Fréttablaðið - 21.10.2013, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 21. október 2013 | SKOÐUN | 15
sérstaka vernd ákveðinna
vistkerfa og jarðminja –
svo sem eldhrauna, hvera,
votlendis, fossa – hefur
reynst haldlítil. Þessari
grein var því breytt með
nýju lögunum. Í stað þess
orðalags í gömlu lögunum
sem dró tennurnar úr
lagagreininni, að röskun
þessara náttúrufyrirbæra
skuli forðast „eins og
kostur er“, kemur ákvæði
um að þeim verði ekki raskað
„nema brýna nauðsyn beri til og
aðrir kostir séu ekki fyrir hendi“.
Samkvæmt gamla orðalaginu
nægði að sá sem taldi sig af ein-
hverjum ástæðum þurfa að eyði-
leggja náttúrufyrirbæri reyndi að
gera það með lagni. Eins og kost-
ur er. Samkvæmt nýja orðalaginu
verða stórfelldir almannahags-
munir að búa að baki – til dæmis
þörf á vatnsveitu – og áhugamenn
um verkið verða að sýna fram á
að aðrar leiðir að markmiðinu séu
ekki færar.
Samorka vill halda gömlu laga-
greininni. Það hlýtur að merkja
að Gústav Adolf, Landsvirkjun,
OR, HS og Rarik vilja fá að meta
það sjálf hver kosturinn er við að
forðast röskun. Sá sem kaupir sér
jarðýtu og telur æskilegt að eyði-
leggja goshver, eldhraun, flæði-
engjar, sjávarleirur, gervigíga,
birkiskóga, vötn og tjarnir, fossa
og hraunhella – hann þurfi ekki
að íþyngjast við að sýna fram á
að það sé óhjákvæmilegt í þágu
almannahagsmuna.
Afturkall– til hvers?
Þetta eru þau tvö atriði sem eftir
standa af athugasemdum Sam-
orku, bæði afar mikilvæg. Ég
þakka Gústavi Adolfi Níelssyni,
framkvæmdastjóra samtakanna,
kærlega fyrir að hafa bent alþjóð
á það sem afturkallsmálið snýst
um í raun og veru.
Gústav Adolf Níelsson,
framkvæmdastjóri Sam-
orku, kvartar undan því í
Fréttablaðsgrein 17. októ-
ber að ekki hafi farið mikið
fyrir samráði við gerð og
afgreiðslu náttúruverndar-
laganna sem núverandi
umhverfisráðherra ætlar
nú að „afturkalla“. Vissu-
lega hafi verið tekið við
athugasemdum á ýmsum
stigum vinnunnar og hlust-
að á gagnrýni – en síðan þegar til
átti að taka hafi ekkert verið gert
með sjónarmið aðila á borð við
sjálfa Samorku.
Þetta er athyglisvert framlag til
umræðunnar um „ afturkallið“. Nú
vill svo til að athugasemdir Sam-
orku liggja fyrir í umsögn sam-
takanna til þingnefndarinnar sem
fjallaði um málið síðasta vetur. Þar
eru – fyrir utan almennt spjall um
yfirsýn, flækjustig og þarfleysi
frekari náttúruverndar á Íslandi
– sjö eiginlegar athugasemdir við
frumvarpið. Þær varða: þinglega
meðferð náttúruverndar áætlunar,
tengsl við rammaáætlun, vernd
jarðmyndana sem þykja merki-
legar á svæðisvísu, heimild ráð-
herra til að banna framkvæmdir
á viðkvæmum svæðum tiltekinn
tíma, bótarétt landeigenda – og svo
tvö meginatriði, annars vegar sér-
staka vernd merkilegra vistkerfa
og jarðminja, hins vegar megin-
reglur umhverfisréttarins sem
settar eru fram í upphafi laga-
textans.
Í fimm atriðum af þessum sjö
voru lagðar til breytingar þar sem
ýmist var fallist á rök Samorku og
annarra umsegjenda eða komið
verulega til móts við þau. Aðeins
tvær athugasemdir Samorku
reyndust árangurslausar þegar
alþingi hafði gert frumvarpið að
lögum: 28–0, 17 sátu hjá.
Varúðarreglan
Í annarri þeirra lagðist Samorka
gegn meginreglum umhverfis-
réttarins, sérstaklega varúðar-
reglunni svokölluðu þar sem segir
að náttúran eigi að njóta vafans:
Þegar hætta er á alvarlegum
spjöllum má ekki beita þekkingar-
skorti sem afsökun fyrir því að
láta vaða. Þeir sem um frum-
varpið véluðu við frumvarps-
gerðina og á þinginu kusu að taka
ekki mark á Samorku að þessu
leyti en taka í staðinn mark á Ríó-
samningnum um líffræðilega fjöl-
breytni frá 1992, EES-samningn-
um og OSPAR-samningnum um
Atlantshafið norðaustanvert og
lífríki þess, þar sem alls staðar
er vísað til þessarar alþjóðlega
viðurkenndu meginreglu.
Samorka er greinilega ósátt
við þetta. Merkir það að Gústav
Adolf, Landsvirkjun, Rarik og
Orkuveita Reykjavíkur vilji hafa
þetta öfugt – að þau geti ráðist í
hvaða framkvæmd sem er ef ekki
hefur verið sýnt fram á með 100%
vissu að hún skaði náttúruna til
ólífis – svo sem ef það er hægt að
finna einn fræðimann sem efast?
Til dæmis á skrifstofum Samorku,
Landsvirkjunar, OR og Rariks?
Sérstaka verndin
Greinin í lögunum frá 1999 um
➜ Samkvæmt gamla orða-
laginu nægði að sá sem taldi
sig af einhverjum ástæðum
þurfa að eyðileggja náttúru-
fyrirbæri reyndi að gera það
með lagni.
FAGRÁÐSTEFNA Í HÖRPU
Þriðjudaginn 22. október kl. 13:00 til 16:30
Skráning og nánari upplýsingar á www.rb.is
FRAMTÍÐIN Í UPPLÝSINGATÆKNI
FJÁRMÁLAFYRIRTÆKJA
Þorsteinn Björnsson
framkvæmdastjóri
Viðskiptaþróunar
og ráðgjafar hjá RB
Lene Weldum
CTO
hjá BankData
Steinþór Pálsson
bankastjóri
Landsbankans
Friðrik Þór Snorrason
forstjóri RB
Ráðstefnustjóri
Sigríður Olgeirsdóttir
framkvæmdastjóri
Rekstrar- og
upplýsingatæknisviðs
Íslandsbanka
Frans Johansson
forstjóri
The Medici Group,
þekktur rithöfundur,
frumkvöðull
og fyrirlesari
RB hefur sett saman gífurlega áhugaverða og spennandi ráðstefnu um það hvernig
upplýsingatækni mun umbreyta tækniuppbyggingu fjármálageirans og þau hagræðingar-
tækifæri sem í henni felast. Þá verður fjallað um nýsköpun
og hvernig hugmyndir komast í framkvæmd og verða að veruleika.
Á
R
N
A
S
Y
N
IR
Fyrirlesarar ráðstefnunnar eru:
The Click Moment: Seizing Opportunity in an Unpredictable World
Aðalfyrirlesari ráðstefnunnar, Frans Johansson, er heimsþekktur rithöfundur, frumkvöðull og fyrirlesari.
Hann er höfundur metsölubókanna The Medici Effect (2006) og The Click Moment (2012).
Bækurnar fjalla um hvernig góðar hugmyndir verða að veruleika
og hvernig hægt er að virkja mikilvæg augnablik til árangurs.
Þökkum frábærar viðtökur
Hvað vildi Samorka?
NÁTTÚRU-
VERND
Mörður Árnason
fv. alþingismaður
FYRIR
AÐSTOÐ
INNANLANDS
gjofsemgefur.is
9O7 2OO2