Fréttablaðið - 03.04.2013, Síða 13

MIÐVIKUDAGUR 3. apríl 2013 | SKOÐUN | 13
Í grein sem birtist í Fréttablaðinu
þann 28. febrúar sl. eftir Sæunni
Kjartansdóttur var fyrirsögn
sem kom okkur sem störfum við
fræðslu og forvarnir gegn kyn-
ferðislegu ofbeldi á börnum á
óvart. Fyrirsögnin var „Fræðsla
barna er ekki málið“ í grein sem
kom annars inn á marga góða
þætti í umræðunni um forvarnir
gegn kynferðislegu ofbeldi.
Þegar rætt er um forvarnir gegn
kynferðislegu ofbeldi er megin-
áherslan á að ná til foreldra og
benda á leiðir til að vernda börn
fyrir kynferðislegu ofbeldi. En
fræðsla er ekki síður mikilvæg
og að hún beinist jafnt til foreldra
og barna. Góð tengsl foreldra og
barna eru grunnur að svo mörgu,
ekki síst þegar kemur að því að
börn þurfa að biðja foreldra um
hjálp.
Kynferðislegt ofbeldi gagnvart
börnum er flókið mál. Forvarnir
og fræðsla um málaflokkinn eru
ekki síður flókið mál og skiptir
þar mestu máli að okkar mati að
til komi heildstæð nálgun. Mikil-
vægt er að foreldrar fái hvatningu
og stuðning til að vera í góðum
tengslum við barnið sitt og upp-
fræða það um hættur kynferðis-
legs ofbeldis eins og börnum eru
kenndar umferðarreglurnar.
Sterkasta vopnið
Ábyrgð samfélags og skóla að við-
halda fræðslu og upplýsingum
um kynferðislegt ofbeldi skiptir
líka máli. Börn þurfa að fá færi á
að fræðast á mismunandi þroska-
stigum um kynferðislegt ofbeldi,
hvað það sé og hvað sé hægt að
gera ef maður veit um einhvern
sem hefur orðið fyrir slíku ofbeldi
eða barnið sjálft hefur sætt kyn-
ferðislegu ofbeldi. Það sem
flestum ber saman um sem vinna
að þessum málaflokki er að sterk-
asta vopn barna gegn kynferðis-
legu ofbeldi sé öflugt sjálfstraust.
Við vitum að það er til mikils
ætlast af barni að koma í veg fyrir
það ef einhver hefur ákveðið að
beita það kynferðislegu ofbeldi og
það fyrsta sem brotnar hjá barninu
er trú þess á eigið ágæti og það
koma brestir í sjálfstraustið. Þess
vegna er það enn þá mikilvægara
að sjálfstraustið sé sterkt og börn
þekki mörk sín og annarra.
Samtökin Blátt áfram hafa
tekið mið af þessari heildstæðu
nálgun í vinnu sinni að for vörnum
og fræðslu gegn kynferðislegu
ofbeldi. Blátt áfram gaf út fræðslu-
bæklinginn „7 skref til verndar
börnum“, sem er ætlaður til að
styðja foreldra í að vernda börn sín
fyrir kynferðislegu ofbeldi. Sam-
tökin bjóða líka upp á nám skeiðið
„Verndarar barna“ sem ætlað er
fólki sem vill fræðast og verða
öruggara í umræðunni um kyn-
ferðislegt ofbeldi. Fræðsla fyrir
börn fer fram innan veggja skól-
anna. Þar er boðið upp á brúðuleik-
húsið „Krakkarnir í hverfinu“ og
teiknimyndina „Leyndar málið“.
Frásögn barna um kynferðislegt
ofbeldi er viðkvæmt ferli þar sem
börn fara í gegnum margar innri
hindranir til þess að ákveða hvort
þeim sé óhætt að segja frá og þá
hverjum. Það er trú okkar að með
fræðslu sé hægt að stytta þetta
ferli hjá börnum þannig að þau
treysti sér og umhverfi sínu til að
taka við þeim erfiðu upplýsingum
sem kynferðislegt ofbeldi felur í
sér.
➜ Mikilvægt er að foreldrar
fái hvatningu og stuðning til
að vera í góðum tengslum
við barnið sitt og uppfræða
það um hættur kynferðislegs
ofbeldis …
Spurningunni í ofangreindri
fyrirsögn má svara með orðum
bandarísks kennara: Hvort viltu
vinna með nemendum í tíma eða
tala við nemendur í tíma? Hefð-
bundin kennsla,
eins og flestir
hafa kynnst,
er byggð upp
þ a n n i g a ð
kennarinn
er sá virki í
t ímunum og
stjórnar virkn-
inni . Skipu-
lag ið bygg-
ir að mestu á
einni flík fyrir
alla. Nemendur eru þiggj endur.
Sumir passa í flíkina, öðrum er
hún of stór og enn öðrum of lítil.
Þess vegna hefur orðið til sá
skólaleiði sem tröllríður mennta-
kerfinu. Eftir tímana eiga nem-
endur að taka með sér heima-
verkefni. Sumir gripu ekki efnið
og hafa ekki þær aðstæður heima
að fá aðstoð. Þetta er hópurinn
sem er líklegur til að detta út úr
skóla með tilheyrandi sársauka og
kostnaði samfélagsins.
Bætir skólastarf!
Spegluð kennsla (e. flipped
classroom) getur verið svarið við
þessu kæfandi ástandi. Reynsla
þeirra sem reynt hafa ýtir undir þá
skoðun. Árangur á sam ræmdum
prófum hefur stór batnað, virkni
nemenda snar aukist, ánægja
nemenda vaxið og foreldrar eru
almennt jákvæðari gagnvart námi
barna sinna.
Fjölmörg dæmi um jákvæðar
breytingar í einstökum skólum
styðja þessa tölfræði. Skal engan
undra því virkur nemandi er auð-
vitað lykill að árangri. Í skóla-
kerfinu í dag eru allt of margir
nemendur lítið virkir. Þess vegna
þekkjum við of mikinn námsleiða,
of hátt brottfall og allt of þekkt aga-
vandamál. Speglunin (flippið) getur
verið ein leið út úr þeim ógöngum.
Hvernig virkar flippið?
Í raun er spegluð kennsla mjög
einföld: Kennari tekur upp „fyrir-
lestra“ sína eða nýtir betri fyrir-
lestra frá öðrum með eigin tali,
glærum, myndböndum og öðru
því sem að efni dagsins fellur. Í
stað þess að mala í tímum vistar
kennarinn efnið á netinu. „Heima-
verkefni“ nemandans er að horfa
á kynninguna heima við – eins oft
og nemandinn vill og þegar hann
hefur tíma.
Þarna liggur grundvallar munur. Í
stað þess að vera skammtaður tak-
markaður tími með öllum hinum í
kennslustund fær nemandinn þann
tíma sem hann þarf fyrir náms-
efnið. Getur hlustað aftur og aftur
á fyrirlesturinn og farið yfir glósur
(meira að segja foreldrar geta fylgst
með). Í tímana kemur sem sagt
nemandinn undirbúinn og fer beint í
að sinna verkefnum, tengdum fyrir-
lestrunum að heiman. Nemendum
er skipt í hópa eftir því hvar þeir
eru staddir í náminu en kennarinn
gengur á milli og aðstoðar við verk-
efnin. Þannig fá allir nemendur
tækifæri og aðstoð til að grípa efnið.
Í því er fólgið mikið jafnræði til
náms. Hver nemandi fær verkefni
miðuð við sínar þarfir í stað „ein
flík fyrir alla“.
Hvað vinnum við?
Ávinningurinn er margþættur:
● kennslustundir einkennast af
virkum nemendum og kennari
hefur færi á að aðstoða einstak-
linga í námi
● nemandinn lærir á eigin hraða
– getur spólað til baka ef hann
náði ekki í fyrstu atrennu
● nemandinn fær kynninguna
þó að hann sé fjarverandi frá
skóla (vegna veikinda, félags-
lífs eða annars)
● skólatíminn einkennist af
virkri samvinnu nemenda um
námsmarkmið
● foreldrar geta auðveldlega sett
sig inn í námsferlið
● einkunnir hækka?
● minni agavandamál (vegna
virkra nemenda)
● ýtir undir Mastery learning
(nemendur haldi áfram þegar
þeir hafa náð einu markmiði
í stað þess að allir séu látnir
haldast í hendur – hvort sem
þeir hafa náð efni eða ekki)
● léttara að fylgjast með stöðu
nemenda við einstök markmið
námsefnis
● meira gegnsæi í náminu
● kennari kynnist nemendum
sínum betur
● nemendur ábyrgari fyrir námi
sínu
Vegna þess að kennari hefur
færi á að vinna nánar með nem-
anda innan kennslustofu verður
lærdómsferlið dýpra. Í stað utan-
bókarlærdóms kemur aukinn
skilningur. Nemandinn stýrir að
nokkru leyti sjálfur námshraða
sínum í stað þess að allir fylgi
öllum. Orka nemenda í tímum fer
í lærdóm í stað „kjaftagangs“ um
allt annað en námsefnið.
Jafnræði til náms?
Líklega geta flestir verið sam-
mála um að nokkur þreyta sé
komin í skólakerfið okkar. Veldur
þar margt – ekki síst breyttur
veruleiki hvað varðar aðgengi
að upplýsingum. Bregðist skólar
ekki við þeim veruleika munu
þeir einfaldlega verða langt á
eftir nemendum sínum með til-
heyrandi vandamálum. Spegluð
kennsla getur verið ein af þeim
lausnum. Til að koma henni á
þarf fyrst og fremst nýja hugsun
um það hvernig skipuleggja eigi
námið.
Mikilvægi kennarans verður
síst minna en í hefðbundinni
kennslu en hlutverkið breytist –
eðli málsins samkvæmt. Við svo
róttækar breytingar þarf að leysa
úr alls kyns úrlausnar efnum. Sé
hins vegar vilji til staðar er málið
létt. Þetta snýst ekki um tækja-
búnað (sem er að mestu leyti
þegar til staðar í skólunum) heldur
nýja hugsun um það hvernig best
sé fyrir nemendur okkar að læra
námsefni sitt. Spegluð kennsla
felur í sér tækifæri til að ýta
hressilega undir aukið jafnræði
allra til náms, efla virkni og
árangur nemenda – m.ö.o. að gera
menntakerfið skilvirkara.
Af hverju speglun (fl ipp)?
Forvarnir og fræðsla fyrir
börn um kynferðislegt ofbeldi
KYNFERÐISLEGT OFBELDI
Ragna Björg Guð-
brandsdóttir
félagsráðgjafi og
fyrrv. stjórnarmaður
í Blátt áfram
MENNTUN
Hjálmar Árnason
framkvæmdastjóri
Keilis
Sigríður
Björnsdóttir
framkvæmdastjóri
Blátt áfram
ÁRANGUR BANDARÍSKRA SKÓLA SEM INNLEITT HAFA
SPEGLAÐA KENNSLU?
Námsgrein Fall fyrir speglun Fall eftir speglun:
Stærðfræði: 50% 19%
Enska: 44% 13%
Aðalfundur
Landsbankans
fyrir árið 2012
Aðalfundur Landsbankans verður haldinn
miðvikudaginn 17. apríl kl. 16:00 í Silfur-
bergi í Hörpu. Á dagskrá fundarins eru
hefðbundin aðalfundarstörf.
Dagskrá
landsbankinn.is 410 4000Landsbankinn
1. Skýrsla bankaráðs um starfsemi bankans
sl. starfsár.
2. Ársreikningur fyrir liðið starfsár ásamt skýrslu
endurskoðanda lagður fram til staðfestingar.
3. Ákvörðun um greiðslu arðs og meðferð
hagnaðar á næstliðnu reikningsári.
4. Tillaga um starfskjarastefnu lögð fram til
samþykktar.
5. Tillögur til breytinga á samþykktum.
6. Kosning bankaráðs.
7. Kosning endurskoðanda.
8. Ákvörðun um þóknun til bankaráðsmanna
fyrir næsta kjörtímabil.
9. Önnur mál.
Það sem veldur því meðal
annars að raforkuverð til
heimila er hærra en raf-
orkuverð til stóriðju er
þörf heimila fyrir breyti-
lega notkun. Verðið byggir
á hámarksnotkun, en ekki
á mismunandi notkun. Við
borgum þess vegna gjarnan
um fimmtán krónur fyrir
kílóvattsstund en stóriðjan
borgar iðulega í kringum
þrjár krónur.
Ef hægt væri að selja
rafmagnið um sæstreng þegar við
erum ekki að nota það, þá gæti
verðið lækkað. Það eina sem þarf
að gera er að breyta samningum
milli framleiðanda raforkunnar og
smásöluaðila. Sæstrengurinn gerir
annars konar samning mögulegan,
þ.e. samning sem leyfir breytilega
notkun. Þannig gefur sæstrengur
tilefni til lækkunar raforkuverðs til
heimilanna, en ekki til hækkunar.
Fjármögnun sæstrengs er
kannski stór tala en miðað við
ávinninginn er hún lítil. Þegar
einstaklingar kaupa sér hús-
næði er greiðslubyrði af hverri
milljón gjarnan 4-5 þúsund krónur
á mánuði, til 40 ára. 600
megavatta sæstrengur
kostar u.þ.b. 350 millj-
arða. Ef tekið væri lán
fyrir sæstreng til Bret-
lands fyrir 350 milljarða
til 40 ára væri greiðslu-
byrðin 350*4 milljónir = 1,4 millj-
arðar á mánuði, miðað við íslenska
hús næðis lánavexti. Vel má gera ráð
fyrir að selja 500 gígavattsstundir
á mánuði (miðað við 70% meðal
lestun strengsins) svo flutnings-
kostnaðurinn yrði tvær krónur og
80 aurar á kílóvattsstundina. Þar
sem verð á raforku í Bretlandi er
að jafnaði tvöfalt hærra en hérna
getur þetta verið fundið fé.
Svo fáum við arðinn af orkusöl-
unni og mætti þá bæta heilbrigðis-
þjónustuna og/eða lækka skatta sem
því nemur. Svo er ekki verra að
stuðla að minni losun gróðurhúsa-
lofttegunda í leiðinni.
Sæstrengur og
lækkað raforkuverð
ORKUMÁL
Guðlaugur Ingi
Hauksson
áhugamaður um
vistvæna orku
➜ Fjármögnun sæ-
strengs er kannski
stór tala en miðað við
ávinninginn er hún
lítil.