Skessuhorn - 20.05.2009, Page 12

12 MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ
Ýms ir hafa haft orð á þeim
sjarma sem er yfir gömlu mið­
bæj un um í þeim kaup stöð um
lands ins sem flest ir byggð ust
upp í kring um alda mót in 1900.
Einn þess ara gömlu mið bæj ar­
kjarna er gamli bær inn í Stykk­
is hólmi. Það er ekki síst í Hólm­
in um sem tek ist hef ur ein stak­
lega vel til við vernd un þess ara
menn ing ar verð mæta sem fel ast
í eldri hús um sem bera at vinnu­
sög unni glöggt merki. Þar hef­
ur fólk ver ið mjög sam taka í að
gera upp og lag færa gömlu hús­
inu. Gamli bær inn í Hólm in um,
hafn ar svæð ið, Stykk ið og eyj ar
og sker þar utan við gleðja mjög
augu ferða manns ins og án efa á
Stykk is hólm ur glæsta fram tíð
sem ferða manna stað ur. Í einu af
þess um fal legu upp gerðu hús­
um, svoköll uðu Sæ mund ar­
pakk húsi við Hafn ar götu 9, eru
nú skrif stof ur og bæki stöð út­
gerð ar fyr ir tæk is ins Sæ fells. Þar
er við stjórn völ inn Gunn laug­
ur Árna son, eitt fjög urra barna
hins þekkta manns úr Hólm in­
um; Árna Helga son ar.
Iðn að ar menn fóru á sjó
Þeg ar blaða mað ur Skessu horns
var á ferð inni í Stykk is hólmi á dög­
un um leit hann inn til Gunn laugs
og spjall aði við hann um ýmsa
hluti, bæði um dæg ur mál in og
það sem á daga hans hef ur drif ið,
en Gunn laug ur er enn eitt dæm­
ið um þá sem snú ið hafa heim að
nýju eft ir að hafa starf að ann ars­
stað ar um tíma. Talið barst m.a. að
því hver væri helsta á stæð an fyr ir
því að Stykk is hólm ur hef ur byggst
svo mynd ar lega upp sem raun ber
vitni. Gunn laug ur er ekki í minnsta
vafa um á stæð una fyr ir því. „Það er
skel in sem hleypti nýju blóði í at­
vinnu mál Hólmara. Skel veið ar og
vinnsla hófust hér um 1970 og fljót­
lega fóru þess ar veið ar að hafa á hrif
á bæj ar líf ið. Í bú um fjölg aði mjög á
þess um árum og mik ið var byggt af
í búð ar hús um. Hér voru starf rækt ar
þrjár skel vinnsl ur og fjöldi báta sem
veiddu skel ina. Sjó manns störf um
fjölg aði og tals vert var um að iðn­
að ar menn, eins og t.d. smið ir, færu
á sjó inn og tóku sér frí frá iðn inni.
Það var greini legt á öllu að hér var
mik ill upp gang ur. Ég veitti því at­
hygli þeg ar ég heim sótti Hólm inn á
þess um upp gangs tím um að hér óku
menn um á mjög flott um bíl um. Ég
held að hvergi á land inu hafi ver ið
hlut falls lega jafn mik ið um fal lega
bíla á þess um tíma og hér í Hólm­
in um,“ seg ir Gunn laug ur.
Skoð ana skipti
voru ó þörf
Talið berst að upp vext in um.
Hvern ig var að al ast upp á heim ili
þar sem svo fast mót að ar skoð an ir
voru á ýms um mál um eins og fað­
ir hans Árni Helga son var þekkt ur
fyr ir?
„Fað ir minn kom hing að árið
1942 eft ir að hafa ver ið sýslu skrif ari
aust ur á Eski firði. Móð ir mín Ingi­
björg Gunn laugs dótt ir flutti svo
hing að sem kenn ari haust ið 1946
og kom hún norð an úr Víði dal í
Húna vatns sýslu. Þau kynnt ust og
bjuggu síð an hér alla tíð. Ég er elst­
ur af börn un um, næst ur mér er svo
Hall dór, því næst Helgi og yngst er
Vil borg Anna.
For eldr ar mín ir höfðu svip­
að gild is mat að leið ar ljósi. Pabbi
hafði mjög á kveðn ar skoð an ir, svo
sem á bind ind is mál um, trú mál um
og stjórn mál um, og þótt hann væri
ein stak lega vin sæll mað ur var hann
einnig um deild ur. Ég komst ekki
hjá því að verða var við það, fékk
stund um á mig skot bæði frá fólki
á mínu reki og full orðn um vegna
skoð ana pabba. En ég man ekki eft­
ir því að mik il skoð ana skipti hafi átt
sér stað við eld hús borð ið. Skoð­
an ir for eldra okk ar mót uðu okk ur
hægt og hljótt. Við systk in in feng­
um mjög heil brigt og gott upp eldi.
Við feng um mik ið frelsi en til okk ar
voru gerð ar kröf ur að fylgja á kveðn­
um regl um sem reynd ist okk ur auð­
velt. Mamma var heima vinn andi á
með an við vor um að al ast upp og til
henn ar var gott að leita. Pabbi var
mjög já kvæð ur mað ur, sýndi okk ur
börn un um fyllsta traust og hvatti
okk ur til allra verka. Pabbi var eft­
ir sótt ur þeg ar gam an mál vant aði,
enda fljót ur að setja sam an gam an­
vís ur og skemmti efni. Þessi eig in­
leiki kom hon um vel, sér stak lega í
hans fé lags starfi. Hann var um sjón­
ar mað ur barna stúkunn ar í ára tugi
og var starf henn ar góð ur fé lags­
mála skóli sem flest börn og ung­
ling ar á skóla aldri tóku þátt í. Við
systk in in vor um líka mjög hjálp­
söm að að stoða hann í und ir bún­
ingi stúku fund anna og tók um þar
virk an þátt. Ég sótti mjög fljótt í
það að hjálpa til á póst hús inu með
pabba. Ég var ekki gam all þeg ar ég
fór að venja kom ur mín ar þang að,
fara í sendi ferð ir, lesa sund ur póst­
inn og bera hann út. Svo kom að
því að ég leysti af yfir sum ar ið á
póst hús inu.“
Vissi hvað ég ætl aði
að verða
Gunn laug ur seg ir að kannski hafi
hann líka ver ið und ir sterk um á hrif­
um frá móð ur sinni. Alla vega hafi
það al veg leg ið ljóst fyr ir áður en
hann lauk lands prófi að leið in lá ekk­
ert ann að en í kenn ara nám.
„Ég var ekki nema 16 ára þeg ar
ég inn rit að ist í Kenn ara skól ann. Það
voru mik il við brigði að fara að heim­
an, und an vernd ar væng for eldr anna.
Ég sá það bet ur seinna að ég var full
ung ur til að ger ast kenn ari, það vant­
aði upp á lífs reynslu og þroska.
Ég út skrif að ist úr Kenn ara skól­
an um 20 ára gam all, vor ið 1970 og
sótti þá um kenn ara starf sem aug lýst
var við Barna skóla Sauð ár króks. Ég
var bú inn að fá ráðn ingu í það starf
þeg ar seinnipart sum ars var aug lýst
kenn ara staða við Varma lands skóla
í Borg ar firði. Mig lang aði eig in lega
meira þang að en á Krók inn, sér­
stak lega af því að þá var heima vist ar­
skóli á Varma landi. Ég fékk stöð una
á Varma landi og þurfti því að af þakka
starf ið á Krókn um. Það er ó mögu legt
að segja hvaða stefnu líf ið hefði tek ið
hjá mér ef ég hefði far ið þang að.
Varma land var al veg nýr stað­
ur fyr ir mig. Ég hafði aldrei kom­
ið þang að áður og þekkti þar eng­
an. Það hef ur aldrei ver ið vanda mál
hjá mér að laga mig að nýju um­
hverfi, kynn ast nýju fólki og taka
þátt í störf um þess. Á Varma landi
var mjög gam an að starfa, í góð­
um skóla og í góð um tengsl um við
á gæta nem end ur og for eldra. Það
var krefj andi en gef andi að sinna
kennslu við heima vist ar skóla. Ég
eign að ist marga góða vini og kunn­
ingja þessi sex ár sem ég kenndi við
Varma lands skóla og held tengsl um
við suma þeirra enn þá.“
Í ann að menn ing ar um­
hverfi en áður
Á stæð una fyr ir því að Gunn laug­
ur á kvað að söðla um eft ir sex ár á
Varma landi og halda á nýj ar slóð­
ir, seg ir hann eink um þá að sig hafi
lang að til að breyta til.
„Það blund aði svo lít il æv in týra­
þrá í mér. Ég fékk stöðu við Hafra­
lækj ar skóla í Suð ur­Þing eyj ar sýslu.
Þar, líkt og þeg ar ég kom að Varma­
landi, þekkti ég ekk ert til. Kom
þarna í gjör sam lega nýtt um hverfi
og líka í tals vert öðru vísi menn ingu
en ég hafði kynnst áður. Þing ey ing­
ar féllu mér vel í geð. Ég fór fljót­
lega að taka þátt í fé lags mál um á
svæð inu, eink um í þrótta­ og æsku­
lýðs mál um í stjórn ar störf um í Hér­
aðs sam bandi Suð ur­ Þing ey inga.
Ég kynnt ist fjölda fólks í gegn um
þau störf og einnig sat ég í sveit ar­
stjórn Að al dæla hrepps í átta ár.
Fljót lega eft ir að ég kom norð ur
kynnt ist ég kon unni minni Sig rúnu
Val týs dótt ur frá Nesi í Fnjóska­
dal. Hún var þá kenn ari við Lauga­
skóla í Reykja dal. Ég fékk með
henni elsta barn ið okk ar, fóst ur son­
inn Val tý Frey. Á þess um tíma var
það svo fjarri mér að ég ætti eft ir
að flytja heim í Hólm inn að nýju að
þeg ar við Sig rún átt um fyrsta barn­
ið sam an, þá lagði ég til að barn­
ið fengi nafn ið Árni Hólm ar, svo að
dreng ur inn hefði ein hverja teng­
ingu við Hólm inn þeg ar frá liði.“
Var aði
við kenn ara út gerð inni
Gunn laug ur seg ir að á þess um
árum á Hafra lækar skóla hafi hann
einmitt byrj að í út gerð inni. „Okk ur
kenn ur un um fannst laun in full lág
til að lifa af þeim. Það var á stæð­
an fyr ir því að sam kenn ari minn
við skól ann, Har ald ur Þór ar ins­
son í þrótta kenn ari og fé lagi hans
Hjört ur Ein ars son í þrótta kenn­
ari við Stóru tjarn a skóla á kváð um
að fara í út gerð sam an til að drýgja
tekj urn ar. Við keypt um fimm tonna
bát vest an frá Pat reks firði en átt­
um nátt úr lega enga pen inga í sjóði
til báta kaupanna. Þess vegna fór­
um við á fund Silla úti bús stjóra í
Lands bank an um á Húsa vík til að
slá lán fyr ir bátn um.
Silla leist ekk ert á þess ar fyr ir ætl­
an ir okk ar og sagð ist aldrei hafa vit­
að til þess að kenn ara út gerð hefði
bor ið sig. Hann var mjög treg­
ur til að lána okk ur, bað okk ur að
hugsa mál ið að eins bet ur og koma
svo eft ir nokkra daga. Við þurft um
svo sem ekk ert að hugsa mál ið, vor­
um bún ir að taka á kvörð un og það
var eig in lega fyr ir fal lega rit hönd á
víxl in um sem Silli veitti okk ur lán­
ið, enda hafði hann enga trú á þessu
brölti okk ar.
Og Silli reynd ist sann spár með
út gerð ina. Ég hef aldrei ver ið jafn­
blank ur eft ir nokk uð sum ar eins og
þetta. Það voru varla til pen ing ar
fyr ir bens íni á bíl inn um haust ið.
Við þre menn ing arn ir í út gerð inni
átt um það sam merkt að við höfð­
um enga reynslu af sjó mennsku.
Við þekkt um held ur ekki vel til
veðr áttu á svæð inu, þannig að þó
oft væri blanka logn og blíða fram
í Að al dal þeg ar við fór um af stað
á morgn ana, mætti okk ur hvít­
fryssandi öldu rót þeg ar við kom­
um á upp á Leit ið norð an við Laxa­
mýri. En mik ið ó skap lega var gam­
an á sjón um þetta sum ar. Okk ur
leið hvergi bet ur en í rjóma blíðu
und ir Kinn ar fjöll um, en hins veg­
ar veidd ist ekki alltaf vel þar,“ seg­
ir Gunn laug ur og bros ir þeg ar
hann rifj ar upp þess ar skemmti legu
minn ing ar að norð an.
Á heima slóð ir á ný
En svo kom að þátta skil um hjá
Gunn laugi Árna syni og fjöl skyldu.
Eft ir fjórt án ár í Hafra lækj ar­
skóla kom það upp að staða fram­
kvæmda stjóra losn aði hjá tveim­
ur út gerð ar fé lög um sem Árni fað ir
„Ég bjóst ekki við að koma heim aft ur“
Spjall að við Gunn laug Árna son fram kvæmda stjóra í Stykk is hólmi
Gunn laug ur Árna son á skrif stofu sinni í Sæ mund ar pakk húsi.
Fyrsta út gerð in. Fleyg ur ÞH 302. Kenn ara út gerð sem Silli banka stjóri hafði ekki
trú á . Ljósm. Haf þór Hreið ars son á Húsa vík.
Systk in in; Vil borg Anna, Helgi, Hall dór og Gunn laug ur Árna börn.