Vesturland - 28.08.2014, Blaðsíða 4

28. ÁGÚST 20144
Vesturland
14. tBl. 3. ÁrGanGur 2013
Útefandi: Fótspor ehf., Suðurlandsbraut 54, 108 Reykjavík. Ábyrgðarmaður: Ámundi
Ámundason, auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason sími 824-2466, netfang:
amundi@fotspor.is. auglýsingar: Sími: 578-1190 & netfang: auglysingar@fotspor.is.
ritstjóri: Geir A. Guðsteinsson, sími: 840-9555 & netfang: geirgudsteinsson@simnet.is.
umbrot: Prentsnið, Prentun: Ísafoldarprentsmiðja, 6.400 eintök. dreifing: Íslandspóstur.
Fríblaðinu er dreiFt í 6.400 eintökum í allar íbúðir á akranesi,
dreiFbýli á akranesi og í borgarnesi. blaðið liggur einnig Frammi
á helstu þéttbýlisstöðum á Vesturlandi
Að elska fjölskyldu sína þykir flestum sjálfsagt mál, en að elska óvin sinn og bera fyrir honum virðingu er hreinn kærleikur. Kærleikurinn er einfaldur, sýndu hann því það er svo auðvelt og kostar ekkert.
Einelti er allt of algengt hér á landi, og oft líðst það þrátt fyrir fögur orð um
að tekið sé með festu á slíkri vanvirðu. Nú við upphaf skólaárs ber sérstak-
lega að gæta að því að börn og unglingar komist ekki upp með einelti, taka
skal á því föstum tökum, bæði af kennurum og foreldrum. Fyrir ári síðan
var það á allra vitorði að stúlka sem var fædd með skarð í vör hefur þurft
að þola slíkt einelti alla tíð. Það lýsir hins vegar afar bágum karakter þeirra
sem slíkt stunda, jafnvel heimsku. Þessi harðneskja í samskiptum fólks birtist
með ýmsum hætti og er allt of algeng í nútíma þjóðfélagi. En kannski hafa
þeir unglingar sem telja einelti ekkert athugavert það eftir háttarlagi þeirra
fullorðnu. Þeir verða kannski varir við harðneskjulegar innheimtuaðgerðir
banka, tryggingafélaga og fleiri stofnana á eigin heimilum og finnst því
ekkert athugavert að endurspegla það. Sumar innheimtuaðgerðir eru ekkert
annað en gróft einelti. Þingmenn þjóðarinnar ættu að sýna hver öðrum meiri
kærleika, þá gengju þingstörfin kannski betur á Alþingi og meiri virðing yrði
borin fyrir stjórnmálamönnum almennt en nú er og þar með sýndu þeir gott
fordæmi í mannlegum samskiptum.
Nú vill ríkisstjórnin rétta almenningi hjálparhönd með því að bjóða lækkun
á lánum til húsnæðiskaupa og það er auðvitað alveg frábært. En af hverju er
verið einfalt mál óþarflega flókið með því að krefjast þess að sækja þurfi um
þessa lækkun sem er auðvitað ekkert með sjálfsagt og eðlilegt að allir njóti.
Íbúðalánasjóður, bankar og sjóðir hafa þetta allir á skrá hjá sér og á einum
eftirmiðdegi væri hægt að lækka öll þau lán sem falla undir þessa skilgrein-
ingu ríkisstjórnarinnar. Forsætisráðherra, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson,
boðaði á hveitibrauðsdögum ríkisstjórnarinnar fyrir ári síðan stórfellda hjálp
til handa þeim heimilum sem verst standa fjárhagslega. Þetta er skref í þá
átt, en gera þarf mun betur. Almenningur vill trúa því að svo verði, annars
fer allt í bál og brand og þá verður svokölluð búsáhaldabylting aðeins hjóm
eitt í samanburði við þær aðgerðir sem reiður almenningur gæti gripið til.
Forsætisráðherra hefurgert ráð fyrir að það fjármagn sem runnið hefur um
vaxtarsamninga, menningarsamninga og samninga eða styrkja sem lúta að
byggðaþróun í víðtækri merkingu, bætist auk þess við farveg áætlanagerðar-
innar um aðstoð við almenning. Þetta er auðvitað lofandi áætlun, en bíðum
efndanna. Ríkisstjórnin er nú upptekin við að finna ráðherra sem getur
tekið við dómsmálunum meðan lekamálið svokallaða er í gerjun. Meðan er
almenningur að fylgjast með hvað er að gerast marga kílómetra niðri í jörðinni
austur við Bárðabungu, verður hraungos eða verður ekki hraungos, er spurt á
hverjum degi. Nýlegur fréttatími á Stöð-2 var afar sérkennilegur, fréttamaður
þaulspurði jarðvísindamann sem var að koma úr flugi yfir Vatnajökli um
það hvort hraungos væri hafið austur við Dyngjujökul. Vísindamaðurinn
vissi það ekki á þeirri stundu og svaraði samkvæmt því en var spurður aftur
og aftur þar til honum virtist bresta þolinmæði, og lái honum það hver sem
vill. Æsingurinn hélt svo áfram í fréttatímanum og þar velt vöngum yfir
möguleikum sem enginn möguleiki var að fá frekari svör við. Fréttatími
RUV skömmu síðar var fagmannlegur og veitti æsingalaust allar upplýsisngar,
þ.e. það var ekkert að gerast á þeirri stundu. Kannski verður farið að gjósa
norður af Dyngjujökli þegar þetta blað kemur út, en það veit ekki nokkur
lifandi maður þrátt fyrir allt.
Vestlendingum fjölgar lítið hlutfallslega milli ára, þó meira en í mörgum öðrum
landshlutum en það þarf að skapa þarf nýjum íbúum meira olnbogarými
í formi atvinnutækifæra, og auka það fjölbreytni atvinnulífsins. Að því er
unnið af ýmsum af mikilli kostgæfni, ekk síst af Markaðsstofu Vesturlands, en
starfsmenn stofunnar hafa verið óþreytandi að kynna kosti Vesturlands fyrir
ferðamenn undanfarin ár. Í kjölfarið ætti að geta vaknað áhugi fólk í öðrum
landshlutum að setjast að á Vesturlandi, en til þess þarf auðvitað að liggja fyrir
aukin fjölbreytni atvinnutækifæra. Bygging sólkísilverksmiðju er í farvatninu
á Grundartanga sem skapar um 400 störf og því fylgir ýmiss þjónustutengd
starfsemi, jafnvel óskyld atvinnustarfsemi. Ef það gerist ekki leita leitar fólk
yfir lækinn til annarra landshluta þar sem þjónustan er betri, s.s. aðgengi að
góðri menntun í hæfilegri nálægð við heimabyggð auk atvinnutækifæra. Hún
er víða orðin góð á Vesturlandi en betur má ef duga skal. Þróunin undanfarin
misseri veitir bjartsýninni byr undir báða vængi.
Geir A. Guðsteinsson ritstjóri
Einelti, lánalækkun og
mögulegt hraungos
Leiðari Hefði fengist leyfi til að byggja
Snorrabúð í Reykholti?
- almenn krafa um að Þorláksbúð við Skálholtskirkju víki
Svokallað Tilgátuhús við dóm-kirkjuna í Skálholti, öðru nafni Þorláksbúð, er greinilega byggt
á fölskum forsendum auk þess að vera
sjónmengun vegna staðsetningar.
Húsið er hins vegar fallegt, sem er allt
annað mál, enda má það vera það fyrir
þær tugmilljónir króna sem kostaði
að reisa það fyrir almannafé fyrir fá-
mennan hóp manna og kvenna auk
þess sem samþykkt sveitarfélagsins
Bláskógarbyggðar lá ekki fyrir.
Skálholtsfélagið hafði forgöngu um
umfangsmikla fornleifarannsókn í
Skálholti á sjötta áratug síðastliðinnar
aldar vegna endurreisnar Skálholts-
staðar. Meðal þess sem þá var rann-
sakað með grefti var Þorláksbúð en
einnig tvær fornar kirkjur á þeim stað
þar sem núverandi Skálholtsdómkirkja
stendur. Við rannsóknina, sem stóð
með hléum frá 1952
til 1958, var ekki komist hjá því
að grafarró fjölda einstaklinga væri
raskað og voru bein um 70 einstaklinga
tekin úr kirkjugrunnunum og kirkju-
garðinum. Minjar eftir kirkjurnar
voru fjarlægðar við rannsóknina
ásamt beinunum, legsteinum og um
500 gripum sem fundust í gröfum
sem annars staðar. Uppgröftur Håkon
Christie og fleiri á Þorláksbúð
árið 1954 leiddi í ljós að húsið hafði
verið byggt ofan á grafir. Af hálfu Forn-
leifaverndar ríkisins voru gerðar þær
kröfur um hönnun hússins sem sett var
yfir Þorláksbúð að það hvíldi á púðum
þannig að það skaðaði ekki minjarnar.
Stefna og sýn Fornleifaverndar ríkisins
varðandi uppbyggingu á minjastöðum
var sú að endurreisa ekki minjar. Til-
gátuhús skyldi reisa fjarri minjum.
Þegar um framkvæmdir er að ræða
sem ógnað geta fornleifum er ávallt
byrjað á því að kanna hvort mögulegt
sé að hnika framkvæmdasvæðunum
þannig að minjar spillist ekki.
Af hverju var það sjónarmið ekki
ofan á við byggingu Þorláksbúðar?
Var þrýstingur þingmanns og fleiri of
þungur?
Byggingin yfir Þorláksbúð er ekki
nýtt af núverandi vígslubiskupi, Krist-
jáni Vali Ingólfssyni, sem skrúðhús
eins og hugmynd forvera hans, Sig-
urðar Sigurðarsonar, var og virðist
almennt vera óánægja með húsið á
staðnum. Það er ekki vilji Minjastofn-
unar Íslands að húsið verði áfram þar
sem það er nú og var Þorláksbúðar-
félaginu tjáð það. Eðlilegt er að velt
sé vöngum yfir hvort komið hefði til
greina að byggja t.d. einhvers konar
Snorrabúð í Reykholti eða búð að
Hólum i minningu Guðmundar góða.
Næsta víst er að það hefði ekki fengist
samþykkt, ekki einu sinni fengst leyfi
til að rista torf ofan á hugsanlegum
byggingastað.
Þorláksbúð er fallegt hús en að kolröngum stað, örskammt frá Skálholts-
dómkirkju.
Staðarfell á Fellsströnd:
Húsmæðraskóli í 49 ár og
nú meðferðarstofnun SÁÁ
Staðarfell er bær og kirkjustaður á Fellsströnd í Dalasýslu, áður höfðingjasetur og stórbýli um
langan aldur en frá 1927 til 1976 var
þar húsmæðraskóli og frá 1980 starf-
semi á vegum SÁÁ. Staðarfellskirkja
var vígð árið 1891 og er friðuð. Bærinn
stendur á fremur mjórri undirlendis-
ræmu undir samnefndu fjalli, sem er
bratt og klettótt. Staðarfell er mikil
hlunnindajörð og þar bjuggu jafnan
höfðingjar. Þorvaldur Ósvífursson,
fyrsti maður Hallgerðar langbrókar, bjó
þar, eða á Meðalfellsströnd undir Felli,
eins og segir í Njálu. Þórður Gilsson,
faðir Hvamm-Sturlu, bjó á Staðarfelli
á 12. öld. Á fyrri hluta 19. aldar bjó
þar fræðimaðurinn Bogi Benedikts-
son, sem skrifaði mikið um ættfræði og
fleira og er þekktastur fyrir ritið Sýslu-
mannaævir. Sýslumenn Dalamanna
sátu oft á Staðarfelli og Hannes Hafstein
bjó á Staðarfelli í eitt ár, 1886-1887.
Á fyrstu áratugum 20. aldar bjuggu
hjónin Soffía Gestsdóttir og Magnús
Friðriksson á Staðarfelli. Einkasonur
þeirra drukknaði ásamt fleirum af bát
sem hvolfdi fyrir landi jarðarinnar 1920
og í minningu hans og fóstursonar,
Magnúsar, gáfu foreldrarnir jörðina
til stofnunar húsmæðraskóla. Sumarið
1929 fór fram vígsla nýs húsmæðra-
skóla að Staðarfelli en Herdís Benedict-
sen hafði gefið allmikið fé til stofnunar
kvennaskóla á Vesturlandi.
SÁÁ
Á Staðarfelli fer fram endurhæfing
sjúklinga sem koma frá Sjúkrahúsinu
Vogi. Þangað fara karlar til fjögurra
vikna endurhæfingar og þiggja að
þeirri dvöl lokinni stuðning frá göngu-
deild í nokkrar vikur. Á Staðarfelli fer
einnig fram meðferð fyrir endurkomu
karla sem felst í sérstakri meðferð
í fjórar vikur á Staðarfelli og síðan
stuðningi í göngudeild í eitt ár. Það
var árið 1980 að gengið var frá samn-
ingi á milli SÁÁ og þáverandi mennta-
málaráðherra og heilbrigðisráðherra
um afnot SÁÁ af Staðarfelli. Samn-
ingur SÁÁ og ráðuneytanna var síðan
framlengdur á nokkurra ára fresti en
óvissa ríkti jafnan um framtíð Staðar-
fells sem eftirmeðferðarheimilis. Það
var ekki fyrr en í apríl 1996 að fjórir
ráðherrar og ábúandi Staðarfells undir-
rituðu samning við SÁÁ sem tryggði
reksturinn til langframa. Með þeim
samningi gat SÁÁ ennfremur ráðist
í nauðsynlegar og löngu tímabærar
viðgerðir á húsnæðinu. Frá fyrsta degi
hefur hvert rúm verið skipað á Staðar-
felli svo þörfin hefur augljóslega verið
aðkallandi.
Byggingin að Staðarfelli er reisluleg.
Staðarfellskirkja.