Skessuhorn - 07.11.2007, Síða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER
Á dög un um bár ust af því fregn­
ir að Ei rík ur Blön dal fram kvæmda­
stjóri Bún að ar sam taka Vest ur lands
væri á leið í nýtt starf. Um ára mót in
tek ur hann við stöðu fram kvæmda­
stjóra Bænda sam taka Ís lands og
mun því setj ast hin um meg in við
borð ið, ef svo má segja. Nýja starf­
ið leggst vel í Ei rík, en hann býr
að Jaðri í Bæj ar sveit í Borg ar firði.
Af því til efni sett ist blaða mað­
ur Skessu horns nið ur með Ei ríki í
smá spjall um nýja starf ið, Bún að ar­
sam tök Vest ur lands og hann sjálf­
an.
Lang holt í Bæj ar sveit
Ei rík ur fædd ist árið 1970 en for­
eldr ar hans, þau Jón Blön dal og
Stein unn Ei ríks dótt ir, búa að Lang­
holti í Bæj ar sveit. Þar var stund að ur
hefð bund inn bú skap ur fram til árs­
ins 2001 þeg ar mjólk ur fram leiðslu
var hætt. Ei rík ur sinnti bú skapn um
eins og sveita barna er sið ur og var
með for eldr um sín um í bú skap á
með an hann var í námi og eins eft­
ir að hann kom heim. Hann gekk
í Klepp járns reykja skóla og að hon­
um lokn um lá leið in í Fjöl brauta­
skól ann í Breið holti. „Það hent­
aði mér vel að vera í á fanga kerfi,
þó bekkj ar kerf ið hafi nú líka sína
kosti,“ seg ir Ei rík ur.
Nám í Nor egi
Að loknu stúd ents prófi lá leið
Ei ríks í bænda skóla í Nor egi. Það
kom til greina að fara í líf fræði í
HÍ, en hann hafði það alltaf á bak
við eyrað að fara í bænda skól ann.
Hann lét síð an kylfu ráða kasti og
skellti sér út. „Matth í as Egg erts son
hjá BÍ hjálp aði mér að kom ast að
í bænda skóla í Nor egi, Ø ksnevad
jordbruks skole, en bekkj ar fé lagi
Matth í as ar frá Ási var kenn ari þar.
Skól inn stend ur á svæði sem er
kall að Jað ar inn og það er því við
hæfi að ég búi nú á Jaðri,“ seg ir Ei­
rík ur og hlær.
Ei rík ur var í bænda skól an um í
eitt ár en hóf síð an nám við Land­
bún að ar há skól ann á Ási. Í Nor­
egi kynnt ist ég nýj um við horf um
í bú skap og lauk fimm ára bú vís­
inda­ og verk fræði námi.“ Dvöl Ei­
ríks á Ási hafði meira í för með sér
en mennt un, því þar kynnt ist hann
konu sinni, Sig ur björgu Ósk Ás­
kels dótt ur. „Við höfð um bæði ver ið
eitt ár í Nor egi án þess að vita hvort
af öðru. Hún var að læra lands lags­
arki tektúr og hafði einnig dval­
ið eitt ár á norsku lands byggð inni
vegna náms ins. Við kom um síð an
á sama tíma að Ási og kynnt umst
fljótt og höf um hald ið sam an síð­
an.“
Heim í heið ar dal inn
Sig ur björg er ætt uð af Suð ur­
nesj um en 1997 eft ir að heim var
kom ið fluttu þau að Jaðri, 5 hekt ara
garð yrkju býli sem ligg ur að Lang­
holti. Þau eiga tvö börn, Stellu
Dögg tíu ára og Jón Björn sem er
að verða fjög urra ára. Ei rík ur fór að
starfa hjá bú tækni deild Rann sókn­
ar stofn un ar land bún að ar ins. Þar
vann hann að rann sókn um á hús­
vist naut gripa og ýms um rekstr­
ar verk efn um, s.s. vinnu mæl ing­
um í mjólk ur fram leiðslu og bú véla­
próf un um. Árið 2000 stofn uðu þau
hjón fyr ir tæk ið Land lín ur sem er
ráð gjaf ar fyr ir tæki í skipu lags mál­
um og hönn un og starfar Sig ur­
björg við það.
Árið 2001 hætti Guð mund ur Sig­
urðs son sem fram kvæmda stjóri hjá
Bún að ar sam tök um Vest ur lands og
fór til Vest ur lands skóga og Ei rík ur
tók við stöðu hans, en hafði þá áður
set ið í stjórn sam tak anna.
Sam vinn an til góðs
Bún að ar sam tök Vest ur lands
verða til sem á taks verk efni árið
1985. Þá tóku full trú ar þriggja bún­
að ar sam banda; Borg ar fjarð ar, Snæ­
fell inga og Dala manna, sig til og
hófu sam starf tengt ýms um á taks­
verk efn um. Þró un in varð sú að nú
eru bænd ur á svæð inu frá Hell is­
heiði vest ur um að Horn bjargi í
sam starfi um land bún að ar ráð gjöf.
Ei rík ur seg ir að við þessa sam­
vinnu hafi á kveð inn kraft ur losn að
úr læð ingi. „Vissu lega voru marg ir
sem sáu eft ir því að hafa ráðu naut­
ana í meira nærum hverfi eins og var
þeg ar starfs stöðv arn ar voru fleiri.
En menn sáu hins veg ar fram á að
erf ið lega gæti geng ið að fá ráðu­
nauta á hér aðs stöðv arn ar til starfa
þar meira og minna ein ir. Mönn­
um hef ur geng ið vel að vinna sam­
an og eru sátt ir með fyr ir komu lag­
ið og sam vinn an er til góðs,“ seg­
ir Ei rík ur. Árið 1997 tóku Bún að­
ar sam tök Vest ur lands yfir rekst ur
bún að ar sam band anna og árið 2001
voru þau sam ein uð form lega und ir
merkj um BV.
Bún að ar fé lög miðj an
Bún að ar sam tök in eru frjáls fé­
laga sam tök og að ild bænda að þeim
er í gegn um bún að ar fé lög in. Þau
eru grunn ein ing arn ar og miðj an í
starf semi sam tak anna. Nán ast all ir
starf andi bænd ur eru að il ar að bún­
að ar fé lög um og þar með að Bún að­
ar sam tök un um. BV sam an standa
af 21 bún að ar fé lagi og eru fé lags­
menn um 700. Fé lags svæði sam­
tak anna nær frá Hval firði vest ur í
Gils fjörð. Þá reka sam tök in starfs­
stöð vest ur á Ísa fir ði og eru
einnig með þjón ustu samn ing við
Kjal ar nes. Velta sam tak anna árið
2006 var 111 millj ón ir, en um 14
heils árs stöðu gildi eru hjá BV.
Ei rík ur seg ir að Bún að ar sam­
tök un um sé stýrt af heima mönn
um og þau séu á eng an hátt póli­
tísk sam tök. „Við náum alltaf sam­
an um ytri mál efni. Menn geta tek­
ist á um innri strúktúr eins og sam­
þykkt ir fé lagssins en á lykt an ir að al­
fund ar um hags muna mál eru oft ast
ein róma sam þykkt ar.“ Ei rík ur seg­
ir að BV séu öfl ug ur vett vang ur og
inn an þeirra hafi menn kraft til að
taka á á taks verk efn um. „ Vinna við
sér stök á taks verk efni hef ur orð­
ið mik ið auð veld ari eft ir að starfs­
svæð ið varð stærra.“
Leið bein inga þjón usta
Starfs menn Bún að ar sam tak­
anna sinna marg vís leg um verk efn­
um. Sam tök in reka aðra af tveim­
ur sauð fjár sæð inga stöðv um á land­
inu, starf rækja kúa sæð ing ar og þau
sinna ráð gjöf til bænda. „Starf bún­
að ar sam tak anna er mjög fjöl þætt.
Kyn bóta starf og ráð gjaf ar starf í
land bún aði skil ar mikl um ár angri
og er í eðli sínu mjög fram leiðni­
auk andi starf.
Það er líka öfl ug upp bygg ing á
Land bún að ar há skól an um og sam­
starf við skól ann hef ur ver ið sam­
tök un um mjög dýr mætt. Fyrstu
árin eft ir stofn un BV var skól­
inn auka að ili að sam tök un um og
nú eft ir að sam tök in eru flutt að
Hvann eyri er sam starf ið tölu vert
og við höf um not ið ná lægð ar inn­
ar, ekki síst hvað varð ar að gengi að
fag fólki.“
Þjóð lendu mál
Bún að ar sam tök in standa einnig
fyr ir ýms um á taks verk efn um. Þau
komu á bænda mark aði á Hvann­
eyri þar sem selt var beint frá fram­
leið enda til neyt enda og hafa stutt
við fram leiðslu sauða­ og geita osta,
svo eitt hvað sé nefnt. Sem dæmi
um ný leg verk efni má nefna til­
raun ir með hvann ar beit hjá Höllu
Stein ólfs dótt ur í Fagra dal. Mýra­
eld arn ir urðu kveikj an að á taks­
verk efni í bruna mál um og hafa BV
stýrt þeirri vinnu. Fjög ur ný bruna­
varn ar kerfi sem eru sér hæfð fyr ir
bú fjár hús voru nýlega flutt inn frá
Nor egi og seld til bænda, en bruna­
varna verk efn ið fel ur að al lega í sér
heim sókn ir á bæ ina þar sem far ið
er yfir bruna varn ir, m.a. vatns töku­
staði og slökkvi bún að. Þessi vinna
er unn in í sam starfi við sveit ar fé­
lög. Þá hafa BV ný ver ið fest kaup
á sér stök um klauf skurð ar bási fyr ir
kýr en sú fjár fest ing er gerð vegna
mik ill ar vönt un ar á slíkri þjón ustu.
Þá er stórt verk efni í gangi sem
lýt ur að hnit setn ingu jarða. „Það
snýr ann ars veg ar að því að varð­
veita stað bundna þekk ingu heima­
manna á land inu og ör nefn un um
sem eru lyk il at riði í landa merkja­
bréf un um. Hins veg ar vilj um við
vera með allt okk ar á hreinu þeg ar
kröfu nefnd fjár mála ráð herra kem ur
hing að vegna þjóð lendu mála,“ seg­
ir Ei rík ur. Á næsta ári mun kröfu­
nefnd in móta til lög ur sín ar í Mýra­
og Borg ar fjarð ar sýslu og Snæ fells­
nes­ og Hnappa dals sýslu og ári síð­
ar í Döl um. Kröfu gerð in á að liggja
fyr ir í árs byrj un árin 2009 og 2010
og ó byggða nefnd tek ur mál ið þá
fyr ir og fer í vett vangs göngu. „Við
vilj um vera und ir þetta ferli búin
og geta kom ið okk ar sjón ar mið um
á fram færi strax við kröfu nefnd ina
svo að við get um samið um mál ið
en þurf um ekki að fara dóm stóla­
leið ina.“
Hin um meg in borðs ins
Ei rík ur tek ur við sem fram­
kvæmda stjóri Bænda sam taka Ís­
lands þann 1. jan ú ar næst kom­
andi. Hann vill ekki fara mik ið út í
mögu leg ar breyt ing ar við það tæki­
færi, næg ur sé tím inn til þess. „Ég
hef auð vit að velt helstu verk efn um
fyr ir mér. Sam tök un um hef ur ver­
ið stýrt af mikl um styrk und an far­
ið og það verð ur eng in hall ar bylt­
ing í Bænda höll inni þó að ég taki
við. Nýj ar á hersl ur fylgja þó alltaf
nýj um mönn um.“
Ei rík ur seg ist mjög spennt ur
fyr ir starf inu. „Ég þekki tölu vert
til bæði manna og mál efna, og ég
hlakka til að vinna með þessu fólki.
En það má segja að það komi vel á
vond an. Nú þarf ég að fara að taka
á þeim kröf um sem ég hef sjálf­
ur ver ið að setja á Bænda sam tök­
in í gegn um tíð ina,“ seg ir Ei rík ur
og hlær. Hann er þó ekki í vafa um
að reynsla hans af því að hafa ver ið
úti í bún að ar sam bandi muni nýt ast
hon um vel.
BÍ á Hvann eyri?
Skrif stof ur Bænda sam taka Ís lands
eru í Bænda höll inni við Haga torg í
Reykja vík. Ei rík ur býr í Bæj ar sveit
og kona hans vinn ur í Borg ar nesi.
Hann seg ir að ekki standi til að þau
hjón flytji bú ferl um, ekki í bili að
minnsta kosti. En væri ekki upp lagt
að flytja Bænda sam tök in að Hvann­
eyri? „Bænda sam tök in eru með þó
nokkra starfs menn á lands byggð­
inni nú þeg ar og ég veit ekki ann að
en það gangi vel en að al bæki stöð in
er við Haga torg og þar eru einnig
til húsa fleiri sam tök tengd land­
bún að in um. Um ræð an um flutn­
ing kem ur eðli lega upp ann að slag­
ið en ég veit ekki til að það sé neitt
nýtt að frétta í þeim efn um. Svo er
víst í gangi spurn inga könn un með­
al bænda þar sem spurt er um ým is­
legt varð andi rekst ur BÍ.“
Ekki er á kveð ið hver tek ur við af
Ei ríki hjá Bún aðs arm tök um Vest­
ur lands. Hann seg ist þó vona að
hann skilji ekki þannig við starf ið
að ó hæft sé og eng inn fá ist í það.
Hefð bund inn land bún­
að ur
Mik ið hef ur ver ið rætt um stöðu
land bún að ar und an far ið og víst er
að þeirri um ræðu er eng an veg­
inn lok ið. Tölu verð ar breyt ing ar
hafa orð ið í sveit um lands ins, fólki
fækk að og bú skap ur breyst. Ei rík ur
seg ir að vanda mál sveit anna sé að
þar sé alltof fátt fólk. „ Þetta get ur
stað ið fyr ir þrif um þeg ar á að fara
í á kveð in verk efni eins og til dæm­
is „ Beint frá býli.“ Þar liggja tæki­
færi en fólks fæð in er vanda mál.
Þeir sem hafa heils árs bú setu í sveit­
un um hafa meira en nóg að gera nú
þeg ar.“
Ei rík ur seg ist þó telja að ekk­
ert geti kom ið í stað inn fyr ir hefð­
bund inn land bún að í sveit un­
um. „Hefð bundn ar bú grein ar bera
uppi flest ar sveit ir og ekk ert hef ur
kom ið í stað inn fyr ir þær þó vissu­
lega sé margt að ger ast í ný sköp un
og ferða þjón ustu. Það hef ur ver ið
mik ið tal að um nauð syn stækk un­
ar búa og þessu hef ur fylgt full mik­
il skuld setn ing en hefð bundn ar bú­
grein ar eru samt sem áður oft skyn­
sam leg asta ráð stöf un bú jarð ar. Ég á
kannski eft ir að fara í hefð bund inn
bú skap sjálf ur þó síð ar verði,“ seg ir
Ei rík ur að lok um.
kóp
Úr Bún að ar sam tök um í Bænda höll ina
Rætt við Ei rík Blön dal til von andi fram kvæmda stjóra Bænda sam taka Ís lands
Ei rík ur Blön dal.