Fréttir - Eyjafréttir - 02.07.1998, Side 16

16
Fréttir
Fimmtudagur 2. júlí 1998
Emstaeö femim^ í Sl^áíholti vori5 1973
Þann 22. janúar árið 1973 hefði engan á íslandi órað fyrir því að
nóttina á eftir yrðu 5300 manns að yfirgefa heimili sín. Flóttamenn
urðu allt í einu hluti af íslenskum veruleika þegar Vest-
mannaeyingar flýðu Heimaeyjargosið sem kom upp á 2. tímanum
hina örlagaríku nótt, 23. janúar 1973.
Þau voru mörg vandamálin sem þurfti að leysa í kjölfar gossins
og reynt var að milda áhrifín eins og kostur var. M.a. stóð fólk
frammi fyrir því að um 120 fermingarböm, sem í Vest-
mannaeyjum voru í einum skóla og með eina kirkju, voru dreifð
vítt og breitt um landið en flest á Suðvesturhominu. Til að halda
hópnum saman í útlegðinni var ákveðið að efna til einnar fermingar
í Skálholti þar sem rúmlega 100 börn frá Eyjum vom fennd þann
27. maí 1973. Eyjaprestarnir, Þorsteinn Lúther og Karl Sigur-
bjömsson, voru með fermingarbörnin í eina viku á Flúðum til
undirbúnings fermingunni. Fréttir litu á þennan þátt í sögu Heima-
eyjargossins með nokkrum fermingarbörnum frá þessum tíma.
Skálholtskírkia var béttsetín.
Marta Jónsdóttir:
Sárt að kveðjast
-eftir að hafa eytt saman einni viku á klúðum þar sem
við reyndum að bæta upp margra mánaða aðskilnað
Marta Jónsdóttir, segist sem móðir
í dag gera sér grein fyrir því hversu
mikið þrekvirki það var að gera
ferminguna í Skálholti að veruleika.
Það hati verið þrekvirki sem
reyndar margir hafi komið að og
þau hafi náð tilætluðum árangri
sem var að lialda hópnum saman.
Marta bjó með foreldrum sínum,
Jóni Valgarði Guðjónssyni og Guð-
laugu Gunnarsdóttur að Heiðarvegi 53
þegar gosið hófst og gosnóttina man
hún eftir að hafa verið vakin af annað
hvort mömmu sinni eða pabba. „Ég
man mest eftir því að allir vom komnir
út á götu þegar ég vaknaði. Gaui
Manga var með útvarp með
bátabylgjunni og við heyrðum þegar
Hjalli á stöðinni sendi út Mayday
neyðarkallið og stefndi öllum skipum
til Vestmannaeyja til að bjarga
fólkinu," segir Marta. .Foreldrar mínir
voru forvitnir og langaði til að fara
austur á Eyju og skoða gosið en ég
neitaði að vera ein heima með yngri
systkini mín."
Þrátt fyrir áhyggjur af gosinu sáu
Marta og jafnaldrar hennar einn kost
við gosið. „Við áttum að fara í
dönskupróf daginn eftir og vorum
fegin að losna við það. En gosið átti
ekki að vera nema kannski einn eða
tvo daga og þá ætluðum við að koma
aftur í skólann."
Pabbi Mörtu var skipstjóri á bát
sínum, Gunnari Jónssyni VE, þegar
gosið hófst og var því eðlilegt að
fjölskyldan færi með bátnum til
Þorlákshafnar. „Ég var ekki sjóveik.
Ég sat aftur á bátapalli alla leiðina þar
sem pabbi fylgdist með mér. Mamma
var í klefanum hans pabba sem var
fullur af konum með börn þannig að
mér fannst best að vera úti."
Þau fóru fyrst til Reykjavíkur en
þaðan lá leið fjölskyldunnar austur á
Selfoss þar sem Guðni, fyrrum
kaupfélagsstjóri í Eyjum, útvegaði
þeim íbúö. „Síðar fluttum við í íbúð í
Bústaðahverfinu og vomm svo komin
heim aftur í september."
Marta var, eins og Þorsteinn, í
Langholtsskóla og var svo heppin að
fá einn af skólabræðrum sínum í
nágrennið. „Gummi Ingvars bjó þama
líka og við urðum samferða í skólann.
Við vomm í sérbekk og það tók
nokkum tíma að venjast nýjum skóla
og nýju umhverfi. Við Rósa Guðjóns
vomm mikið saman en mínar bestu
vinkonur vom annars staðar, Solla var
í Þorlákshöfn og Elín á Akranesi."
Þau gengu til spuminga hjá séra
Karli. Á Flúðum vom þau undir
handleiðslu séra Karls og Kristínar
Guðjónsdóttur konu hans og Eiríks
heitins Guðnasonar, kennara og skóla-
stjóra Bamaskólans og Gunnhildar
Bjarnadóttur konu hans. „Það var
alveg meiriháttar að hitta alla
krakkana aftur. Ég man eftir
kvöldvökum, okkur var boðið í bíó og
í skoðunarferðir. En mesta fjörið var
að hittast og ná upp þessum mánuðum
sem við höfðum tapað. Við vomm
þijár saman í herbergi vinkonumar, ég
Solla og Elín."
Þegar kemur að sjálfri fermingunni
segir Marta að sér sé eftirminnilegast
Þessi mynd af Hlörtu var tekin árið
áðurenhúnfermdisL
þegar Brósi og hans fólk fór að setja
rúllur í stelpumar. „Það er held ég
fyrsta og eina skiptið sem ég hef
fengið rúllur í hárið. Mamma og pabbi
komu ekki fyrr en um hádegi og þá
var ég búin að fá hárgreiðslu, hafði
klætt mig og málað. Málningin varð
reyndar að fjúka því mamma var búin
að ákveða að ég yrði að fermast áður
en ég fengi að mála mig."
Marta segir að sjálf fermingin sé sér
ekki svo minnisstæð. „En ég gleymi
aldrei söknuðinum þegar við vorum
að fara, það var sárt. Við höfðum nýtt
vikuna til að bæta upp glataða mánuði
og vildum halda í það sem við höfðum
náð. Söknuðurinn varð því sár."
Marta 26 áruin síðar
Marta og íjölskylda tóku ekki þátt í
veislunni á Élúðum en fjölskyldu og
vinum var boðið í kaffi og kökur
þegar þau komu til Reykjavíkur. „Ég
fékk fjóra silfurhringi, alla frá Jens
gullsmið og með hraunmola. Þetta
sýnir hvað allir voru uppteknir af
gosinu."
Fermingarárgangurinn 1973 hefur
haldið hópinn og strax árið 1983
hittust þau á Hótel Sögu þar sem séra
Karl var meðal gesta. Fermingarmót
hafa átt vaxandi hylli að fagna en
Marta vill halda því fram að þau hafi
verið fyrst eða meðal þeirra fyrstu til
að halda slfk mót. Síðast hittust þau í
Vestmannaeyjum í vor.
Fermingarsysturnar, Sólveig Þóra Arnfinnsdóttir, Elín Sigurbjörnsdóttir,
Kristín Bernharðsdóttir, Rósa Guðjónsdóttir og Marta Jónsdóttir.