Skessuhorn - 12.10.2011, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER
Lengi höf um við Ís­
lend ing ar átt lista menn
sem alla vega við sjálf telj­
um öðr um fremri. Lár­
us Guð munds son sem
ólst upp á Bergs stöð um
í Hallár dal fyr ir næst síð­
ustu alda mót var snill ing­
ur að tálga fugla úr ýsu­
bein um, þar á með al rjúp ur. Nú bar svo við
eitt haust að ó venju lega lít ið var um rjúpu og
kvað þá Sig valdi Skag firð inga skáld:
Eng in rjúpa sést nú senn,
svein ar veiði tapa.
Herra Lár us halda menn
hætt ur sé að skapa.
Spurn ing hvort ætti að leita til þessa Lárus­
ar aft ur eða ann ara odd­ og drátt hagra manna
til fram leiðslu á rjúpu. Alla vega virð ist skap­
ar inn ekki hafa und an í rjúpu sköp un inni enda
þarf nú tóf an dá lít ið til sín svo sem seg ir í
gömlu vís unni:
Það tjá ir ekki að tala um það þó tóf an
bíti.
Hún verð ur að hafa eitt hvert æti
á með an hún dregst á fæti.
Þá er bara að menn átti sig á því smá at riði
að það þýð ir ekki að marg skjóta sömu rjúp­
una og eins að þeg ar tóf an er búin með hana
verð ur hún ekki eins freist andi veiði bráð. Jón
Eldon bjó um hríð á Vegg (Tó vegg?) í Keldu­
hverfi en flutti það an að hausti til og skildi þá
eft ir nokk uð af bús mun um. Þeg ar hann hugð­
ist vitja þeirra um vor ið var orð ið fátt góðra
gripa og varð það Jóni til efni eft ir far andi:
Minn ur sjúga menn úr legg
þá mergjar laust er holið.
Eins er það á vor um Vegg.
Þar verð ur ei leng ur stolið!
Eg ill Jón as son var mað ur all hár vexti og
þrek mik ill á yngri árum. Stórnefj að ur nokk uð
og henti sjálf ur gam an að enda svar aði hann
spurn ing unni ,,Hvað prýð ir mann inn mest?“
á þessa leið:
Um það sem að ekki sést
ekki fjall ar stef ið.
Það sem prýð ir mann inn mest
er munn ur inn og nef ið.
Á sín um tíma átti loð dýra rækt in að bjarga
land bún að in um eins og margt fleira hef ur átt
að gera þó mis jafn hafi ár ang ur inn orð ið. Um
loð dýra rækt ina kvað Eg ill:
Ung ur í sveit ég illa bjó,
eng ið bit ið og troð ið.
Fór því að draga fiska úr sjó,
fag urt var á þeim roð ið.
Marg an spik feit an drátt ég dró,
dýr mæt an bita í soð ið.
Enn þá finnst mér ég elska þó
allt sem er mjúkt og loð ið.
Ein hvern veg inn virð ist það ekki alltaf duga
til þó menn elski hið mjúka og loðna. Ást in á
verk efn inu er ekki ör ugg með að skila nægj­
an leg um arði svo allt megi nú verða eins og
norm ið krefst. Um heim il is líf ið á ein um á gæt­
um bæ kvað Eg ill:
Karl inn er full ur, kerl ing in ó létt,
krakk arn ir vein andi, þoldu ekki við.
Slig að ur dív an, daun þrung ið kló sett.
Dott inn marg blessi heim il ið.
Öðru gagn merku menn ing ar heim ili lýsti
Rós berg Snæ dal með þess um orð um:
Kon an öllu illu hót ar,
und ir tek ur sifjalið.
Karl inn dauða drukk inn blót ar;
,,Drott inn blessi heim il ið“
Svip uð lýs ing er til eft ir Har ald frá Kambi
þeg ar hann kom í af mæl is veislu til vin ar síns:
Hér er ljótt og lít ið bú
og langt til næstu bæja.
Drukk inn bóndi, dig ur frú,
og drullug börn ­ ojæja.
Lík lega hef ur það ver ið í sömu af mæl is­
veisl unni en kannske svona á öðr um degi sem
Halli sagði:
Í Axl ar haga sá ég sjón
sem að eyk ur grín ið
hálf var öld in, hálf ur Jón
og hálfn að brenni vín ið
Á bann ár un um var ekki ó nýtt að koma sér
vel við lækn ana sem gátu stund um bjarg að
mönn um um lögg ef sár vant aði. Svo þurfti
nátt úr lega að hreinsa hundana og gjarn an
not að ur spír it us til þeirra verka. Guð mund­
ur Guð munds son lækn ir í Stykk is hólmi var
mik ill bjarg vætt ur hinna þorst látu og bjarg aði
oft þurf andi ferða mönn um sem til hans leit­
uðu. Eitt sinn voru Dala menn í kaup stað ar­
ferð og þurftu nátt úr lega að fá hunda skammt
áður en lagt var af stað heim en þeg ar einn
þeirra hafði lok ið við að nesta sig bæt ir hann
við; ,,Og svo ætla ég að fá einn hunda skammt
fyr ir Hildi þór á Harra stöð um.“ Guð mund­
ur sett ist und ir eins nið ur og skrif aði res ept ið
en taut aði fyr ir munni sér ,,Á, drekk ur hann
enn,“ en Hildi þór var þá lát inn fyr ir þrem ur
árum. Séra Ein ar Frið geirs son á Borg sendi
eitt sinn Guð mundi lækni rím aða beiðni um
res ept fyr ir spír it us og hljóð aði hún á þessa
leið:
Ef að þorst inn drep ur dáð
og draf ar í skræld um munni
þá er sann reynt þrauta ráð
að þamba úr Gvend ar brunni.
Það er al veg af og frá
að það fjölgi synd um
þó að klerk ur krjúpi hjá
karls ins vígðu lind um.
Það er líka mik ill sann leik ur fólg inn í þess­
ari vísu séra Ein ars, hvað sem er mik ið af eig­
in reynslu þar á bak við:
Svo er það um marg an mann
er mæðu geym ir hulda
að þeg ar eng inn elsk ar hann
and ar hann frá sér kulda.
Pét ur Stein gríms son frá Nesi í Að al dal orti
eft ir far andi mann lýs ingu og verð ur varla sak­
að ur um of lof:
Lít il sál í ljótu hreysi;
lasta skjóð an einskis nýt,
böðl ast um í bjarg ar leysi,
brenni víni og hrossa skít.
Ekki var allt sér stak lega hlý legt sem fór frá
Sveini frá Eli vog um. Í ,,And stæð um“ er vísa
um Krist ján Sig urðs son frá Brúsa stöð um í
Vatns dal sem svar aði á þessa leið:
Mörg þeim fjand ans manni er hjá
meini bland in staka
sem að and ar ís skalt frá
eins og stranda jaka.
Þeg ar Auð unn Bragi Sveins son var á æsku ár­
um önn um kaf inn við að fylla minn issell ur sín­
ar að mis nauð syn leg um fróð leik á Reykja skóla
í Hrúta firði, var þar ráðs mað ur Þor steinn Jóns­
son frá Gili í Svart ár dal og orti við og við stök­
ur um pilt inn. Ein af þeim var á þessa leið:
Að klámi og glós um gast ei par;
gáfna ljós ið skær ast bar.
Oft hjá drós um orti þar
eld hús­ prósa stemm ing ar.
Um skóla syst ur sína sem Fann ey hét kvað
Auð unn Bragi á þess um árum:
Fann ey, trúa tigna mey;
tíð um hor f irðu á mig.
Þú ert meira en með al grey.
­ Minnsta kosti að sjá þig!
Það eru mörg ó höpp in sem henda menn á
lífs braut inni bæði póli tíkusa og aðra. Böðv­
ar Guð laugs son varð fyr ir því tjóni að glata
aur hlíf eða drullu sokk hægra meg in af bif reið
sinni og kvað þá:
Varla er skeð ur skaði neinn
né skakka föll hjá okk ur,
þó að horf ið hafi einn
hægri drullu sokk ur.
Með þökk fyr ir lest ur inn,
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Karl inn er full ur, kerl ing in ó létt - krakk arn ir vein andi, þoldu ekki við
Þær frétt ir hafa borist að inn an­
rík is ráð herra hygg ist taka millj arð
úr Jöfn un ar sjóði sveit ar fé laga til að
greiða nið ur skuld ir eins sveit ar fé­
lags á höf uð borg ar svæð inu. Skuld­
ir vegna lána sem rétti lega kjör in
sveit ar stjórn tók til að efna kosn­
inga lof orð in. Með þessu móti eru
fjár mun ir sem ann ars myndu renna
til lands byggð ar inn ar not að ir til
að borga upp bygg ingu fast eigna á
helsta þenslu svæði lands ins.
Á með an þess ir gríð ar legu fjár­
mun ir eru not að ir til að borga fyr ir
lúx ussund laug á höf uð borg ar svæð­
inu er ekki net sam band á fjöl mörg­
um stöð um hér á Vest ur landi. Mörg
heim ili eru án far síma sam bands.
Heilu byggða lög in búa við við var­
andi skort á köldu vatni. Holótt­
ir mold ar troðn ing ar eru kall að ir
„veg ir“. Og op in ber þjón usta er sí­
fellt skor in nið ur.
Í bú um í Borg ar nesi hef ur ekki
fjölg að síð an árið 1983. Í búa tala
Ó lafs vík ur er svip uð og hún var
árið 1969 en á með an vex höf uð­
borg ar svæð ið ár lega um sam an­
lagð an í búa fjölda Borg ar ness og
Ó lafs vík ur. Á op in berri um ræðu
má skilja að mik il væg ustu verk efn­
in framund an séu skatt lagn ing sjáv­
ar út vegs fyr ir tækja og lækk un land­
bún að ar stuðn ings enda hafa þær
hræði legu frétt ir borist til Reykja­
vík ur að sum út gerð ar fyr ir tæki á
lands byggð inni skili hagn aði og út­
flutn ing ur land bún að ar af urða skapi
gjald eyr is tekj ur. Vænt an lega verða
þeir fjár mun ir sem þannig skap ast
not að ir til að fjár magna verk efni
á borð við tón leika höll, há tækni­
sjúkra hús og fang elsi á höf uð borg­
ar svæð inu svo tryggð sé á fram hald­
andi stöðn un á lands byggð inni.
Torfi Jó hann es son
Höf und ur inn vinn ur við at vinnu-
þró un á Vest ur landi
Tólf spora nám skeið í sam vinnu
Bif rast ar og safn að ar ins
Nú stend ur fyr ir dyr um að Staf­
holts presta kall í Borg ar firði, Há­
skóla þorp ið á Bif röst og fé lag ið
Vin ir í bata taki sam an hönd um og
hrindi af stað verk efni und ir yf ir­
skrift inni Tólf spor ­ and legt ferða­
lag. Verk efn ið er ætl að þeim sem
hafa orð ið fyr ir and leg um á föll um,
líð ur ekki nógu vel dags dag lega eða
vilja betrumbæta líf sitt með því að
kynn ast bet ur eig in til finn ing um og
löng un um. Nú á fimmtu dags kvöld­
ið 13. októ ber klukk an 20 verð ur
fyrsti kynn ing ar fund ur inn hald inn
á Bif röst og fer hann fram í Jóga­
setr inu í kjall ara Hamra garða.
„Það get ur ver ið þung bært að
kveðja sum ar ið með sín um björtu
nótt um og halda inn í rökk ur
hausts ins. En haustinu fylg ir einnig
fyr ir heit um nýtt upp haf, tæki­
færi til vaxt ar og þroska, hvort sem
er í námi eða vinnu,“ seg ir sr. El­
ín borg Sturlu dótt ir sókn ar prest­
ur í Staf holti um Tólf spora, and­
lega ferða lag ið. Hún seg ir að þeir
sem leiði starf ið í upp hafi sé hóp ur
fólks sem hef ur til eink að sér spor­
in tólf sem lífs stíl og kalli sig Vini
í bata. Þeirra til gang ur er að bera
boð skap inn á fram og bjóða öðr­
um með sér í það and lega ferða lag
sem spora vinn an er. Vin ir í bata er
hóp ur fólks sem á ekki endi lega við
fíkn að stríða held ur vill nýta sér 12
spor in til betra lífs, að sögn El ín­
borg ar. Á und an förn um árum hafi
hund ruð ir manna far ið í gegn um
þetta and lega ferða lag í ýms um
kirkj um lands ins og reynsl an ver­
ið góð.
Á fyrstu þrem ur fund un um er
far ið í gegn um byrj un ar efn ið og
þá gefst fólki tæki færi til að kanna
stöðu sína og taka á kvörð un byggða
á eig in til finn ingu og upp lif un um
hvort starf ið henti því eða ekki.
Á fjórða fund in um er þeim hóp­
um sem þá hafa mynd ast lok að og
ferða lag ið hefst.
„Vinn an bygg ir á vinnu bók inni
Tólf spor in ­ And legt ferða lag sem
finna má í bóka búð um og Kirkju­
hús inu á Lauga vegi. Það er eini
kostn að ur inn við þetta nám skeið.
Sjá má ýms ar upp lýs ing ar um
Tólf spor in á: http://viniribata.
is, á samt frek ari upp lýs ing um um
hvað felist í starf inu og reynslu­
sög ur fólks sem fund ið hef ur leið
til að lifa í and legu jafn vægi, í sátt
við Guð og menn með að stoð spor­
anna tólf. All ir eru vel komn ir og
ekki þarf að skrá sig, bara að mæta,
vera með og sjá hvort þetta sé rétta
leið in til auk ins þroska og ham­
ingju fyr ir þig,“ seg ir séra El ín borg
Sturlu dótt ir.
þá
El ín borg Sturlu dótt ir sókn ar prest ur í Staf holti.
Pennagrein
...og lands-
byggð in borg ar!