Reykvíkingur - 01.03.1952, Blaðsíða 11

á þau fyrir nokkrum vikum, næstsíðast
sem ég fór í verzlunina til hennar.“
Enda þótt ofanskráðar upplýsingar væru
ekki veigamiklar, þótti ástæða til að rann-
saka nokkuð hag frú Dickinson. Leynilög-
reglan í Washington lagði svo fyrir bréfa-
skoðunina bandarísku að stöðva hvert ein-
asta sendibréf, þar sem vikið væri að brúð-
um. Bréf slíkrar tegundar voru send beint
til X, áður en þeim var skilað til réttra
aðila. X fór líka til New York, þar sem
hann kom í verslun frú Dickinson við Madi-
son Avenue. Verslunin var víðfræg um
gervöll Bandaríkin. Brúðurnar, sem þar
voru seldar voru sjaldgæfar og sumar dýr-
mætar. í hillunum voru brúður frá nær
öllum löndum heims, klæddar dýrindis
skarti og fegurstu þjóðbúningum.
Frú Valvelee var ekkja. Hún þótti lagleg
og hún var ávalt smekklega klædd. Hún
afgreiddi sjálf suma leynilögreglumennina,
sem sendir voru sem viðskiptavinir í versl-
un hennar, var þá kurteisin sjálf, grunaði
ekki neitt.
Athugun leiddi í ljós, að hún hafði um
eitt skeið verið meðlimur japansk-ameríska
félagsins í Bandaríkjunum. Fyrirtæki
mannsins hennar í San Francisco hafði haft
skrifstofur í sama húsinu og voru ræðis-
mannsskrifstofur Japana og Þjóðverja, og
sjálf hafði frú Dickinson árum saman —
og allt þar til styrjöldin við Japan braust
út — átt viðskipti við japanska verslunar-
menn. En þetta var fyrir stríð; þetta sannaði
hvorki eitt né neitt, gaf aðeins tilefni til
áframhaldandi rannsókna. Og leynilög-
reglumennirnir unnu verk sitt vel. Þeir
slógu því föstu, að frú Dickinson hefði jafn-
an haft mikil auraráð — kannski meiri en
efni stóðu til. Og engin breyting virtist
verða hér á við fráfall mannsins hennar,
er hún fluttist til New York og opnaði versl-
un sína. Þó var svo að sjá, sem frú Dickin-
son væri óhamingjusöm. Hún sagði vinum
og vandamönnum, að fráfall eiginmannsins
hefði verið þungbært, sannast að segja
þætti sér lífið lítils virði síðan. Og allir
höfðu samúð með henni.
IiEYNILÖGREGLAN var búin að vera á
verði í margar vikur, þegar árvekni hennar
bar árangur. í umbúðum um brúður, sem
frú Dickinson sendi viðskiptavini sínum
• erlendis, fundust örlithr bréfmiðar, sem á
voru hripuð nokkur orð. Þessar orðsending-
ar fjölluðu einungis um brúður, og þær
voru skrifaðar á nokkurskonar barnamáli,
sem gat verið eitt af tvennu: verslunarmál
tilgerðarlegra brúðusala — eða dulmál.
En þegar hér var komið, brá svo við, að
frú Dickinson fór að ókyrrast. Einhver ótti
greip hana; kannski fannst henni „nýju
viðskiptavinirnir" — leynilögreglumennirn-
ir — eitthvað grunsamlegir. Svo mikið er
víst, að hún fór að eiga erfitt með svefn, og
eina andvökunóttina ákvað hún að fara í
skyndi frá New York. Þá hafði hún ekki
lengi heyrt frá vinum sínum í Argentínu;
einhverra hluta vegna höfðu þeir ekki svar-
að síðustu bréfunum hennar.
Hún afréð að láta aðstoðarstúlku sína
sjá um verslunina, en fara yfir á Kyrrahafs-
strönd og svo í felur, ef nauðsyn krefði.
Það reið bara á að láta engan komast að
því, hvert ferðinni var heitið; best væri
að láta í það skína, að hún væri að fara til
Florida eða Kanada. En halda í fyrstu beint
til Portland í Oregon, til japanska sjóliðs-
foringjans, sem þar fór huldu höfði; hann
mundi ekki bregðast henni, koma henni
jafnvel í japanskan kafbát, ef ekki vildi
betur.
Frú Dickinson sofnaði undir morgun, en
svaf aðeins skamma stund, klæddi sig í
flýti og hélt til verslunar sinnar. Hún tók
engan farangur — það mundi aðeins vekja
grun, ef lögreglan væri í raun og veru
byrjuð að hafa á henni gætur. Hún fékk
aðstoðarstúlkunni sinni peninga til nokk-
urra vikna, sendi bróður sínum línu og tók
svo leigubíl á Madison Avenue. Hún leit
út um bakrúðuna, um leið og hún settist inn
í bílinn. Henni brá ónotalega. Hún gat ekki
betur séð en bíll kæmi í humátt á eftir
henni.
Eða hvað? Var þetta kannski eintóm
ímyndun? Var hræðslan alveg að ná yfir-
höndinni? En allur er varinn góður. Frú
Dickinson fór úr bílnum við eina af stór-
verslunum borgarinnar og inn í verslun-
ina. Hún gekk á milli deildanna, faldi sig í
fjöldanum, fór að lokum niður í kjaUara
verslunarinnar og þaðan inn í neðanjarðar-
brautina, þar sem varla varð þverfótað fyrir
fólki, og svo til Pennsylvania járnbrauta-
stöðvarinnar. Þar tók hún lest til Phila-
delphiu.
Hún skipti um lest í Philadelphiu og hélt
þaðan til Chicago og síðan til Portland.
Þangað komin, hélt hún beina leið til mat-
söluhússins, þar sem japanski sjóliðsfor-
inginn átti að leynast. En henni brá illa,
þegar hún kom að húsinu. í glugga veit-
in'gastofunnar var spjald, sem á var letrað
eitt orð: Lokað.
Nokkrum vikum síðar kom Valvelee
Dickinson aftur til New York.
Næstu vikurnar voru líkastar martröð.
Frú Dickinson reyndi af alefli að sigrast á
þessari óttalegu hræðslu, sem var að kæfa
hana og aldrei skildi við hana. Hún var
orðin sannfærð um, að lögreglan grunaði
hana um njósnir. En hún vissi ekki, hvað
hún átti að taka til bragðs, vissi ekki, hvert
hún átti að flýja, var gjörsamlega ringluð
og ráðþrota.
Og lögreglan fór sér að engu óðslega.
Hún hafði enn komist yfir þrjú bréf á
„barnamáli", og svo tókst henni meir að
segja að hafa upp á ritvélúnum, sem þau
voru skrifuð á. Vélarnar reyndust vera
í eigu þriggja hótela — eins í Chicago, ann-
ars í San Francisco og þess þriðja í Los
Angeles.
FRÚ DICKINSON hafði skjátlast hrapal-
lega, þegar hún hélt, að hún gæti hlaupist
frá lögreglunni — ef lögreglan væri þá á
hælum hennar — með því að fara króka-
leiðir um stórverslanir og neðanjarðar-
brautir í New York. Leynilögreglumenn
höfðu fylgst með ferðum hennar horg úr
borg. Og þeir öfluðu sér sannana fyrir því,
að hún hefði búið á öllum þremur hótelun-
um, sem „barnabréfin" voru skrifuð í.
í bréfunum, sem öll voru til Suður-Ameríku,
voru sömu málvillurnar og í bréfinu frá
„Mary Wallace." Og þau báru þess merki,
að bréfritarinn var að fram kominn af kvíða
og óvissu. Frú Dickinson grátbað semsé
samstarfsmenn sína í Suður-Ameríku um
peninga og „svör“. Hún var einangruð og
hún hrópaði örvilnuð á hjálp.
Leynilögreglumaðurinn, sem hér hefur
verið nefndur X, hafði komist furðulega ná-
lægt sannleikanum. Með írsku brúðunum
var átt við herskip. Laglega, ástúðlega ekkj-
an, sem seldi fágætar brúður var einn
hættulegasti njósnari Japana í Bandaríkj-
unum.
Frú Dickinson var handtekin, er hún
gerði sér ferð í bankahólf sitt í New York.
í hólfinu reyndust vera 18.000 dollarar í
peningum. Þetta var varasjóður njósnarans,
sem grípa átti til í ítrustu neyð. Frú Dickin-
son var að seilast inn í hólfið eftir þessum
peningum, þegar hún var tekin. Hún reyndi
að veita viðnám, klóraði og barði frá sér.
En þetta var vonlaust.
Mál hennar var tekið fyrir í júlí 1944.
Það vakti mikla athygli, enda í fyrsta skipti
sem bandarísk kona átti dauðadóm
yfir höfði sér fyrir að njósna fyrir
óvini föðurlands síns. Við réttarhöldin voru
óhrekjandi sannanir færðar fyrir því, að
brúðuverslunin við Madison Avenue hefði
verið athafnasöm njósnamiðstöð. „Brúðurn-
ar töluðu," sagði ákærandinn í réttinum,
„og við lærðum að lokum mál þeirra“.
Valvelee Dickinson færði það sér til máls-
bótar, að hún hefði forðast að gefa Japönum
upplýsingar, sem gætu orðið Bandaríkja-
mönnum „verulega hættulegar". Og hún
hefði, sagði hún, einungis gert þetta pen-
inganna vegna.
„Já,“ lýsti hún yfir, „ég gerði þetta aðeins
í hagnaðarskyni. AUt sparifé mitt fór for-
görðum í veikindum mannsins míns. Ég var
byrjuð að eldast og ég átti engan að.“
„Ég þóttist svo viss um, að þetta kæmist
aldrei upp,“ hélt hún svo áfram, rétt eins og
glæpurinn minnkaði við það. Hún taldi víst,
sagði hún, að hún gæti vetið óhult bak við
nöfn viðskiptavina sinna; ennfremur hugð-
ist hún geta nokkurnveginn treyst því, að
ókúnnugir skildu ekki dulmálið hennar. —
Og sennilega var það aðeins hinni snjöllu
tilgátu leynilögreglumannsins í Washing-
ton að þakka, að vonir frú Dickinson
brugðust.
Það var raunar smáatvik, sem fyrst og
fremst varð henni að falli. Japanski njósn-
arinn í Argentínu, sem tók á móti bréfun-
um hennar, var kallaður heim. Japönum
láðist að tilkynna frúnni þetta. Og sú
gleymska kostaði hana tíu ára fangelsi!
REYKVÍKINGUR
11