Skessuhorn - 10.02.2010, Side 19

19MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR
Það að yrkja er
þjóð ar gam an
­ þetta er önn ur
hend ing in.
Vísu þessa setti ég
sam an.
Svona verð ur end ing in.
Ef minn ið er ekki að svíkja mig
þá var það Jak ob Ó. Pét urs son frá
Hrana stöð um sem setti sam an þetta
á gæta vísu korn eins og margt fleira
gott. Þessi vísna gerð ar hefð okk­
ar Ís lend inga á sér æði djúp ar ræt­
ur og virð ist lifa all góðu lífi enn í
dag með al þjóð ar inn ar þó marg­
ir séu kall að ir en færri út vald ir eins
og geng ur. Það hef ur reynd ar lengi
vilj að við brenna að fram leiðsla
manna á and lega svið inu hef ur ver ið
nokk uð mis jöfn að gæð um og geta
þar leg ið til ýms ar á stæð ur. Á tíma­
bili þótti það ekki fínt að yrkja und­
ir hefð bundn um rímna hátt um og
stuðla setn ing var oft mjög á reiki,
ann að hvort eng in eða ó reglu leg.
Alltaf hafa líka ver ið til menn sem
voru að reyna að yrkja en hæfi leik­
arn ir voru bara tak mark að ir og má
þar nefna til dæm is Æra Tobba og
Sigga Ha. Sum um finnst það líka
ein hvern veg inn við hæfi að þeir
reyni fyr ir sér á skáld fákn um þó ár­
ang ur inn verði ekki alltaf burð ug ur.
Um Árna John sen orti séra Hjálm­
ar Jóns son:
Árna John sen þekk ir þjóð
og þol ir af hon um hrekki.
Gjarna vill hann gera ljóð
en get ur það bara ekki.
Allt sem við segj um, segj um við í
á kveðnu tón falli, hvort sem við ger­
um okk ur grein fyr ir því eða ekki
og skipt ist í svo kall að ar há kveð­
ur og lág kveð ur. Fyrst kem ur há­
kveða með meiri á herslu síð an lág­
kveða með minni á herslu og svo há­
kveða á ný. Oft ast eru tvö at kvæði
í hverri kveðu (tví lið ur) en stund­
um þrjú (þrí lið ur). Í venju legri fer­
skeytlu sem er al geng asta út gáfa
þessa stuðl aða ljóð forms eru oft ast
7 at kvæði í fyrstu línu og 6 í annarri
og skipt ist í kveð ur á eft ir far andi
hátt:
Gera­vil ég­lít ið­ljóð.
Lengi­dags mig­ sperri.
Byrj un­in er­bara­góð.
Botn inn­ekki­ verri!

Þarna eru stuðl arn ir l­in í fyrri
hluta vís unn ar en b­in í seinni hlut­
an um. Ann ar hvor stuð ull inn í
fyrstu og þriðju línu þarf að vera í
þriðju kveðu og önn ur og fjórða
lína þurfa að byrja á sama staf,
svoköll uð um höf uð staf, þó er hægt
að bjarga sér úr vand ræð um með
því að skjóta á herslu lausu eins at­
kvæð is orði fram an við. Við gæt um
til dæm is ekki sagt „Lít ið ljóð vil
ég gera“ eða „lít ið vil ég gera ljóð“
hins veg ar mætti skjóta á herslu lausu
„og“ fram an við aðra eða fjórðu línu
ef við þyrft um á því að halda en alla
jafn an sýn ist mér fara best á að nota
eins fá orð og hægt er að kom ast af
með.
Vís ur Ó lafs í Mýr ar hús um sem
marg ir mið aldra og eldri Ak ur­
nes ing ar kann ast við voru vissu­
lega gjarn an svo lít ið ,,öðru vísi“ en
það var ekki af því að Ó laf ur vissi
ekki hvað var rétt kveð in vísa held ur
var hugs un hans að skemmta nær­
stödd um frek ar en að skapa ein­
hver ó dauð leg lista verk þó sumt af
hans kveð skap hafi orð ið lífseig ara
en ég býst við að hann hafi átt von á
á þeim tíma. Hins veg ar finnst mér
dá lít ið al var leg sú þró un sem virð­
ist vera að eiga sér stað að fólk er
í aug lýs ing um beð ið að botna kol­
vit laust gerða fyrriparta og á líka
vit laust gerð ir botn ar verð laun að­
ir. Þeir alltof mörgu ung ling ar sem
ekk ert hafa lært í brag fræði og ekki
hafa not ið þess að heyra far ið með
rétt gerð ar og smelln ar vís ur halda
þar af leið andi að þetta ,,eigi að vera
svona.“ Þetta virk ar því sem nokk­
urs kon ar hryðju verka starf semi á
vísna gerð ar hefð ina sem mér þyk ir
ekki gott mál.
Til eru vís ur sem eru nán ast
eins og tal að mál og eig in lega bara
á hersl urn ar sem gera það að verk­
um að úr verð ur vísa en ekki bara
ein eða tvær setn ing ar í lausu máli.
Andr és Björns son mun hafa orð­
ið fyrst ur manna til að vekja at­
hygli á þess ari teg und vísna sam an­
ber ,,Það er hægt að hafa yfir heil­
ar bög ur án þess rímið þekk ist þeg­
ar þær eru nógu al þýð leg ar.“ Vig­
fús Run ólfs son kom ein hvern tím­
ann á skrif stofu Þor geirs og Ell erts
og spurði eft ir Þor geiri en var sagt
að hann væri ekki við. Vig fús sner ist
einn hring á gólf inu en sagði svo:
Inntu Þor geir eft ir því
ef hann stað ar nem ur,
hvort ég geti feng ið frí
á föstu dag inn kem ur.
Val geir bróð ir hans hafði ein­
hvern tím ann ver ið að gera við raf­
lögn í mb Höfr ungi II og að af lokn­
um starfs degi byrj aði hann að skrifa
á vinnu kort:
,,Yf ir far ið aft ur ljós“
Þeg ar hér var kom ið sögu stopp­
aði hann augna blik, horfði á kort­
ið smá stund og hélt svo við stöðu­
laust á fram:
,,og eins í báð um lest um.
Það var opn uð dós og dós
og drulla í þeim flest um.
Út leiðsla var einnig þar.
sem afar miklu varð ar,
fjölda marg ir mót or ar
mynd uðu núll til jarð ar.
Öll var lögn in eydd og tætt
af elli og hverskyns skaða.
Allt var þetta end ur bætt
með ó trú leg um hraða.“
Eft ir Dav íð Þór Jóns son er þessi
hug leið ing um skáld skap ar hneigð
Ís lend inga:
Fólk ið hér á Fróni er sí­
fellt að yrkja messu­
gerð um allt sem ger ist. Mý­
grút ur er til af þessu.
Ég fær ist ekki í fang að vé­
fengja að ég sé minni­
hátt ar skáld og ljóð mín lé­
leg í hrynj and inni.
Af sök un mín er að fjand­
anum sjálf um tíma­
frekara er að vera vand­
virk ur við að ríma.
Ef laust þykja ykk ur vís­
urn ar mínar hræði­
leg ar en það er lenska á Ís­
landi að yrkja kvæði.
Furðu marg ir al þing is menn eru
hag mælt ir í ein hverj um mæli þó
kannske sé þeim eig in leik um bara
flagg að til heim il is nota. Eins og
kunn ugt er er bann að að tjá sig í
þing veisl um nema í bundnu máli en
marga lang ar að láta ljós sitt skína
á þeim vett vangi. Ein hvern tím ann
í þing veislu sá Eið ur Guðna son að
mað ur stakk miða að Árna John sen
sem fór í pontu og las upp af mið­
an um. Eið ur kvaddi sér hljóðs næst­
ur og sagði:
Árni fór með eitt hvert mix
sem ann ar hon um sendi.
Hann er bara núll og nix
frá nátt úr unn ar hendi.
Ekki eru þing menn okk ar verk­
laus ir þessa dag ana (frek ar en venju­
lega!) en ein hvern tím ann var kveð­
ið um þing störf in:
Ei voru spöruð orð in þar
enda meir en nóg sagt
en megn ið af þeirri mælgi var
miklu bet ur ó sagt.
Fyr ir all mörg um árum stóðu yfir
end ur bæt ur á Al þing is hús inu og var
með al ann ars smíð uð ný úti hurð
sem þótti dýr á þeim tíma. Þá var
kveð ið:
Þing menn okk ar aldrei ráð vana
stóðu
á úr bóta til lög um verð ur ei nokk ur
þurrð.
Nú fara þeir senn að brugga bjarg­
ráð in góðu
bak við nýja millj ón krónu hurð.
Jó hann Guð munds son frá Stapa
orti brag ar bót:
Þing menn okk ar enga sýna dáð
er á viti og gæð um mik il þurrð,
ég held þeir séu að brugga bana­
ráð
bak við nýja millj ón krónu hurð.
Og má vera að ein hverj um hafi í
seinni tíð fund ist spá dóms gáfa Jó­
hanns koma ó þarf lega glöggt fram.
Nú fer senn að draga til tíð inda í
sveit ar stjórn arpóli tík inni með próf­
kjör um á próf kjör ofan. Sjálf sagt
finnst mörg um fram bjóð and an um
eft ir á að hyggja að hann hefði nú
get að stað ið sig bet ur í kosn inga­
bar átt unni og hugs ar með sjálf um
sér:
Aldrei á strik sér and inn náði,
ó tukt ar lega brást hann mér.
Hold ið er þó með réttu ráði
og reiðu bú ið til hvers sem er.
Lát um við þetta verða loka orð in
að sinni og bestu þakk ir fyr ir lest­
ur inn.
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
En megn ið af þeirri mælgi var - miklu bet ur ó sagt
„Það var ágæt mæt ing og fólk
virt ist sýna þessu mik inn á huga,“
seg ir Krist ín Björg Árna dótt ir verk­
efn is stjóri á Átt haga stofu Snæ fells­
bæj ar en þar var hald ið á sunnu dag­
inn nám skeið og kynn ing ar fund­
ur um verk efn ið „Strand stang veiði
á Ís landi“. Krist ín Björg seg ir að
kynn ing ar fund ur inn hafi heppn­
ast mjög vel og var góð mæt ing frá
hags muna að il um svo sem jarða­
eig end ur, ferða þjón ustu að il um og
fleir um sem vildu for vitn ast um
strand stang veiði. Þor steinn Geirs­
son verk efna stjóri kynnti verk efn ið
og sagði frá hvern ig hug mynd in að
því hefði kom ið til, en með hon um
var Pet er Thain á samt tveim ur leið­
sögu mönn um í strand stang veiði frá
Suð ur nesj um. Pet er fór yfir tækn­
ina við strand stang veið ina og sýndi
ljós mynd ir frá veið um af landi.
Nám skeið ið sóttu tólf en inni­
falin var kennsla í gerð veiði hnúta
og poki með veið ar fær um fyr­
ir strand stang veið ina, á samt því að
kennt var hvern ig fólk ætti að beita
sér við veið arn ar. Þeg ar búið var að
fara yfir gerð veið ar færa var far ið út
að Máva r hlíð ar rifi og kastað þar út
í sjó. Sáust þá marg ar góð ir takt­
ar að sögn Krist ín ar Bjarg ar. Sér­
tak lega hafi ver ið gam an að fylgj ast
með Pet er Thain kasta fleiri tugi
ef ekki hund ruð metra á haf út og
greini legt að mik il reynsla ligg ur
þar að baki.
Krist ín Björg seg ir strand stang­
veiði dæmi um af þr ey ingu sem er
kjör in fyr ir Ís land, þar sem að gengi
að stönd um er með ein dæm um
gott og fjöl breytt. Veiði tím inn er
frá júní til nóv em ber og með al teg­
unda sem hægt er að fá er koli og
þorsk ur. „ Hérna er kom ið tæki færi
sem get ur nýst sem ný dægradvöl
en einnig til at vinnu sköp un ar og
nú er það okk ar að grípa tæki fær­
ið og nýta okk ur það til góðs,“ seg­
ir Krist ín Björg Árna dótt ir.
þá
Sam tök sveit ar fé laga á Vest ur­
landi hafa frá því árið 2005 veitt
ár lega Frum kvöðla verð laun Vest­
ur lands og óska nú eft ir til nefn­
ing um í fimmta sinn. Til gang­
ur inn með verð laun un um er að
styrkja og vekja at hygli á öfl ugu
frum kvöðla starfi á Vest ur landi.
Dugn að ur og frum kvæði eru
mik il væg ir eig in leik ar í sér hverju
sam fé lagi, ekki síst í smá um. Þess­
ir eig in leik ar jafn vel fárra ein stak­
linga geta skipt sköp um um það
hversu líf væn legt er að búa í hin­
um dreifðu byggð um lands ins.
Í ljósi breyttra efna hags legra
for senda hef ur ver ið á kveð ið að
taka upp sam starf við Vaxt ar samn­
ing Vest ur lands og veita pen inga­
verð laun fyr ir fyrstu þrjú sæt­
in í keppn inni. Verk efn in þurfa
að styðja með bein um hætti við
upp bygg ingu at vinnu lífs á Vest­
ur landi.
Sam tök sveit ar fé laga á Vest­
ur landi óska nú eft ir til nefn ing­
um um ein stak linga eða fyr ir tæki
sem skara fram úr í þró un nýrr­
ar vöru, þjón ustu eða við burða í
lands hlut an um.
Dóm nefnd mun velja úr inn­
send um til nefn ing um og til kynna
val á frum kvöðli árs ins á frum­
kvöðla­ og ný sköp un ar degi sem
hald inn verð ur í mars næst kom­
andi. Dóm nefnd mun eink um
horfa til eft ir far andi:
Nýja brum á svæð inu.* Ný­•
næmi í fram kvæmd um, at­
vinnu lífi eða fé lags lífi.
Fram far ir. Hversu mik­•
ið fram fara skref er um að
ræða fyr ir lands hlut ann.
Á ræði. Hversu mik ið á ræði •
og fyr ir hyggju þurfti til að
gera verk úr hug mynd­
inni.
* Svæði get ur náð yfir allt Vest­
ur land eða við kom andi sveit ar fé­
lag, allt eft ir eðli starf sem inn ar og
verð ur að meta það í hverju til felli
fyr ir sig.
Fjög ur fyr ir tæki hafa feng­
ið frum kvöðla verð laun Vest ur­
lands. Þau eru: Spari sjóð ur Mýra­
sýslu 2005, All senses 2006, Sjáv­
ar rann sókn ar setr ið Vör 2007 og
Kjarna fisk ur 2008.
Til nefn ing ar þurfa að ber ast til
Sam taka sveit ar fé laga á Vest ur­
landi, Bjarn ar braut 8, 310 Borg ar­
nesi eða með tölvu pósti á net fang­
ið frumkvodull@ssv.is. Einnig
eru á heima síðu Sam taka sveit ar­
fé laga á Vest ur landi www.ssv.is og
Skessu horns www.skessuhorn.is
eyðu blöð til út fyll ing ar.
Til nefn ing ar þarf að rök styðja
með fá ein um orð um og þurfa að
hafa borist fyr ir 20. febr ú ar næst­
kom andi.
-frétta til kynn ing
Fólk sýndi veið un um mik inn á huga
við Máva r hlíð ar rif. Ljós mynd ir: Krist ín
Björg
Nám skeið og kynn ing á stand­
stang veið inni í Snæ fells bæ
Unn ið að gerð veiði hnúta á nám skeið inu.
Lýst eft ir til nefn ing um til
Frum kvöð uls Vest ur lands 2009