Fréttir - Eyjafréttir - 21.03.1996, Blaðsíða 12

Fréttir
Skýrsla Hafrannsóknastofnunar:
Astand humarstofnsins
1995 og horfur 1996
Humarvertíðin 1995
Áárinu 1995, fiskveiðiárinu 1994 til
1995, var úthlutað 2200 tonnuni af
humri en veiðin nam hins vegar að-
eins 1026 tonnum. Afli á sóknar-
einingu (kg/klst/ eitt troll) var einnig
lélegur á vertíðinni eða 27 kg ntiðað
við 38 kg 1994 og 51 kg 1993. Þetta
má sumpait rekja til þekktra orsaka
eins og þriggja vikna sjómannaverk-
falls frá 25. maí til 15. júní auk
hugsanlegra áhrifa af seinkun
humarvertíðar frá hefðbundinni
byrjun þann 15. maí til 21. maí. Hið
síðarnefnda kom til við framlengingu
skólahalds í landinu vegna verkfalls
kennara um veturinn, en sem kunnugt
er taka skólanemar virkan þátt í
humarvinnslunni.
Áður en sjómannaverkfallið hófst
náðu flestir humarbátar einum róðri
frá 21. maí til 24. maí. Aflabrögð
voru alls staðar fremur dræm miðað
við byrjun vertíðar en þó sýnu verst á
miðunum við Reykjanes, þar sem
meðalafU var aðeins rúm 20 kg á tog-
tíma. Á Selvogsbanka og við
Vestmannaeyjar var meðalafli þessa
fáu daga í maí 46 kg á togtíma og á
suðausturmiðum 42 kg, sem er undir
meðallagi í upphafí vertíðai'. Þrátt
fyrir þetta veiddust tæp 200 tonn
þessa fjóra daga í maí eða næstum
20% af heildarafla vertíðarinnar.
Þetta gefur nokkra vísbendingu um
hversu mikilvægar fyrstu vikur frá
miðjum maí fram í júní eru fyrir út-
komu veiðanna í heild. Af ástæðum
sem áður voru raktar féllu hurnar-
veiðar 1995 hins vegar niður á
tímabilinu 15. maí til 15. júní nema í
fjóra daga, sem verður að telja helstu
ástæður fyrir því að aðeins veiddust
50% af aflakvóta ársins. Minni
veiðanleiki humarhænga, sem eru
uppistaða aflans, veldur því hins
vegar að afíabrögð verða ávallt verri
þegar kernur fram í júní og júlí.
þannig að frestun vertíðar eða slæleg
byrjun í maí og frarnan af júní leiðir
þannig undantekningalaust til lélegs
afla á togtíma í heild. Má þar nefna
humarvertíðir fyrir Suðausturlandi
1968 (10 kg á klst í maí) og 1979 (10-
20 kg klst í maí), auk drærnra
aflabragða í upphafi vertíðar á öðrum
svæðum, t.d. í maí árin 1967,1968 og
1990.
Aflinn 1995 skiptist þannig eftir
svæðum: Við Suðvesturland (Jökul-
djúp-Selvogsleir) voru veidd 510
tonn miðað við 540 tonn árið áður og
á Selvogsbanka og við Vestmanna-
eyjar 325 tonn (495 tonn 1994). Við
Suðausturland (Skaftárdjúp-Lóns-
djúp) veiddust aðeins 190 tonn
samanborið við 1200tonn 1994enda
hættu flestir Hornafjarðarbátar
veiðurn í júní-júlí og bátar frá Suð-
vesturlandi sóttu lítið austur vegna
lélegrar veiði. Helst má líkja ver-
tíðinni á Suðausturmiðum við árið
1979 þegar þar voru aðeins veidd 295
tonn. Alli á togtíma 1995, sem er að-
eins 26,28 og 26 kg á ofangreindum
svæðum, er þó ekki samanburðar-
hæfur við fyrri ár vegna seinkunar
veitíðar í tíma.
Lífshættir humars og
umhverfisskilyrði
Humarinn við sunnanvert ísland, en
hann er á norðanmörkum útbreiðslu
tegundarinnar í Norður-Atlantshafi,
er mjög viðkvæmur fyrir breyúngum
í umhverfisþáttum, auk þess sem
vissir lífshættir greina hann frá suð-
lægari stofnum þessarar tegundar.
Nægir þar að nefna miklar sveiflur í
aflabrögðum eftir árstímum og árum
sem oft má rekja til breytileika í botn-
hita og því hversu vel veiðist hér við
land. Ferill hrygningar og klaks er
einnig ólíkur hjá humrinum við ís-
land miðað við heimildir frá
suðlægari slóðum, því hvert kvendýr
hrygnir aðeins annað hvert ár og til-
tölulega færri hrognunt en sunnar við
Evrópu. Af þessu leiðir að viðkoma
og nýliðun er hlutfallslega lítil við ís-
land miðað við stofnstærð og
sömuleiðis afrakstur þegar til lengri
tíma er litið.
Samkvæmt niðurstöðum sjórann-
sókna (vorleiðangur maí til júní 1995,
sjá Hafrannsóknastofnun Fjölrit nr.
44 1995) var árferði í sjónum við fs-
land mjög slakt vorið 1995.
Meðalbotnhiti á humarslóðum
mældist lægri en nokkru sinni á
síðastliðnum 20 árum og þörunga-
gróður var hvergi mikill fyrir
Suðurlandi.
í þessari úttekt var gerður vemlegur
samanburður á samhengi botnhita og
sjóndýpis (mælikvarði á þörunga-
magn) annars vegar og humarafla á
sóknareiningu hins vegar. í ljós kom
nákvæmari staðfesting á því en áður,
að veiðanleiki humars virðist minnka
við lágan botnhita og mikið sjóndýpi.
Humarinn, sem að eðlisfari býr í
holum á leirbotni og veiðist þá alls
ekki, fer hins vegar í auknum mæli úr
holunum í ætisleit við hærra hitastig
og „kjörbirtu“ við botn. Lágur botn-
hiti á humarslóðum 1995 og mikið
sjóndýpi, þ.e. tær sjór vegna lítils
þörungamagns, hefur því hugsanlega
dregið úr veiðanleika humars miðað
við meðalárferði þannig að afli á tog-
tíma var við neðri mörk 1995 án tillits
til núverandi ástands humarstofnsins.
Sókn á humarmiðum
Meðalsókn humarbáta árin 1991 til
1995 var um 48 þúsund togtímar á
ári. Þetta samsvarar því að humartroll
fari að meðaltali yfir 70% til 75%
allra þekktra humarsvæða á ári. Ef
þessi sókn er skaðleg fyrir stofninn
umfrain það sem nemur veiði, liggur
það í hlutarins eðli að hagkvæmast sé
að veiða tiltekið magn með sem
minnstri sókn á besta veiðitíma, sem
þá samræmist vissum þáttum hvað
arðsemi varðar. Við óbreyttar að-
stæður er hins vegar oft verið að
veiða vemlegan hluta kvótans á óhag-
kvæman hátt síðari hluta surnars sem
hins vegar kann að samræmast vel
vinnslu og mörkuðum. Engar
óyggjandi upplýsingar liggja fyrir um
óbeinan fiskveiðidauða, sem humar-
trollið veldur til viðbótar við þekkta
veiði. Vísbendingar frá stofnstærðar-
útreikningum, auk neðansjávar-
mynda, benda þó ekki til þess að
óbein fiskveiðidánartala á humri sé
hátt hlutfall af heildardánartölu
humars.
Eins og kunnugt er hafa spunnist
verulegar umræður um hugsanleg
áhrif annarra veiðarfæra, einkum
dragnótar, á þróun humarstofnsins
undanfarin ár. Af gefhu tilefni var því
gerð úttekt á þróun sóknar rneð drag-
nót, auk fiski- og rækjulrolls, því ekki
þótti ástæða til að undanskilja önnur
togveiðarfæri. Tekin voru saman öll
köst og tog með þessum veiðarfæmm
á humarveiðisvæðum samkvæmt
aflaskýrsludagbókum árin 1991 til
1995. í ljós kom að á þessu tímabili
hafa veiðar með fiskitrolli á humar-
slóð farið minnkandi en sókn með
rækjutrolli hefur stóraukist árin 1994
til 1995 , að vísu aðeins bundin við
eitt veiðisvæði, þ.e. norðvestur af
Eldey.
Dragnótarsókn á humaimiðum hefur
nær þrefaldast að meðaltali frá 1991
til 1995, en hún hófst einkum með
langlúmveiðum frá og með 1987. Nú
er svo komið að heildaryfirferð drag-
nótakasta á ári er næstum jafnmikil
og yfirferð með humarvörpu. enda
þótt yfirferð dragnótarinnar sjálfrar sé
ntun minni. Veruleg breyting hefur
einnig orðið á sóknarmynstri með
dragnót eftir mánuðum, þannig að
hlutdeild sóknar hefur aukist veralega
fyrir hluta árs (mars til maí) árin 1993
til 1995.
Óverulegur humarafli er skráður
með öðmm veiðarfæram en humar-
trolli á hveiju ári, enda þótt gera megi
ráð fyrir einhverjum lönduðum afla
sem ekki er skráður í afladagbækur.
Það á við um öll umrædd veiðarfæri
og ekki síður humartrollið sjálft. Hins
vegar er því ekki að leyna, að aukin
sókn með dragnót er viðbótar „skark“
á humaimiðum án þess að hugsanleg
áhrif þess séu þekkt. Því má þó bæta
við að samdráttur í humarafla á tog-
tíma árið 1995 var engu minni á
svæðum þar sem litlar eða engar
dragnótaveiðar hafa verið skráðar
árin 1967 til 1995. Rannsóknir á
dragnót á humarmiðum em á áætlun
hjá Hafrannsóknastofnun á komandi
vori.
Ástand humarstofnsins
Humarafli á togtíma náði síðast há-
marki árin 1992 til 1993, einkum á
austustu svæðunum við Suðaustur-
land, þar sent árgangar áætlaðir frá
1984 til 1985 vom mjög sterkir. í
kjölfarið komu mun lélegri árgangar
frá tímabilinu 1987 til 1989 eins og
greint var frá í síðustu skýrslu um
nytjastofna sjávar 1994 til 1995 og
aflahorfur 1995 til 1996, Haf-
rannsóknastofnun Fjölrit nr. 43
1995). Þessir árgangar hafa leitt til
minnkandi nýliðunar, sent á snaran
þátt í minni afla á togtíma árin 1994
og 1995, án tillits til utanaðkomandi
atriða sem greint var frá að frarnan.
Nýjasta úttekt á humarstofninum
staðfestir það að árgangar frá tíma-
bilinu 1987 til 1989 virðast allir vera
í sögulegu lágmarki. Hins vegar
bendir flest til þess að árgangar 1990
til 1991 séu mun betri, einkum á
suðaausturiniðum eins og árgangar
1984 og 1985 höfðu verið áður.
Nokkrar vísbendingar em því fyrir
hendi um batnandi aflabrögð vegna
þessa, einkum frá og rneð 1997.
Þar eð humarstofninn er nú áætlaður
heldur minni en gert var ráð fyrir í
síðustu skýrslu, leggur Hafrann-
sóknastofnun til að leyfilegur
hámarksafli verði 1500 tonn á
humarvertíð 1995. Þetta mun leiða af
sér sókn sem er aðeins innan við
kjörsókn í stofninn, en þar er tekið
tillit til þess að hlutdeild smáhumars
verður talsverð vegna batnandi
nýliðunar á austustu iniðunum.
Hafrannsóknastofnun, janúar
1996.
Fimmtudagurinn 21. mars 1996
FróðiÁR:
Lengsta
rifan var
70 sm
í Fréttum í síðustu viku var sagt frá
lélegum vinnubrögðum á Fróða
ÁR sem í desember kom frá Pól-
landi eftir miklar breytingar. Þegar
báturinn var tekinn upp í Skipa-
lyftunni kom í 1 jós að gleymst hafði
að sjóða á nokkrum stöðum á botni
hans.
Sigmar Þór Sveinbjömsson, skipa-
eftirlitsmaður, fékk menn frá Sigl-
ingamálastofnun til að kanna málið
og kom í ljós að gleymst hafði að
sjóða utan frá á þremur stöðum.
Lengsta rifan var 70 sm en hinar vom
24 sm og 17 sm.
„Plötumar em soðnar bæði innan frá
og utan en á þremur stöðum hafði
gleymst að sjóða að utan. Allar suður
vom myndaðar og komu í ljós
spmngur út frá þessum þremur rifum.
Þetta var allt lagað í Skipalyftunni.
Annars staðar reyndust suður vera í
fullkomnu lagi,“ sagði Sigmar Þór.
Kæru
Vestmanna*
eyingar!
Þar sem Þorbjörg Sigurfinnsdóttir,
verkakona og góður félagi okkar,
hefur átt við alvarleg veikindi að
stríða höfum við, vinir hennar,
ákveðið að heija söfnun henni til
handa. Er það gert til að létta henni
og fjölskyldu hennai' erfiðan róður.
Því treystum við á samkennd og
vinarþel sem einkennir okkur
Vestmannaeyinga. Stöndum
saman og styrkjum hana. Margt
smátt gerir eitt stórt.
Bankabók Þorbjargar er nr.
81375 í íslandsbanka.
Með fyrirfram þökk.
s
Arnað
heilla
Á þriðjudaginn, 19. mars
varð Grétar Þorgilsson,
Sólhlíð 21 í
Vestmannaeyjum,
sjötugur.
Grétar tekur á móti
gestum í Oddfellow
húsinu kl. 20:00 á
laugardaginn.