Fréttir - Eyjafréttir - 23.02.1995, Qupperneq 9

p

Fimmtudagurinn 23. febrúar
Hjálmfríður Sveinsdóttir, skólastjóri Bamaskólans:
Togstreita vinnu og heimilis
Hjálmfríður Svcinsdóttir hefur
verið skólastjóri Barnaskólans í
átta ár. Nokkur ár þar á undan var
hún yfirkennari skólans. Hún
hefur einnig átt sæti í jafnréttis-
nefnd bæjarins og segir að hclstu
ástæður þess að konur séu færri í
ábyrgðarstöðum séu barneignir og
ábyrgðarkennd fyrir heimilinu.
Hjálmfríður telur að hún fái að
njóta sannmælis sem kona í sínu
stjómunarstarfi. Reyndar sé
skólastjórastarfið þess eðlis að lítið sé
um yfirborganir og starfið borgað
samkvæmt töxtum. Ekkert sé til sem
heitir bitlingar eða hlunnindi. Þar af
leiðandi sé það ef til vill minna
eftirsóknarvert. Hún telur að ekki sé
endilega samasemmerki á milli þess
að stjómunarstíll fari eftir kynjum.
Það sé fyrst og fremst einstaklings-
bundið og fari eftir persónuleika
hvers stjómanda fyrir sig.
„Það sem stendur konum aðallega
fyrir þrifum að fara í stjómunarstörf
tengist heimilishaldi og bameignum.
Flest ábyrgóarstörf miðast við
heildagsstarf. Konur með lítil böm
vilji frekar minnka við sig og vera í
hlutastarfi. Einnig spilar inn í skortur
á dagvistarstofnunum.
„Eg hef alltaf verið í mikilli vinnu,
sem kennari, yfirkennari og
skólastjóri. Eg kannast vel við þessa
togstreitu á milli vinnu og heimilis.
Ef það hefur verið strembinn dagur í
skólanum, geymir maður heimilið
þegar heim er
komið og frestar
ýmsu. Þá er
maður ekki lík-
legur til átaka á
heimilinu.”
En kannast
Hjálmfríður vió
það viðhorf að
hún sem skóla-
stjóri, sem þurfi
að skila löngum vinnudegi, vanræki
heimili og böm?
„Já, það getur verið. En það er
spuming hvort það sé bara kvenfólk
sem finni fyrir því eða fólk í stjóm-
unarstöðum yfirleitt. Fólk með lág
laun þarf að vinna mikið til að ná
endum saman og mikil vinna bitnar
alltaf á bömunum.”
En hvað þarf að gera og hverju að
breyta í þjóðfélaginu til að breyta
þessu hlutfalli kynjanna í stjómunar-
og ábyrgðarstöðum?
„Konur þurfa meiri hvatningu. Þær
hafa ekki verið nógu duglegar að
hvetja kynsystur sínar. Einnig þurfa
aðrir að ýta við konum. Því miður er
ennþá ríkjandi þetta fyrirvinnuhugtak
í þjóðfélaginu, að karlmenn séu
fyrirvinna. Þess vegna er meira litið
til karlmanna. Þegar ég var yfirkenn-
ari, og síðar sem skólastjóri, kíkti ég
eftir fjarvistum kvenna og karla í
kennslustarfinu, að undanskildu
bameignafríi. Eg komst að því að
veikindaforföll eru niinni hjá konum,
þrátt fyrir að þær séu oftar heima hjá
veikum bömum en karlar. Miðað við
það em konur alls ekki síðri starfs-
kraftar og ég gat blásið á þá
staðhæfingu að konur væru meira frá
starfi vegna veikinda og veikra bama.
Svo þurfum við konur að læra að ná
okkur í hærri laun. Þessi miklu
munur á launum kvenna og karla í
stjómunarstörfum byggist á því að
karlmenn eru duglegri að ota sínum
tota,” sagði Hjálmfríður.
Halldóra Magnúsdóttir, skólastjóri:
Ef viö stelpumar
fengjum að ráða
Olöf Jóna Þórarinsdóttir, aöstoöarsparisjóósstjóri:
Konur hafa alla burði til
að gegna ábyrgðarstöðu
Ólöf Jóna Wrarinsdóttir hefur
verið aðstoðarsparisjóðsstjóri í 4
ár. Alls hefur hún unnið hjá
Sparisjóði Vcstmannaeyja í 12 ár,
fyrst í 80% starfi en lengst af í fullu
starfi. Vinnudagarnir hjá Ólöfu
eru oft langir og ábyrgðin mikil og
lítil orka afgangs þegar hcim er
komið til fjölskyldunnar. En
hvernig fer hún að því að sam-
ræma mikla vinnu og hcimilis-
hald?
„Þetta fer saman ef hlutimir em
skipulagðir og allir á heimilinu em
samtaka. Ég skal alveg viðurkenna að
þetta hefur reynst mér erfitt á köflum.
Starf mitt er tímafrekt og oftar en
ekki tek ég það með mér heim.
Einnig tek ég hlutina mikið inn á mig.
Ég vona að þetta sé ekki einkennandi
fyrir konur en mér segir svo hugur að
svo sé. Það er öðruvísi með konur en
karla. Þær eru mannlegri, ef svo
mætti að orði komast. Karlmenn
virðast geta brynjað sig bctur gagn-
vart vinnunni þegar heim er komið.”
Þegar Ólöfu bauðst stöðuhækkunin
í Sparisjóðnum fyrir rúmum fjómm
ámm síðan, fékk hún umhugsunar-
frest til að bera
þetta undir fjöl-
skylduna. „Karl-
maóur hefði ef-
laust stokkið á
þetta, kannski
borið þetta undir
konuna, en karl-
maður hefði átt
auðveldara með
að segja strax já.
Mín fyrsta hugsun var heimilið og
hvaða áhrif þetta myndi hafa á það.
Karlmaðurinn er reyndar fyrirvinnan
í hugum fiestra.”
En hvers vegna em svo fáar konur í
áhrifastöóum og þessi mikli launa-
munur kynjanna?
„Konur hafa látið bjóða sér lægri
laun hingað til, en ég held aó þetta sé
að breytast. Þá held ég að þetta sé
ákveðin minnimáttarkennd hjá
konum. Með almennri umræðu í
þjóðfélaginu finnst mér þetta hafa
verið að breytast að undanfömu.
Konur hafa boðið upp á þetta sjálfar,
að þær eigi að vera með lægri laun
því karlinn sé fyrirvinnan. Það þykir
sjálfsagt að karlinn sé betur launaóur.
Bíóleikur Frétta og Bíósins
Fimmtudag kl. 9: Mask með Jim Carrey. Sýnd í síðasta sinn.
Sunnudag kl. 9: Stargate (Stjörnuhliðið) með Kurt Russel.
Spurningin: Nefnið einn annan aðalleikara en Kurt Russel í
Stargate. Svörin er að finna á símsvara Bíósins 12123.
Svörum skal skilað í bréfalúgu Frétta eða í miðasölu Bíósins I
klst. fyrir sýningu.
Vinningshafar síðustu viku eru: Skapti Ólafsson
Kirkjubæjarbraut 6 og Magnús Þór Jónsson Faxastíg 14.
En mér finnst viðhorfið vera að
breytast til batnaðar.”
Ólöf segist ekki hafa fundið fyrir
því viðhorfi að hún sé að vanrækja
böm og fjölskyldu vegna aukinnar
vinnu sem fylgir mikilli ábyrgð á
vinnustað. Hins vegar hafi hún verið
spurð a<y því hvemig hún nenni
þessu. „Ég get alveg sagt að ég myndi
vilja vera meira heima hjá mér. Ég
segi ekki að vera eingöngu heima en
að vinnudagurinn væri styttri. Tog-
streitan milli heimilis og vinnu getur
verið erfið, sérstaklega þegar ég var
að byrja sem aðstoðarsparisjóðsstjóri.
Mér fannst ég vanrækja heimilió.
Þegar kom góður þurrkur fannst mér
að nú ætti að ég vera að hengja úti á
snúru. Þetta er ekki vandamál í dag
því ég reyni að skipuleggja starf mitt
vel. En það hefur háð mér- að vilja
ekki gleyma starfinu þegar heim er
komið. Sérstaklega voru þetta mikil
viðbrigöi til að byrja með.”
Ólöf segist vera mjög ánægð í sínu
starfi. Hún sé alltaf að læra eitthvað
nýtt. Henni finnst fólk ávallt hafa
tekið sér vel og segist aldrei hafa
fundið fyrir karlrembingi í starfinu,
eins og hún kemst að orói.
En hvað þarf að breytast í
þjóðfélaginu til að fá fleiri konur í
ábyrgðarstörf og að hækka laun
þeirra til jafns við karla?
„Breytt hugarfar, bæði karla og
kvenna. A síðari árum hefur breyting-
in orðið sú að kvenfólk verður að
vinna úti, að öllu jöfnu, og því er
þeirra starf alveg jafn mikilvægt og
karla og þetta verða karlmenn að
muna. Konur hafa alla burði og getu
til aó gegna ábyrgðarstöðu ef þær
hafa sjálfstraust og trú á sjálfri sér og
eftir þessu verða þær að muna,“ sagði
Ólöf að lokum.
meiru væn
þjóðfélagið betra
Halldóra Magnúsdóttir hcfur verið
skólastjóri Hamarsskólans í 12 ár
og stjórnar honum af mikilli rögg-
scmi. I>að er aldrei komið að
tómum kofanum hjá Halldóru því
hún hcfur skoðanir á flcstum
hlutum. Hún var fyrst spurð að því
hvort það væri mikil togstrcita hjá
henni að sinna vinnu og fjölskyldu
nægilcga vel?
„Þetta er fyrst og fremst togstreita
vegna félagslífsins. Ég læt vinnuna
ganga fyrir og svo fjölskylduna og ég
reyni að gefa henni allan þann tíma
sem ég get. En að rækta sjálfan sig og
félagslífið situr oftast á hakanum, þó
ég hlaupi stöku sinnum niður í lcik-
félag. Ég myndi ekki segja að þetta
væri árekstur við fjölskyldulífið,
enda á ég mjög skilningsríka fjöl-
skyldu og eiginmann sem gekk að
mér í þessari stjómunarstöðu. Ég var
þá búin að móta mitt líf að því leyti.”
Aðspurð segir Halldóra að það
gangi misvel að skilja starfið eftir á
vinnustaðnum þegar heim er komið.
Það sé hennar reynsla að ef hún ætlar
að fá sér alveg frí frá starfinu verði
hún að fara í burtu frá eyjunni. Að
öðrum kosti fer hún í gönguferðir og
út í náttúmna. „Sem skólastjóri er
kennsluskyldan lítil og ég geng því
frá því á vinnustaðnum. En það er
ýmislegt sem fellur til utan venjulegs
vinnutíma eins og fundir og annað.
Þetta er ekki 8 til 5 vinna. Fólk þarf
stundum að ná í mig utan venjulegs
vinnutíma.”
Halldóm finnst að sér hafi verið
mjög vel tekið sem konu í stjóm-
unarstarfi. Hún hafi ekki fundið fyrir
neinu öðm en segist kannski hafa
verið dugleg að leiöa annað hjá sér.
„Þetta er misjafnt eftir stéttum. Þegar
ég hef samskipti við ráðamenn em
það oftast karlmenn og þeir em mis-
jafnir. Ég er ekki karlmaðut'CD hef
þann gmn að ég fái ekki aiveg sama
viðmót af því ég er kona. Það kemur
fyrir að karlmenn reyni að tala niður
til manns, en með auknum samskip-
tum er það fijótt
að breytast.”
Ekki segist
Halldóra hafa
fundið fyrir því
viðhorfi að hún
vanrækti heimili
og fjölskyldu
vegna mikillar
vinnu. „Það hefur
enginn reynt að
troða inn á mig neinu samviskubiti.
Ég tek mest mark á því fólki sem
stendur mér næst og það hefur frekar
hvatt mig og stutt við bakið á mér. í
mínu starfi þarf ég stundum aó fara til
Reykjavíkur og jafnvel utan og þá
hefur fjölskyldan ávallt stutt mig.
Hún hefur aldrei átalið mig fyrir að
vanrækja sig. Þvert á móti sé það
hluti af mínu starfi að fylgjast vel
með og sækja viðbótarmenntun.”
En hvað er hægt að gera til að
fjölga konum í stjómunarstöðum og
hækka laun þeirra?
„Því miður er það oft þannig að
konur vantreysta sjálfum sér. Við
erum of hlédrægar og teljum að
strákamir geti gert þetta betur. Mín
reynsla er sú að mér finnst konur
undirbúa mál sín mjög vel og fari
ekki af stað nema að vel athuguðu
máli. Ég held að konur í stjór-
nunarstörfum séu lægra launaðar
vegna þess að þær eru í stjómun í
hjúkrunargeiranum, leikskóla, skól-
unum o.s.frv. Þetta em hefðbundin
kvennastörf sem hafa verið
láglaunuð. Því miður er það þannig í
okkar þjóðfélagi að við virðumst ekki
vilja borga fyrir að fást við fólk,
heldur frekar að sýsla með verðbréf,
peninga og dauða hluti. Það segir
mest um þjóðfélagið sem við búum í.
En ég segi einfaldlega áfram stelpur.
Ef við stelpumar fengjum að ráða
meiru, væri þjóðfélagið betra. Það
besta sem gæti gerst í dag er að kven-
fólkið tæki sig á og skipti sér meira af
hlutunum,” sagði Halldóra að lokum.