Fréttablaðið - 29.07.2014, Blaðsíða 12

29. júlí 2014 ÞRIÐJUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÁ DEGI
TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr Þráinsson
ÚTGEFANDI: Kristín Þorsteinsdóttir RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og
í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Er þögn sama og samþykki?
Það vekur upp spurningar um sjálfstæð-
ismenn að ekkert hafi heyrst frá þeim í
tengslum við ástandið á Gasasvæðinu.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa ekki
stigið fram og fordæmt hernaðaraðgerð-
irnar eða dauða saklausra borgara fyrir
botni Miðjarðarhafs.
Það var fastafulltrúi Íslands hjá Sam-
einuðu þjóðunum og dyggur sjálfstæðis-
maður, Thor Thors, sem mælti fyrir
stofnun Ísraelsríkis árið 1948. Kannski
er afstaðan til Ísraels nú því bara
af gömlum vana.
Sögðu ekki já við Palestínu
Ísland var 131. ríkið til að
viðurkenna sjálfstæði Palestínu í
heiminum. Þá vakti athygli
að allur þingflokkur Sjálf-
stæðisflokksins sat hjá í
atkvæðagreiðslunni á Alþingi. Allir aðrir
þingmenn slepptu flokkadráttum og
samþykktu sjálfstæðið.
Ári síðar, eða árið 2012, sagði Bjarni
Benediktsson í pontu á Alþingi að upp-
haf átakanna mætti rekja til Hamas-
samtakanna og lýsti þeirri skoðun að
Ísland ætti ekki að leggja áherslu á að
auka áhrif Palestínu á vettvangi Sam-
einuðu þjóðanna. Þetta er óskiljanleg
afstaða flokks sem segist berjast fyrir
mannréttindum.
Vinstrimenn á snúrunni
Umræðan um að leyfa sölu áfengis
í matvöruverslunum hefur nú
dúkkað aftur upp. Brynjar Níelsson,
þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, segir í
grein á vefsvæði
sínu: „Skrítið
hvað margir vinstrimenn keppast nú
við að andmæla hugmyndum um aukið
frelsi í viðskiptum með áfengi.“
Brynjar virðist sjá vinstrimenn í
hverju horni þessa dagana en sam-
kvæmt talningu höfundar Frá degi til
dags hafa einungis tveir menn sem telj-
ast til vinstrimanna tjáð sig hið minnsta
um málið á síðustu dögum. Það eru þeir
Ögmundur Jónasson, þingmaður VG,
og Helgi Seljan, fyrrverandi þingmaður
Alþýðubandalagsins.
Helstu gagnrýnismenn
áfengissölunnar eru hins
vegar í samstarfsflokki Brynj-
ars. Formaður Framsóknar-
flokksins og þingkonurnar
Sigrún Magnúsdóttir og
Silja Dögg Gunnarsdóttir
eru andsnúnar málinu.
- ssb
Þ
ingmaðurinn Helgi Hjörvar kom í kvöldfréttum Stöðvar
2 í fyrrakvöld með gamalkunna tuggu um hinn svokall-
aða auðlegðarskatt sem var lagður á í hinsta sinn á
þessu ári. Hélt hann því fram að ríkissjóður „yrði af“
níu milljörðum króna vegna þessa. Hann þuldi svo upp
skilyrðin fyrir þolendur skattheimtunnar til að sýna örugglega
að aðeins hinir ríku hefðu þurft að greiða skattinn. Þessi skattur
var upphaflega lagður á árið 2009. Hann var frá fyrsta degi merki
lýðskrums af verstu sort. Rökstuðningurinn fyrir því var meðal
annars sá að hópur fólks hefði í aðdraganda hrunsins notið þess að
skattar á fjármagnstekjur hefðu verið lágir og reglur hagstæðar.
Fullyrt var að þeir hefðu borgað
lægri skatta á meðan almenn-
ingur hefði axlað þyngri byrðar.
Því væri eðlilegt að þeir þyrftu
að greiða auðlegðarskatt. Með
öðrum orðum þá var það vonda
efnaða fólkið eitt sem græddi á
því að skattar hérlendis voru lágir fyrir hrun.
Þetta stenst enga skoðun. Lágskattastefnan fyrir hrun þýddi
að hver einasti launamaður hafði meiri kaupmátt um hver
mánaðamót en ella. Hagstæðar skattareglur á fyrirtæki höfðu
það í för með sér að hjól atvinnulífsins snerust með tilheyrandi
atvinnumöguleikum og svigrúmi til kjarabóta fyrir launamenn.
Fjölmargir hafa bent á að fráhvarf frá þessari stefnu hafi hægt
verulega á því að efnahagslífið rétti úr kútnum. Auðlegðarskatt-
urinn var miðaður við þá sem höfðu komið betur en aðrir út úr
hruninu. Vandamálið var að stór hluti þessa fólks var ekki nýríkir
útrásarvíkingar heldur eldri borgarar. Fólk sem hafði sýnt
ráðdeild og fyrirhyggju á meðan aðrir tóku lán sem þeir réðu ekk-
ert við. Þessi hópur hafði ekki spilað á hagstætt skattaumhverfi
eða verið með allt sitt í einkahlutafélögum heldur einfaldlega
lagt fyrir, borgað af lánum og „auðlegð“ þeirra var oft bundin í
skuldlausri fasteign. Það er víða pottur brotinn varðandi lífeyris-
réttindi þessarar kynslóðar og hjá mörgum hefur söluverðmæti
skuldlausrar fasteignar komið í stað hefðbundins lífeyris og á
að endast út æviskeiðið. Það átti því ekki að koma á óvart að 66
prósent greiðenda skattsins höfðu 5 milljónir eða minna í árs-
laun. Þannig þurftu eldri borgarar að selja eignir til að hafa efni
á því að borga skattinn. Á síðasta ári greiddu hundruð þeirra
meira en helming tekna sinna í skattinn og jafnframt fjórfaldaðist
fjöldi þeirra sem greiddu auðlegðarskatt sem var hærri en tekjur
þeirra.
Þessi eignaskattur er skýrt dæmi um ósanngjarna skatt-
lagningu. Hann var keyrður í gegn þegar þjóðin var enn í losti.
Rökstuðningurinn ól á tortryggninni sem var í þjóðfélaginu gagn-
vart þeim áttu að hafa borið ábyrgð á hruninu. Málflutningur um
að ríkið sé að „verða af“ skatttekjum frá hinum eignameiri vegna
afnáms skattsins er af sömu rót runninn. Rétt er að geta þess að
þingmaðurinn gerði gott betur. Hann greip til sama lýðskrums og
andstæðingar listamannalauna með því að tiltaka alls kyns önnur
verkefni sem hægt væri að fjármagna með þessum peningum.
Skattlagningin bitnaði á allt öðrum hópi en til stóð. Það virðist
ekki hafa skipt vinstri stjórnina eða þingmanninn nú neinu máli.
Það eina sem skiptir máli er að refsa þeim sem hafa það aðeins
betra en aðrir. Þá skiptir engu máli hvort sú staða sé tilkomin
vegna áratuga sparnaðar eða brasks með hlutabréf. Staðreyndin
er sú að ríkið er ekki að „verða af“ þessum skatttekjum. Það er að
leyfa eldri borgurum að njóta afraksturs ævistarfsins í friði.
Auðlegðarskattur bitnar á öðrum en til stóð:
Lýðskrum
Fanney Birna
Jónsdóttir
fanney@frettabladid.is
Varla hefur farið fram hjá neinum umræðan
um sameiningu heilbrigðisstofnana, sýslu-
manns- og lögreglustjóraembætta á lands-
byggðinni á síðustu misserum. Viðbrögðin
hafa verið hörð hjá heimamönnum, eðlilega,
þar sem um stórkostlega samfélagsbreyt-
ingu er að ræða í þorpunum sem um ræðir.
Hugmyndirnar eru svo sem ekki nýjar af
nálinni því í hvert sinn sem ný ríkisstjórn
tekur við stjórnartaumunum eru samein-
ingar stofnana á landsbyggðinni fyrstu til-
lögur nýrra ráðherra. Mörgum þykir e.t.v.
einkennileg þessi heita umræða og hörð mót-
mæli íbúa, en sannleikurinn er sá að mál-
flutningur heimamanna snýst um að í boði
sé sjálfsögð þjónusta við íbúa, atvinnutæki-
færi og eðlileg samfélagsmynd. Hvernig
samfélag væri það ef örfáir íbúar höfuð-
borgarsvæðisins væru með háskólamenntun
og aðra sérmenntun? Er það samfélag líklegt
til framfara?
Með téðum breytingum er aldagamalli
hefð um staðsetningu sýslumanna og sjálf-
stæðra heilbrigðisstofnana raskað. Sem
dæmi þá hefur á Patreksfirði setið sýslu-
maður síðan 1881 og sjúkrahús verið starf-
rækt frá árinu 1902. Sjúkrahús eru öryggis-
net og ein grundvallarforsenda þess að
byggð hefur haldist í landinu okkar. Öryggi
íbúanna ætti að vera forgangsmál en ekki
excel-æfingar embættismanna sem sjá það
fyrir sér að mikill sparnaður geti orðið af
niðurskurði á landsbyggðinni. Margir hafa
hins vegar dregið í efa að einhver sparnaður
hafi orðið af sameiningu stofnana.
Aðstæður á Vestfjörðum eru einstakar
þegar litið er á samgöngur. Sunnanverðir
Vestfirðir eru eyland stóran hluta ársins. Frá
október og fram í maí er ekki hægt að tryggja
samgöngur milli norður- og suðursvæðis og
leiðin til Reykjavíkur getur verið torfær. Það
væri áhugavert fyrir þessa ágætu höfunda
sameiningarhugmyndanna að vera fastir á
Hálfdan um hávetur á leið í sjúkraflug. Ef til
vill yrðu hugmyndirnar aðrar.
Viðbrögð embættismanna og ráðamanna
eru fjarri því að vera ásættanleg; heima-
fólk hefur hingað til ekki fengið að taka þátt
í undir búningi eða ákvörðunum. Allir hags-
munaaðilar hafa hins vegar mótmælt; sveitar-
stjórnir á Vestfjörðum, Fjórðungssamband-
ið og þingmenn kjördæmisins og starfsfólk
sjúkrastofnananna. Ekkert er hlustað á þessa
aðila sem þekkja reksturinn og þjónustuna
best. Ekkert samráð hefur átt sér stað þó svo
að ætlast sé til þess af löggjafanum. Óvissa
og óöryggi magnast hjá íbúum og starfsfólki
stofnananna enda fátt vitað um framhaldið.
Enn er tími til þess að taka aðra ákvörðun út
frá hagsmunum heimamanna og í samráði við
þá. Það eru hinar réttu þjóðhagslegu ákvarð-
anir og um þetta verður að nást sátt.
Um mikilvægi samráðsSAMFÉLAG
Ásthildur
Sturludóttir
bæjarstjóri Vestur-
byggðar