Skessuhorn - 26.11.2008, Blaðsíða 38

38 MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER
Rósa Mar in ós dótt ir hef ur upp­
lif að ým is legt. Þrett án ára göm ul
greind ist hún með berkla og eyddi
sumr inu í ein angr un á sjúkra húsi.
Hún varð ekkja með tvö ung börn
að eins 28 ára göm ul og seg ir það
hafa bjarg að sér að búa á Hvann­
eyri. Þar hef ur hún spil að stórt hlut­
verk í bæj ar líf inu allt frá því hún
flutti þang að fyr ir nær þrem ur ára­
tug um. Þessi fjög urra barna móð­
ir og hjúkr un ar for stjóri tek ur þátt
í leik sýn ing um, spil ar blak, starfar í
kven fé lag inu, dæm ir á í þrótta mót­
um og öskr ar sig hása á hverj um
ein asta körfu bolta leik. Blaða mað ur
Skessu horns sett ist nið ur með þess­
um já kvæða orku bolta sem út skýr ir
af kasta get una með því að þurfa lít­
ið að sofa.
„Get um við ekki reynt að hafa
þetta svo lít ið skemmti legt?“ spyr
Rósa þeg ar við setj umst nið ur á
hlý legu heim ili henn ar við Tún­
göt una á Hvann eyri. Á borð um er
dýr ind is heima bök uð skúffukaka
og ilm andi kaffi. Rósa er ný kom­
in úr vinn unni en hún gegn ir starfi
hjúkr un ar for stjóra á Heilsu gæslu­
stöð inni í Borg ar nesi. Það gust ar af
henni þótt hún sé ekki nema „einn
og hálf ur metri á hæð“, eins og hún
orð ar það sjálf.
Rósa hef ur starf að á heilsu gæsl­
unni í um ald ar fjórð ung. Hún seg­
ist hafa á kveð ið að verða hjúkr un­
ar kona árið 1969, þeg ar hún var 13
ára göm ul. „Þá fékk ég berkla og lá
inni á Krist nes hæli í þrjá mán uði,
gömlu berkla hæli rétt fram an við
Ak ur eyri,“ seg ir Rósa en hún er að
norð an þar sem hún ólst upp í hópi
níu systk ina. „ Frænka mín smit­
aði bæði mig og syst ur mína sem
lá inni árið áður. Bróð ir minn var
líka veik ur all an vet ur inn þótt ekki
hafi upp götvast hvað var að hon­
um. Þetta var löngu eft ir að berkl­
ar voru al geng ir og ég man að ég
mátti ekki fá nein ar heim sókn ir.
For eldr ar vin kvenna minna voru
svo hrædd ir um smit að ég mátti
ekki einu sinni skrifa þeim bréf.
Það var þá sem ég á kvað að verða
hjúkr un ar kona, mér fannst svo
heill andi til hugs un að ganga um
í hvít um slopp með kappa,“ seg­
ir Rósa og hlær. Þrátt fyr ir ung an
ald ur og mikla ein angr un seg ir hún
að vist in á Krist nes hæl inu hafi ekki
ver ið sér stak lega erf ið. „Ég var svo
hepp in að fá að leika mér úti þeg ar
ég var orð in nokk uð hress. Það var
stærð ar inn ar skóg ur í kring um hús­
ið og ég fékk að leika við krakk ana
sem bjuggu í kring.“
Þvotta laus ir sunnu dag ar
í Hólm in um
Sex árum síð ar hafði Rósa ekki
skipt um skoð un og hélt í hjúkr un­
ar nám til höf uð borg ar inn ar. Þar féll
hún fyr ir ung um manni úr Stykk is­
hólmi, Böðv ari Páls syni, sem var í
kokk a námi í borg inni. Skötu hjúin
fluttu í Hólm inn þeg ar námi lauk og
Rósa hóf störf á St. Franciskusspít­
ala. „Það var tölu vert öðru vísi að
vinna þar með nunn un um en ég átti
að venj ast. Þær voru ekki að vinna á
á kveðn um tím um og fóru reglu lega
í bæna stund ir. Eitt af því sem var í
verka hring okk ar hjúkr un ar fræð­
ing anna var að þýða ræð ur prests­
ins yfir á ís lensku,“ seg ir Rósa og
hlær við til hugs un ina. „Nunn urn ar
sendu mér jóla kort í fjölda mörg ár
eft ir að ég hætti, en þær sem voru
þar þá eru all ar farn ar aft ur til sinna
heim kynna í dag.“
Rósa kunni vel við sig í Hólm in­
um og seg ist hafa eign ast þar vini
og kunn ingja sem hún held ur enn
sam bandi við í dag. „Reynd ar var
margt öðru vísi í Hólm in um. Mér
var til dæm is til kynnt að þar hengdi
mað ur ekki út þvott á sunnu dög­
um,“ seg ir Rósa og kím ir. Eft ir árs
bú setu í Hólm in um missti Böðv ar
vinn una og hjón in ungu fluttu sig
um set. „Hann á kvað að sækja um
starf kokks hér í Bænda skól an um
á Hvann eyri eft ir að hafa séð aug­
lýs ingu. Fyrsta vet ur inn vann ég á
rann sókna stof unni í skól an um en
vor ið 1981 fór ég að vinna á sjúkra­
hús inu á Akra nesi.“
Varð Hvann eyr ing ur
um leið
„Ég varð Hvann eyr ing ur um
leið,“ seg ir Rósa á kveð in þeg ar
hún er innt eft ir því hvort ekki hafi
ver ið erfitt að koma sér inn í það
litla sam fé lag sem á Hvann eyri er.
„Þeg ar ég flutti hing að árið 1980
bjuggu 100 manns í bæn um. Í dag
eru í bú arn ir í kring um 300. Þeg ar
ég kom var þetta eins og ein stór
fjöl skylda. Mér var strax boð ið að
koma í kven fé lag ið, blak ið og ung­
menna fé lag ið. Ég var bara sótt,“
seg ir hún og hlær.
Síð an hef ur Rósa ekki sleg ið slöku
við í fé lags stör f un um. Hún hef ur til
að mynda starf að mik ið fyr ir bæði
Ung menna fé lag ið Ís lend ing og
Ung menna sam band Borg ar fjarð­
ar. „Minn æðsti draum ur þeg ar ég
var ung var að ganga í ung menna­
fé lag og fá að vinna á úti há tíð,“
seg ir Rósa og hlær við. „Draum ur­
inn rætt ist árið 1987 þeg ar UMSB
hafði um sjón með Húsa fells há­
tíð um versl un ar manna helg ina. Þá
vann ég á heilsu gæsl unni á dag inn
og há tíð inni á nótt unni.“ Rósa seg­
ir að draum ur inn hafi nokkurn veg­
inn stað ið und ir vænt ing um. Síð an
hef ur hún tek ið þátt í gæslu á fleiri
úti há tíð um, til að mynda Eld borg­
ar há tíð inni fyr ir átta árum. Flest um
er enn í fersku minni að sú há tíð fór
al gjör lega úr bönd un um. „Þar var
draum ur inn úti. Sú há tíð var al veg
skelfi leg.“
Gríð ar leg ur sam hug ur
Kost irn ir við að búa í litlu sam­
fé lagi á borð við Hvann eyri komu
ber lega í ljós þeg ar Böðv ar varð
bráð kvadd ur að eins 30 ára gam­
all. Þá áttu hann og Rósa tvær ung­
ar dæt ur sam an, tæp lega sex ára og
tveggja ára. „ Þetta var um mið­
nætti í febr ú ar árið 1985. Stelp urn­
ar voru farn ar að sofa og við vor um
á leið í hátt inn. Böðv ar fékk mik­
inn verk fyr ir brjóst ið og ég átt aði
mig á því hvað var að ger ast al veg
um leið. Ég hringdi strax á lækni og
sjúkra bíll inn var um 12 mín út ur að
koma hing að úr Borg ar nesi. Í milli­
tíð inni stopp aði hjart að í Böðv ari.
Ég hóf strax end ur lífg un ar til raun ir.
Reyndi bæði hjarta hnoð og að blása
í hann lífi en hann var úr skurð að­
ur lát inn við kom una á sjúkra hús­
ið á Akra nesi.
Vina hjón okk ar voru hjá stelp un­
um um nótt ina. Þær rumsk uðu ekki
einu sinni. Það mun aði mig öllu
að búa hér á Hvann eyri á þess um
tíma. Fjöl skylda og vin ir skipta öllu
máli í sorg ar ferli. Sam hug ur inn
var gríð ar leg ur. All ir lögð ust á eitt.
Vina fólk mitt sem býr að Háls um í
Skorra dal kom til dæm is dag lega til
mín í heilt ár eft ir að Böðv ar dó. Ég
var reglu lega spurð hvort ég ætl­
aði ekki að flytja til Ak ur eyr ar eða
í Hólm inn. Mér var boð in vinna á
báð um stöð um en gat ekki hugs­
að mér að fara. Um vor ið sótti ég
um vinnu á heilsu gæsl unni í Borg­
ar nesi og skúraði barna skól ann hér
á Hvann eyri sam hliða því.“
Hellti sér út
í fé lags störf
Það er erfitt að gera sér í hug ar­
lund hversu mik ið á fall það er fyr­
ir unga konu að missa eig in mann
sinn með svo svip leg um hætti frá
tveim ur ung um börn um. Rósa seg­
ist snemma hafa átt að sig á því að
hún hefði val. „Það er hægt að láta
svona buga sig eða halda á fram,“
seg ir hún. „Ég valdi seinni kost­
inn. En þetta var of boðs lega erfitt
og þeg ar ég horfi á mynd ir af stelp­
un um frá þess um tíma sé ég að sú
eldri bros ir aldrei. Ég hélt á fram
að starfa af krafti við fé lags störf
og kannski ég hafi hellt mér út í
allt mögu legt á þess um tíma til að
dreifa hug an um. Ég var í leik fé­
lag inu, blak inu, kven fé lag inu, for­
eldra fé lag inu, sat í sveit ar stjórn í
gamla Anda kíls hreppi og svo mætti
á fram telja.“
Á svip uð um tíma og Böðv ar dó
lét ust tveir móð ur bræð ur hans úr
hjarta á falli á besta aldri. „ Mamma
hans dó úr hjarta á falli ári seinna,
að eins 56 ára göm ul. Í sum ar lést
svo 45 ára bróð ir hans. Lækn um
hef ur ekki tek ist að festa fing ur á
því hvað veld ur.“
Smit að ist af
leik list ar bakt er í unni
Rósa tók við for mennsku Ung­
Rósa Mar in ós dótt ir horf ir já kvæð um aug um á líf ið:
Fólk hef ur alltaf val um að horfa fram á veg inn
Rósa Mar in ós dótt ir seg ist hafa orð ið Hvann eyr ing ur um leið og hún flutti þang að. Smæð sam fé lags ins kom sér vel þeg ar eig­
in mað ur henn ar varð bráð kvadd ur 30 ára gam all. „Sam hug ur inn var gríð ar leg ur,“ seg ir hún.
Á ferm ing ar dag inn á Ak ur eyri 1969.
Ný út skrif uð hjúkr un a
r kona
árið 1979.
Rósa, 6 eða 7 ára göm ul.
Rósa á samt Böðv ari heitn um, Odd nýju Evu og Særúnu Ósk árið 1983.
Rósa í hlut verki sínu í Ham­
ingjurán inu.
Úr albúminu