. Á einu ári milli júlímánaðar
2014 og sama mánaðar í fyrra hefur
leiguverðið hækkað um 20% á 2ja
herbergja íbúðum á Suðurlandi. Á
þessum sama tíma hefur launavísi-
tala hækkað um 5.9% og vísitala
neysluverðs um 2,4% skv. Hagstofu.
Eftirfarandi tafla sýnir meðalleigu-
verð á hvern fermetra í júní 2014
fyrir mismunandi stærðir íbúða og
staðsetningu í mati Þjóðskrár. Um
er að ræða þinglýstar eignir.
60% hækkun.
Um ástandið eins og það blasti við
leigjendum í fyrra spáði Hildigunn-
ur Hafsteinsdóttir, lögfræðingur
Neytendasamtakanna, réttilega
um komandi ár. Hún taldi að við
óbreytt ástand ætti leigumarkaður-
inn varla eftir að lækka:
„Stóra vandamálið er svo kannski
það að leigumarkaðurinn hér er
einstaklingsmarkaður, ólíkt því
sem gerist víðast hvar annars stað-
ar í heiminum, og þegar eftirspurn
eykst er því eðlilegt að verð hækki,
því þó leiga sé há má heldur ekki
gleyma því að þeir sem keyptu í
mestu þenslunni og tóku til þess
verðtryggt lán eru ekki endilega -
jafnvel þó leigan sé mjög há - að fá
fyrir afborgunum með leigugreiðsl-
um. Svo þangað til markaðurinn
breytist úr einstaklingsmarkaði, þar
sem verð fer eftir eftirspurn - sem
núna t.d. er mikil - þá á leiguverð
varla eftir að lækka.“ (Netpóstur til
blaðsins í október 2013)
Í greinargerð Neytendasam-
takanna núna er staðan tíunduð
með góðu dæmi: „Sé miðað við
meðalstærð og meðalverð er leigu-
verð 14,7 fermetra einstaklings-
herbergis 58.957 kr. á mánuði og
er um 60,8% hækkun að ræða á
auglýstu verði miðað við febrúar
2011. Verður það að teljast afar
sorgleg niðurstaða þar sem reikna
má með að þeir allra tekjulægstu
búi í einstaklingsherbergjum, auk
þess sem húsaleigubætur (af óskilj-
anlegum ástæðum) „greiðast ekki
vegna leigu á einstaklingsherbergj-
um eða ef eldhús eða snyrting er
sameiginleg fleirum“ (3. mgr. 7. gr.
laga um húsaleigubætur).“
Sjálfvirk hækkun?
Niðurstaðan er sú að leigumarkaður
er einhver ófullkomnasti markað-
ur á Íslandi. Hann er hvergi nærri
frjáls er kemur að þeim sem þurfa að
leigja. Hann er eins fjarri því að vera
markaður í orðsins fyllstu merkingu.
Fólk neyðist flest til að vera á þessum
markaði. Réttindi eru takmörkuð.
Það kemur fram í því að fæstum
samningum sem gerðir hafa verið
undanfarin misseri er þinglýst. Þeim
fjölskyldum sem eiga ekki aðra kosti
en lúta „lögmálum“ markaðarins er
úthýst í orðsins fyllstu merkingu.
Umræðan um matarskattinn í 7%
eða 12% er barnaleg í samanburði
við stöðu þeirra sem þurfa að leigja
íbúðarkytru sem hækkar sjálfvirkt
um tugi prósenta á ári. Félagslega
hlið málsins er enn alvarlegri. Því
líklegt er að þeir sem þurfa að sæta
því að verða sífellt að flytja eiga fáa
kosti. Börnin og fjölskyldan öll geld-
ur þessa ömurlega ástands sem er á
Íslandi í húsnæðismálum.
Stúdíó
íbúð
2 her-
bergja
3 her-
bergja
4-5 her-
bergja
Reykjavík, vestan Kringlumýrarbrautar og Seltjarnarnes 3018 2203 2080 1774
Reykjavík milli Kringlumýrarbrautar og Reykjanesbrautar - 2040 1925 1549
Kópavogur 1873 1926 1791 1518
Garðabær og Hafnarfjörður 2122 1893 1703 1357
Grafarvogur, Grafarholt, Árbær, Norðlingaholt og Úlfarsárdalur 1940 2036 1712 1675
Breiðholt - 1894 1461 1596
Kjalarnes og Mosfellsbær - - - -
Suðurnes - 1289 1144 1056
Vesturland - 1231 1083 985
Vestfirðir - - - -
Norðurland nema Akureyri - 1177 1013 741
Akureyri - 1517 1444 1352
Austurland - 1458 1250 1026
Suðurland - 1392 1345 1074
(Úr Þjóðskrá Íslands)
Fréttaskýring Þorlákur Helgi Helgason
Úr könnun Neytendasamtakanna 2014.