Fréttir - Eyjafréttir - 22.09.1987, Qupperneq 4

Opið bréf til Atvinnumálanefndar
SEINNI HLUTI
Hér keniur seinni hluti bréfs frá Jóhannesi Kristinssyni Gámavini um hina umdeildu skýrslu
Hilmars Viktorssonar um gámaútflutning sem Atvinnumálanefnd lét gera.
Ef fleiri vilja tjá sig um málið, er blaðið þeim opið.
I Jóhannes Kristinsson hjá Gámavinum.
6.0. Þegar kemur að þessum
kafla skil ég hvað Atvinnu-
málanefnd er annt um að ég og
fleiri sjái ekki skýrsluna, því ég
held að þegar lestur þessa kafla
er lokið skammist þeir sín og
feli bókmenntirnar.
„Þar sem eignaraðild vinnsl-
unnar í flotanum er minni.“
Um þetta þarf ekki að fjölyrða,
það hefur komið fram áður að
fiskvinnslan á um 70% kvótans,
hvað svo sem fiskvinnslan hefur
sagt vesalings skýrslugerðar-
manninum.
Ég nenni ekki að fjölyrða
meira um þennan kafla, enda
er hann eins og hinir í kross, og
allir sem til þekkja hlæja.
7.0. Almennt reikningsrugl.
Þó skal bent á því til glöggv-
unar reiknislist skýrslugerðar-
mannsins að: „árið 1985 voru
afskriftir 24 milljónir, sem jafn-
gildir 10% afskrift af vátrygg-
ingamati fjögurra báta,
Gullberg, Huginn, Kap og Sig-
hvatar Bjarnasonar.
1986. Afskriftir voru 29 millj:
sem jafngildir 10% af vátrygg-
ingamati bátanna Gullberg,
Kap II og Sighvatar Bjarnason-
ar. Bátum í viðmiðun afskrifta
hefgur fækkað um einn milli
ára.“
Fyrir svona reiknislist, hefði
maður verið rekinn úr 1. bekk
Barnaskóla.
^8.0. Þetta er hrikalegasti kafli
skýrslunnar, og hafa menn ver-
ið settir bak við lás og slá fyrir
minna. Agalegast er að vita
hvað öll þjóðin lætur blekkjast
af allskonar skýrslugerðum,
nefndarálitum og öðru fargani.
Fjölmiðlar grípa skýrsluna, rífa
út tölur, samanber 1.0 milljarð- ,
ur í tap fyrir þjóðarbúið, án
þess að sannreyna nokkuð hvað
á bakvið er.
Ég mun reyna að halda áfram
með að taka hvern kafla fyrir
sig, þó að erfitt sé, því þetta er
svo hrikalega illa uninn skýrsla
að næstum ómögulegt er að
halda sér við hvern kafla, því
þetta er allt í kross.
8.1. Augljósir.
8.2. Allt í einu hækkar skila-
verðið úr gámum úr 38.95 í
40.00 pr. kg. Skýrslugerðar-
maðurinn gefur sér 7.5% toll,
til að lækka skilaverð úr
gámum.
Takið eftir í skýrslunni
draumórunum!
„Með gámatolli yrði skila-
verð 36.00 kr.pr.kg. hráefnis.
Frystihúsin hafa möguleika á
36.00 kr.pr.kg. hráefnis. Kaup-
verð frystihúsanna pr.kg. hrá-
efnis gæti hækkað í 36.00
kr.pr.kg.,“ og hugsanlega
áfram: Kaupverð verður, kaup-
verð skal vera og svo framvegis.
Stýring er aðeins hugsanleg
á einn veg: Bannað að flytja úr
kvóta sem fiskvinnslan á í
gámum, né sigla með hann
ísaðan í veiðiskipum.
8.3. „Þjóðhagslegir hagsmun-
ir.“ Þar með talið Vestmanna-
eyjar. Ég vil benda atvinnu-
málanefnd á að þegar skýrslu-
gerðarmaðurinn fer að sýna
snilld sína í útreikningi, tekur
hann allar hagstæðustu tölurn-
ar fyrir frysta fiskinn.
Einfalt reiknisdæmi, það
væri óskandi að Atvinnumála-
nefnd liti á tölur og það sem
liggur á bakvið, áður en hlaupið
er, og fólk gerir sig að athlægi,
tala nú ekki um fjölmiðlafárið:
34.400.000 kg. x 40 kr. =
1.376.000.000 skilaverð til út-
gerðar.
34.400.000 kg. x 130 kr. =
4.472.000.000 x 43%
1.922.960.000 eða
34.400.000 kg. x 43% nýting =
14.792.000 kg. x 130 =
1.922.960.000.
Hugsið ykkur, annarsvegar
skilaverð til útgerðar en hins-
vegar söluverð í U.S. A.
Kr. 130.00 er: 168 cent/pr.lbs,
x 2 = 336 cent pr.kg. : 100 = $
3.36 pr.kg. x 38.70gengi dollar-
ans = 130.
Það er rétt að það komi fram
að skilaverð til útgerðar kr:
40.00 eru skilaverð kr. 40.00
nettó.
Það þýðir að búið er að
greiða allan tilfallinn kostnað:
Hafnargj., flutningsgj.,
erl.kostn. og allt smotterí sem
fylgir.
Mismunur kr: 555 millj. fyrir
þjóðarbúið. Til athugunar fyrir
Atvinnumálanefnd: Þjóðarbú-
ið = allt ísland. Vestmannaeyj-
ar aðeins hluti.
1.927 millj. er söluverð í
U.S.A. Miðað við þærforsend-
ur sem skýrslugjafi gefur sér,
eða 168 cent pr.lbs. sem eru
nýjustu tölur á þorski, nær
hefði verið að taka eitthvað
sem líktist verðinu á viðmiðun-
artímabilinu. Það kemurhvergi
fram í skýrslunni, hugsardegur
kostn., t.d. flutninguro.fi. eða
hvert raunverulegt skilaverð til
frystihúsa er.
Ef skýrslugjafi gæfi sér sömu
forsendur og við kolan yrði
framleiðsluverðmæti fisk-
vinnslu af 34.400 tonnum
616.640 þús. Mism. 1.310 millj.
framlag gáma umfram fisk-
vinnslu, sem er ekkert ósenni-
legri tala en 555 millj. hina
leiðina. Það má líka reikna, ef
menn vilja fá réttar tölur sem
eru 232 mill. umfram fisk-
vinnslu.
8.4. Sama sagan um marg-
földunaráhrif, sem ómögulegt
er að gera sér grein fyrir.
8.5. „Fækkún vinnustunda
fiskvinnslufólks er vegna til-
komu gámana, ásamt aukinni
hagræðingu.“
Út úr þessum kafla er ekki
hægt annað að lesa en allt
verkafólk eigi að vera á sömu
launum og fiskvinnslufólk.
Skýrslugjafi getur ekki hugs-
að sér sjómenn með þreföld
laun fiskverkamanns, hins veg-
ar get ég vel hugsað mér fisk-
verkamann með þrefalt meiri
laun en hann hefur í dag.
8.6. „Verð á erlendum
mörkuðum."
Af hverju ekki bara verð á
U.S.A. mörkuðum? Um þenn-
an kafla get ég lítið sagt, finnst
eins og skýrslugjafi hafi lesið
ámóta skýrslur eftir ámóta
skýrslugjafa.
Þó endar hann þennan kafla
með þversögn: Með tilkomu
gámanna hefur leitt til aukins
möguleika við afsetningu á
fiski. Heildarverð á bolfiskaaf-
urðum hefur aukist vegna
gámafisks.
9.0. „Bátum í Eyjum þarf að
fjölga."
Þessum hlutum er ég einna
kunnastur hér í Eyjum. S.l. 10
til 15 ár voru bátar bannvara,
en togarar voru keyptir. Það er
skoðun bátamanna, þeirra fáu
sem eftir eru, að ef fiskverð
hefði verið sambærilegt til
þeirra og togaranna, væri hér
allt með felldu, bátar hefðu
verið endurnýjaðir og nýir
komið.
„Fiskmóttaka." Sameigin-
lega kælda fiskmóttöku hefur
maður séð á teikniborðinu all
oft. Staðreyndin er: Engin
samstaða frystihúsanna.
„Vertíðarfiskur.“ Það hefur
verið gert að á dagróðrabátum
svo lengi sem ég man eftir í
landi og miklu lengur.
„Hlutdeild vegna kvóta.“
Ég er hræddur um að allir
hefðu breytt sinni sókn, ef þeir
vissu hvað framtíðin ber í
skauti sínu.
„Fiskmarkaður.“ Ég mæli
með gólfmarkaði, tel fjar-
skiptamarkað ekki raunhæfan.
„Myndun verðgrundvallar.“
Ég er óhræddur við þá hug-
mynd sem er sett fram í þessum
kafla. Hversvegna eftirlit og
niðurstöður yrðu unnar af hlut-
lausum aðila? Er ekki skýrslu-
gjafinn að segja þarna að hann
sé ekki hlutlaus.
10.0. „Allar nýjungar í fisk-
iðnaði krefjast aukins mann-
afla, frá því sem nú er.“
Nýjungar leiða í mörgum til-
fellum til meiri fullvinnslu,
skortur á starfsfólki.
„Tollar.“
„Mikiívægt er að aflétta toll-
um á ferskum flökum til
Evrópu."
Ég get í sjálfu sér verið sam-
mála tollaafnáminu, en það er
ekki svo mikið í þágu Vest-
mannaeyja, hinsvegar finnst
mér eins og að ef ekki nást
tollalækkanir á fersk flök skuli
hækka tolla á gámafisk. í Vest-
mannaeyjum eru mjög slæmar
aðstæður til að flytja út férsk
flök. Fiskur sem búið er opna
alla vöðva geymist ekki ferskur
nema tvo daga. Þau skip sem
hér koma við eru 3 daga að
koma sér í erlendar hafnir. Til
að komast í flug er alltof dýrt.
Skortur á starfsfólki, átak
þarf til að fjölga starfsfólki í
fiskvinnslu.
„Fiskvinnslufólk og kjör
þess, plús gámatollur til fisk-
vinnslufólks.“
Það er búið að setja lög á
gámafisk, sem er rúmlega
1.0%, þetta rúmlega 1.0% fer
til fiskvinnslunnar og er senni-
lega til uppbyggingar á Aðal-
stræti 8, Reykjavík.
Ef taka á allt að 8.5% í tolla
af gámafiskinum leggst hann
hreinlega niður og því verður
ekkert til skiptanna handa fisk-
vinnslufólkinu.
Skortur á starfsfólki á næstu
árum getur hamlað nýjung-
um í fiskiðnaði. Það er stað-
reynd að það vill helst enginn
vinna í fiskvinnslu, tökum
dæmi: Það eru starfandi at-
vinnumiðlanir, ef talað er við
þær er fullt af fólki að leita að
allskonar vinnu, nema ekki í
fiski.
„Hugsanlegar úrbætur.“
Þetta eru svo sem ágætar
tillögur að undanskildum gám-
atollinum.
11.0. „Niðurstöður og álit.“
„Það getur verið varhuga-
verð fyrir bæjarfélag eins og
Vestmannaeyjar, sem byggja
nær eingöngu á útgerð og fisk-
vinnslu og fámennur hópur út-
gerðar og sjómanna geti ráðið
afkomu margra bæjarbúa.“
Að skýrslugjafinn skuli ekki
segja það beint, að það er betra
að mjög svo fámennur hópur
neðan Strandvegar ráðskist
með hag allra bæjarbúa.
Það er staðreynd að í Vest-
mannaeyjum búa 4.800 manns,
óg hefur það verið nokkur síð-
astliðin ár, ef 13% fækkun væri
um að ræða plús þessi marg-
földunarstuðull, ættu að vera
um 4.000 manns í dag hér.
Aðal draugurinn er að fisk-
vinnslufólk er að flytja úr Vest-
mannaeyjum. Það er hvergi
talað um flótta sjómanna, úr
Vestmannaeyjum. Það er
hvergi talað um að ef gámafisk-
urinn hefði ekkúkomið til væri
nú þegar 1200 til 1500 manns
færra en ella, í Vestmannaeyj-
um.
„Lokaorð."
í lokaorðunum er svo sem
ekkert nýtt, en sem flestir
myndu vilja styðja í
framkvæmd, en því miður, flest
ef ekki allt er óframkvæman-
legt. Því hefur skýrslugerðar-
maðurinn svarað hér á undan
með þessari langloku skýrslu
sinni.
Jóhannes Kristinsson
Aðalfundur
Briddsfélags
Vestmannaeyja
verður haldinn miðvikudaginn 23. sept-
ember kl. 20:00 í Alþýðuhúsinu.
Allir hjartanlega velkomnir.
Létt spilaæfing á eftir.
STJÓRNIN