Skessuhorn - 27.06.2012, Blaðsíða 15

FORSETAKOSNIGAR 2012
Þjóð in geng ur að kjör borð inu laug ar dag inn 30. júní þeg ar for seta-
kosn ing ar fara fram. Sex eru í fram boði til for seta Ís lands að þessu
sinni en á samt Ó lafi Ragn ari Gríms syni, sitj andi for seta, eru það
Andr ea J. Ó lafs dótt ir fyrr um for mað ur Hags muna sam taka heim il-
anna, Ari Trausti Guð munds son jarð fræð ing ur, Hann es Bjarna son
land fræð ing ur, Her dís Þor geirs dótt ir lög mað ur og Þóra Arn órs dótt ir
fjöl miðla kona. Skessu horn sendi öll um fram bjóð end un um staðl að an
spurn inga lista í síð ustu viku en þar eru þeir spurð ir út í helstu á hersl-
ur sín ar og stefnu mál. Að auki bætt um við inn nokkrum skemmti legri
og per sónu legri spurn ing um. Þá stóð fram bjóð end um einnig til boða
að senda inn kynn ing ar grein ar sem einn þeirra þáði en auk þess eru
þrjár grein ar frá stuðn ings mönn um fram bjóð end anna.
ákj
Fram bjóð end ur
kynnt ir
Ég hef stund um
haf ið stutt ar grein­
ar í hér aðs frétta­
blöð in með því að lýsa tengsl um
við hér að ið. Á Vest ur landi spanna
þau langt tíma bil. Ég get rifj að
upp ferð irn ar með föð ur mín um,
Guð mundi lista manni frá Mið­
dal, til Akra ness eða Borg ar ness
eða Ó lafs vík ur í kring um 1960 þar
sem efnt var til list sýn inga eða unn­
ið var að upp setn ingu högg mynda.
Til Búð ar dals að huga að hrá efni til
leir muna gerð ar. Líka væri hægt að
minn ast á marg ar ferð ir sem ég hef
far ið um lands hlut ann til að kynna
nátt úru og sögu; nú síð ast með 95
manns, sendi herra gagn vart Ís landi
og maka þeirra sem létu heill ast af
lands lagi eða drauga sög um, fisk­
vinnslu á Rifi eða sjó minja safni á
Sandi og auð vit að af því að stíga
fæti á snjó breið ur Snæ fells jök uls.
Að þessu sögðu og mörgu ó sögðu
stend ur þó tvennt upp úr. Ég hef
bund ist bönd um við fjöll in; allt frá
Hafn ar fjalli, Skarðs heiði, Akra fjalli
og Baulu til Ljósu fjalla, Hít ar dals­
fjalla og Jök uls ins þar sem ég hef
meira að segja leik ið hann Hans í
sjón varps mynd um Ferð ina í iður
jarð ar, byggða á bók Jules Ver­
ne. Hæst ber þó, af því gleð in var
svo mik il, klif ur ferð á Örn inn (eða
Tröll karl inn) hjá Hel grind um sem
okk ur var sagt að væri fyrsta upp­
ganga á þann tind. Hin minn ing in
er bund in verk efni hjá verk fræði­
stof unni Línu hönn un og fjall aði
um hvern ig nýta mætti land svæð ið
frá Hnappa dal yfir í Norð ur ár dal
til upp byggi legr ar ferða þjón ustu
(Van nýtt auð lind á Vest ur landi).
Auk þess ara tengsla tel ég mig
hafa marg þætta mennt un, víð tæka
þekk ingu á mik il væg um mála flokk­
um eins og orku mál um og trausta
reynslu á mörg um svið um; einmitt
til að gegna emb ætti for seta.
Lands byggð in hef ur set ið í mér
allt frá því ég ólst upp í Mos fells­
sveit fjóra mán uði ár hvert til tví­
tugs. Mar ía, mín góða kona, teng ist
líka lands byggð inni sterk um bönd­
um, norð an af Siglu firði og úr sveit
í Sléttu hlíð.
For set inn tal ar máli fólks, er
þjóð kjör inn trún að ar mað ur, og
hann lað ar fram sam ræð ur, með­
og mótrök, sem eru fyrsta skref­
ið til upp lýstra á kvarð ana og fram­
kvæmda. Hann er ekki sá sem er
með mælt ur eða tek ur af stöðu á
móti ó lík leg ustu mál efn um; er
ekki eins manns stjórn mála flokk­
ur eða ým ist í stjórn ar and stöðu eða
stjórn ar sinni og bland ar sér þá með
bein um hætti í um ræð ur á Al þingi.
Beiti hann neit un ar valdi við und ir­
skrift laga er hann vissu lega að taka
af stöðu með að gerð sinni en það
er þá í því til tekna máli og vegna
að stæðna sem verða til þeg ar þing
og mik ill meiri hluti lands manna
stefna í ó lík ar átt ir í meg in máli eða
stjórn völd snið ganga lýð ræði.
Að þessu sögðu get ur for seti
ann ast mörg mál efni og tek ið virk­
an þátt í sam fé lags um ræð unni sem
um ræðu bein ir (moder ator), hvati
og frjó sam ur leið togi. Gild ir einu
hvort um er að ræða samn ing við
ESB, orku mál eða sjálf bær ar nátt­
úr u nytj ar. Vegna hlut lægni sinn ar
get ur hann brydd að upp á meg in­
mál um lands byggð ar inn ar á marg­
vís leg um vett vangi; allt frá iðn­
aði og ný sköp un eða þátt töku íbúa
í fjar vinnu á tölvu öld til á byrgr­
ar ferða þjón ustu en þar eiga sveit­
ir og bæir að gegna lyk il hlut verki
bæði við þjón ustu en ekki síð ur við
að varð veita og þróa menn ing una
sem er einmitt fjöl skrúð ug og öfl­
ug vegna dreifðr ar bú setu. Hún
nær raun ar langt út yfir ferða þjón­
ust una; er einn af grunn um sam fé­
lags ins.
Við hjón in send um les end um
Skessu horns kveðj ur og hvetj um
alla til að taka þátt í kosn ing un um
með því að velja fram bjóð anda eft ir
hæfni og per sónu leika og standa af
festu með hon um hvað sem skoð­
ana kann an ir eða sig ur mögu leik ar
benda til.
Ari Trausti Guð munds son
Pennagrein
Ára tug ir á ykk ar slóð um
Ari Trausti Guð munds son
Stökk upp í mann laus an sendi bíl á leið í mann þröng
Af hverju á kvaðstu að gefa kost á
þér í emb ætti for seta Ís lands?
Af því að ég hef víð feðma og góða
þekk ingu á mörg um þeirra mál efna
sem for set inn skipt ir sér af og langa
reynslu af því að vinna fjöl breytt verk­
efni ­ hef unn ið þannig á ald ar fjórð­
ung og skil að hund ruð um verk efna
við fræðslu um fjöl breytt efni, land­
kynn ingu, stefnu mót un, bók ar skrif,
ráð gjöf og sam fé lags mál. Á hug inn á
fram tíð lands ins og kjör um og veg­
ferð al menn ings hvet ur mig á fram.
Lýstu helstu stefnu mál um þín um í
fimm setn ing um.
Meg in á hersl an er á á byrgð, heið ar­
leika, mann úð og jafn rétti með sér á­
hersl um m.a. á sam ræð ur milli þjóð­
fé lags hópa, mennta kerf ið, at vinnu
og menn ing ar starf ungs fólks, styrka
sam hjálp til heil brigðs lífs, sér þekk­
ingu vís inda og ný sköp un ar, við nám
gegn nátt úru vá og á hrif um hlýn un­
ar loft hjúps ins, blóm lega lands byggð
og styrk bæj ar fé lög, sjálf bæra nýt ingu
nátt úru auð linda, kynn ingu á at vinnu­
lífi, nátt úru, menn ingu og sögu Ís­
lands og á jafn ræði þjóða, trú ar bragða
og líf skoð ana.
Á að færa for seta Ís lands meiri völd en
nú ver andi stjórn ar skrá seg ir til um?
Nei, en það þarf að skýra valdsvið ið
bet ur. For set inn er ekki eins manns
stjórn mála flokk ur sem tek ur af stöðu
með eða á móti þing meiri hluta, flokk­
um eða skoð ana hóp um í ein stök um
mál um. Hann er ekki stjórn ar and­
stæð ing ur einn dag inn og stjórn ar­
sinni hinn. Hann er þjóð kjör inn trún­
að ar mað ur sem tek ur þátt í þjóð mála­
um ræð unni með því að laða fram rök,
lausn ir og leið ir til fram kvæmda; eyk­
ur skil virkni, agar um ræðu og fjall ar
um sam fé lags leg gildi, eins og á byrgð
og sam starf. Er lend is er hann sá sem
skýr ir mál stað lands og þjóð ar og þá
um leið ó líkra skoð ana hópa.
Finnst þér að Ís lend ing ar ættu að
taka upp tveggja þrepa kosn inga­
kerfi við kjör á for seta Ís lands?
Ann að hvort það eða leið ina sem sett
er fram í nýj um stjórn ar skrár drög um
(röð un þriggja fram bjóð enda); allt ént
þannig að for seti verði kjör inn með
meiri hluta at kvæða.
Ef þú verð ur kjör inn for seti, hvað
er það fyrsta sem þú munt beita þér
fyr ir?
Setja emb ætt inu siða regl ur og hefj ast
handa við að kort leggja brýn ustu um­
ræðu efni sam fé lags ins.
Tel ur þú eðli legt að setja á kvæði í
stjórn ar skrá Ís lands um há marks­
lengd sem for seti lýð veld is ins get ur
set ið í emb ætti?
Já, tvö kjör tíma bil eða átta ár. Það
eru góð rétt indi að geta kos ið for seta
nokkrum sinn um frá og með 18 ára
aldri sér hvers manns.
Hvað væri best til þess fall ið að sam­
eina sundraða þjóð við nú ver andi
að stæð ur?
Við þessu er ekki til eitt svar; ekk ert
eitt er best. Sund ur lynd ið er í mörg­
um lög um og það verð ur að taka á
and stæð un um eft ir því.
Hvern ig get ur for set inn minnk að
gjánna milli lands byggð ar og höf uð­
borg ar svæð is ins?
Svar ið verð ur keim líkt því sem er hér
að ofan. En á kvarð ana taka með sam­
ráði, end ur skoð un á því sem nefn ist
hag ræð ing, breytt ar á hersl ur í mál­
efn um byggða þró un ar og á hersla á
gríð ar legt mik il vægi lands byggð ar í
menn ing ar mál um eru með al þess sem
vinna verð ur með.
Hverju þyrfti þjóð in helst að breyta?
Af stöðu sinni til sam fé lags á byrgð­
ar og upp lýstr ar, rök rænn ar um ræðu
sem m.a. leið ir til sam starfs ó líkra að­
ila og lang tíma á ætl ana.
Þeg ar þú ert orð inn ríg full orð inn,
fyr ir hvaða mann kosti viltu að þín
verði minnst?
Gild in sem ég hef kos ið mér í emb­
ætti, eink an lega heið ar leika, á byrgð,
mann úð og jafn rétti; auk góðra hæfi­
leika til að rita bæk ur, jafnt fræði bæk­
ur sem skáld verk.
Hvað er það sem ger ir þig stoltast an
af því að vera Ís lend ing ur?
Að ég skuli hafa víð sýni til allra átta.
Hvað ger ir þú í frí stund um?
Ferð ast, klíf fjöll, les og sinni fjöl skyld­
unni (ekki endi lega í þess ari röð!).
Hver er besta bók sem þú hef ur les­
ið?
Eng in ein, bæk ur eru eins og fólk.
Ef þú vær ir dýr, hvaða dýr vær­
ir þú þá?
Snjó hlé barði að streit ast við að reyna
að halda lífi í þeirri teg und ­ hluti fyr­
ir heild.
Hvað er besti mat ur inn sem þú hef­
ur feng ið?
Aft ur eins og bæk ur og fólk; fer eft­
ir inni haldi (mann gæð um), að stæð um
og stemmn ingu.
All ur fisk ur er furðu góð ur.
Hvert er stærsta góð verk sem þú
hef ur unn ið?
Stökkva upp í mann laus an sendi bíl
sem var á leið inn í mann þröng og
stöðva hann.
Hvert er stærsta prakk ara strik ið
sem þú hef ur gert?
Það fyrsta sem ég man eft ir: Blanda
salti sam an við syk ur sem átti að bera
fram með kaffi fyr ir sauma klúbb
ömmu minn ar.
Hver fal leg asti stað ur inn sem þú
hef ur kom ið til á Vest ur landi?
Enn og aft ur get ég ekki svar að spurn­
ing um í há stigi með einu orði eða ein­
um stað í þessu til viki. Gæti til dæm­
is val ið sól ar upp rás séða frá Mið þúfu
á Snæ fellsjökli en um leið val ið aðra;
allt eft ir hvern ig að stæð ur eru og hve
ná lægt land inu ég lít á það.
Trausti Guð munds son á samt eig in konu sinni Mar íu Bald vins dótt ur.