Fréttablaðið - 21.10.2013, Blaðsíða 8

NISSAN
QASHQAI
NISSAN QASHQAI DÍSIL 4WD
VERÐ FRÁ 4.990 ÞÚS. KR.
KAUPAUKI AÐ ANDVIR
500 ÞÚS. KR.
· Vetrardekk
· Dráttarbeisli
· iPad 32 GB
BL ehf
Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík
525 8000 / www.bl.is
500 ÞÚS. KR. KAUPAUKI FYLGIR QASHQAI
Þeir sem kaupa Qashqai eru að leita að fallegum fjórhjóla-
drifnum bíl sem er hagkvæmur í rekstri og góður í endursölu.
Qashqai eyðir einungis frá 4,6 l/100 km
Qashqai 1,6 dCi beinsk.
Verð: 4.990 þús. kr.
Qashqai+2 1,6 dCi beinsk. 7 manna
Verð: 5.390 þús. kr.
Qashqai 2,0 bensín, sjálfsk.
Verð: 5.790 þús. kr.
Qashqai 2,0 dCi sjálfsk.
Verð: 6.090 þús. kr.
iPad 32GBfylgir með ásamt veglegri hlífðartösku
ÐI
GE bílar
Reykjanesbæ
www.bilahusid.is
420 0400
Bílasalan Bílás
Akranesi
www.bilas.is
431 2622
Bílasala Akureyrar
Akureyri
www.bilak.is
461 2533
Bílaverkstæði Austurlands
Egilsstöðum
www.bva.is
470 5070
IB ehf.
Selfossi
www.ib.is
480 8080
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
8
9
14
FRÉTTASKÝRING
Létu mannfræðingar fjölbreytileika
á meðal forfeðra nútímamannsins
blekkja sig?
Stór beinafundur í Georgíu hefur
hleypt sérfræðingum í fornum
manntegundum í fullkomið upp-
nám. Langlífar kenningar mann-
fræðinga um að nokkrar ólíkar
tegundir fornmanna hafi þrifist á
jörðinni fyrir um tveimur milljón-
um ára sæta nú harðri gagnrýni.
Rannsóknir á beinunum sem
fundust í Dmanisi í Georgíu benda
til þess að bein sem vísindamenn
hafa eignað mismunandi tegundum
hafi öll tilheyrt sömu tegund forn-
manna, forföður nútímamannsins.
Munur á beinunum virðist einfald-
lega dæmi um fjölbreytileika innan
tegundarinnar.
Hingað til hefur það verið viður-
kennd staðreynd að fornmenn
af tegundunum Homo habilis,
Homo rudolfensis, Homo gauten-
gensis, Homo ergaster og Homo
erectus hafi verið uppi fyrir um 1,8
milljónum ára, allar á sama tíma. Í
nýrri grein í vísindaritinu Science
hafnar hópur vísindamanna þeirri
túlkun á beinafundum. Þeir telja
hauskúpurnar allar tilheyra mönn-
um af tegundinni Homo erectus.
Afar heilleg hauskúpa sem fannst
nýverið í Dmanisi í Georgíu varð til
þess að hópur vísindamanna fór að
velta fyrir sér fjölbreytileika innan
tegunda. Hauskúpan var ólík fimm
öðrum sem fundist hafa í Dmanisi.
Mun minna rými var fyrir heilann,
stærri tennur og lengra andlit.
Allir sex fornmennirnir eru tald-
ir hafa dáið á nokkur hundruð ára
tímabili við vatnsból sem dró ekki
bara að sér fornmenn heldur einnig
rándýr á borð við sverðketti.
„Það hefur aldrei áður fundist
svona vel varðveitt hauskúpa frá
þessu tímabili,“ segir Christoph
Zollikofer, prófessor við Mann-
fræðistofnun Zürich-háskóla í
Sviss, við breska vefmiðilinn
Guardian. Flestar hauskúpur forn-
manna sem fundist hafa eru í
molum og hafa vísindamenn þurft
að púsla þeim saman.
Þessi einkennilega hauskúpa
varð til þess að mannfræðingarn-
ir fóru að rannsaka fjölbreytileika
meðal nútímamanna og í simpöns-
um. Niður staða þeirra var sú að
þótt hauskúpurnar sex frá Dmanisi
væru að mörgu leyti ólíkar væri
munurinn á þeim ekki meiri en sá
sem finnst á meðal bæði manna og
simpansa.
Því næst báru vísindamennirnir
hauskúpurnar sex saman við aðrar
hauskúpur frá svipuðum tíma.
Þeirra niðurstaða var afdráttarlaus.
Munurinn á því sem talið hefur
verið að séu mismunandi tegundir
er svipaður eða minni en munurinn
á hauskúpum nútímamannsins.
„Allir fornmenn sem voru uppi á
sama tíma og sexmenningarnir frá
Dmanisi voru trúlega af tegundinni
Homo erectus,“ segir Zollikofer við
Guardian. „Með því erum við ekki
að segja að mannfræðingar hafi
gert mistök þegar þeir skoðuðu
beinin á sínum tíma, þeir höfðu ein-
faldlega ekki þær upplýsingar sem
við höfum í dag.“
Zollikofer segist átta sig á því að
þessi kenning hans og kollega hans
muni ekki falla í kramið hjá öllum.
„Hluti fræðimanna á þessu sviði
mun taka þessu fagnandi en fyrir
aðra verður þetta talsvert áfall.“
„Ef menn hefðu fundið haus-
kúpurnar sex frá Dmanisi á sex
mismunandi stöðum í Afríku
hefðu þær líklega verið eignaðar
nokkrum mismunandi tegundum.
En allur þessi fjölbreytileiki rúm-
ast innan einnar tegundar,“ segir
David Lordkipanidze, sérfræðingur
Þjóðminjasafns Georgíu, sem stýrir
uppgreftrinum í Dmanisi.
Ekki eru allir mann fræðingar
sem sérhæfa sig í fornmönnum
sannfærðir. „Þetta er ótrúlega
mikilvægur fundur en ég tel ekki
að gögnin sem þeir eru með standi
undir svona stórum fullyrðingum,“
segir Lee Berger, prófessor við
Witwatersrand-háskóla í Suður-
Afríku.
Hauskúpa kollvarpar kenningum
Kenningar um fjölda tegunda fornmanna standa völtum fótum eftir að heilleg hauskúpa sem fannst í Georgíu sýndi fram á mikinn mun á
mönnum sömu tegundar. Áfall fyrir suma fræðimenn, segir mannfræðingur. Stendur ekki undir svona stórum fullyrðingum, segir annar.
HEILLEG HAUSKÚPA David Lordkipanidze, sérfræðingur Þjóðminjasafns Georgíu,
sýnir heillega hauskúpu fornmanns sem var uppi fyrir um 1,8 milljónum ára.
NORDICPHOTOS/AFP
Sexmenningarnir frá Dmanisi í
Georgíu tilheyra fornmönnum af
tegundinni Homo erectus. Nafnið
þýðir „hinn upprétti maður“.
Tegundin kom fyrst fram í Afríku
fyrir um 1,8 milljónum ára og
dreifðist víða þar til fyrir um 150
þúsund árum. Beinagrindur af þess-
ari tegund fornmanna hafa fundist
víða í Afríku, á Indlandi, Kína, Jövu
og Englandi.
Fornmenn af tegundinni Homo
erectus voru frekar líkir nútíma-
manninum. Þeir gengu uppréttir og
voru um 180 sentímetrar á hæð.
Talið er að Homo erectus hafi
verið fyrsta tegundin sem notaði
verkfæri, beislaði eld og eldaði mat.
Fyrstur til að nota verkfæri og elda mat
21. október 2013 MÁNUDAGUR| FRÉTTIR | 8
Brjánn
Jónasson
brjann@frettabladid.is
Hluti fræðimanna
á þessu sviði mun taka
þessu fagnandi en fyrir
aðra verður þetta talsvert
áfall.
Christoph Zollikofer, prófessor við
Mannfræðistofnun Zürich-háskóla