Skessuhorn - 27.06.2012, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ
Um þess ar mund ir gefst Ak ur­
nes ing um og gest um bæj ar ins færi
á að bregða sér í lista setr ið Kirkju­
hvol og sjá þar sýn ingu Gyðu L.
Jóns dótt ur, „Úr ýms um átt um",
sem opn uð var á þjóð há tíð ar dag­
inn síð ast lið inn. Þar sýn ir Gyða
verk af ýms um toga; smærri högg­
mynd ir, og ol íu mál verk. Hún hef ur
áður hald ið sýn ing ar í Vín ar borg,
Birming ham, Kaup manna höfn og
á Akra nesi, þar sem hún býr nú.
„Ég er eitt ell efu systk ina og hér
eru fimm þeirra nú bú sett, svo að
hér er gott að vera," seg ir hún, en
hún var um langt skeið bú sett er­
lend is og er ný lega flutt aft ur heim
til fóst urjarð ar inn ar. „Árið 1963
fór ég í skóla til Banda ríkj anna, þá
tví tug, og þar dvald ist ég í tvö ár,
lærði aug lýs inga teikn ingu við Art
Instruct ion School. Síð an fór ég í
skóla í Englandi árið 1967, þar sem
ég lærði högg mynda list við Sir John
Cass Col lege og Central School of
Art í London. Og þar gift ist ég árið
1970."
Svo lengi lær ir sem lif ir
Fyrstu árin bjuggu þau Dav id
Wells, eig in mað ur Gyðu, í Kaup­
manna höfn, þar sem hann starf­
aði og hún nam á fram högg mynda­
list, að þessu sinni við Kon ung legu
Lista aka dem í una. Þeg ar þau höfðu
eign ast son inn Valdi mar færðu þau
sig aft ur um set og sett ust þá að í
Richmansworth á Englandi, þar
sem Gyða starf aði um ára bil.
„Mér þyk ir af skap lega vænt
um Eng land og fer enn þang að
nokkrum sinn um á ári, til að vera
með barna barn inu."
Rak verk smiðju
úti í Englandi
Í Kaup manna höfn sótti Gyða
nám skeið þar sem hún lærði að
mála á flís ar. Sú verk þekk ing lagði
grunn inn að því starfi sem hún átti
eft ir að sinna í tæpa tvo ára tugi, en
frá 1980 ­ 1997 rak hún í Englandi
verk smiðju nokkra, sem nefnd ist
Tess era og fram leiddi skreyt ing ar
á vegg flís ar. Verk Gyðu skreyta því
marga fjöl farna staði, göngu leið ir í
stór borg um og braut ar palla lest ar­
stöðva, svo að fátt eitt sé tínt til.
Til að byrja með vann Gyða við
flí sa mál un að eins einn dag í viku
heima hjá sér með fram því að starfa
sem ráð gjafi hjá fyr ir tæki sem seldi
gler ung, leir og önn ur efni til lista­
skóla, en smám sam an jókst um­
fang ið og hún fór að mála fyr­
ir mörg fyr ir tæki. Loks hætti hún
í fyrri vinnu sinni, varð sér úti um
vinnu stofu og tók að ráða til sín að­
stoð ar fólk.
Á upp gangs ár um ní unda ára tug­
ar ins gekk afar vel að reka Tess era.
„ Þetta óx og dafn aði og þeg ar mest
var voru hjá mér sautján manns í
vinnu," seg ir Gyða, sem tók eink­
um að sér verk efni fyr ir hót el, veit­
inga hús og sund laug ar, en einnig
fyr ir auð ugt fólk sem hafði ráð á
að skreyta heim ili sín með í burð ar­
meiri hætti en geng ur og ger ist hjá
al þýð unni.
Skreytti bað her bergi
eins rík asta manns
heims
Gyða hreppti til að mynda nokk­
ur stór verk efni fyr ir London Tran­
sport, neð an jarð ar lesta kerf ið í
Lund ún um. „Við gerð um með­
al ann ars skreyt ing ar fyr ir King's
Cross, Mansion Hou se og El ephant
and Castle­stöðv arn ar. Í King's
Cross­stöð inni voru þetta sam­
tals hund rað þús und flís ar," seg­
ir hún, en þær voru hann að ar eft ir
teikn ing um hins kunna lista manns
Pauls Huxley, pró fess ors við Royal
Academy of Art og eins af merk ustu
mál ur um Breta í síð ari tíð.
Eitt skemmti leg asta verk efni
Gyðu hljóta þó að telj ast flísa­
skreyt ing ar á bað her bergi í ensku
sum ar húsi sold áns ins af Bru nei,
sem sagð ur er vera einn rík asti
mað ur ver ald ar. „Þar þurft um við
að búa til all ar flís arn ar sjálf," seg ir
Gyða, en þær voru úr gulli.
Lista kona, ekki
biss ness kona
Svona mætti á fram telja ýmis
verk efni Tess era, en á með an Gyða
rak verk smiðj una hafði hún eins og
gef ur að skilja tak mark að an tíma
til að gera högg mynd ir eða mála
á striga. Með tím an um þurfti fyr­
ir tæk ið að draga sam an segl in og
fækka starfs mönn um, enda hafði
efna hags um hverf ið þá breyst.
„ Þetta var nátt úr lega mjög skap­
andi starf," seg ir Gyða, þótt hún
leyni því ekki að hún sé fyrst og
fremst mynd höggv ari og hafi ver­
ið orð in lang þreytt á um fangs mik­
illi við skipta hlið rekst urs ins. „Árið
1997 kom svo kreppa og þá lok aði
ég bara, fór að gera ann að."
Varð strax ást fang in
af leirn um
Að eig in sögn var Gyða síteikn­
andi sem barn. „Einu sinni ætl aði
ég mér að verða besti mál ari á Ís­
landi," seg ir hún kank vís. Hins veg­
ar átti högg mynda list in síð ar eft­
ir að fanga hug henn ar og hjarta:
„Um leið og ég kom fyrst við leir­
inn fann ég að þetta var það sem
átti best við mig."
Ak ur nes ing ar ættu að þekkja vel
styttu Gyðu af þeim hjón um Har­
aldi Böðv ars syni og Ing unni Sveins­
dótt ir, en það verk stend ur við Har­
ald ar hús á Vest ur götu, sem Har ald­
ur og Ing unn byggðu og bjuggu í
frá ár inu 1925 og er „ flottasta hús ið
í bæn um" að mati Gyðu.
„Stur laug ur son ur Har ald ar var
góð ur vin ur pabba og bað mig að
gera þessa styttu. Það var árið 1973
og ég gerði hana úti í Englandi."
Þessa dag ana vinn ur Gyða að
högg mynd um þeg ar hún fær þann
gálinn í sig, en snýr sér svo að mál­
verk um ef hug ur inn leit ar á þau
mið. „Ég tek skorp ur við ann að,
skipti svo yfir í hitt."
Þrátt fyr ir fjöl skrúð ug an náms­
fer il er náms þorsti Gyðu líka enn
sterk ur. „Ég gæti vel hugs að mér
að setj ast aft ur á skóla bekk," seg­
ir hún. „Fara til dæm is í Lista há­
skól ann hér." Að vísu tek ur hún
fram að ó lík legt sé að hún geri slíka
dagdrauma að veru leika ­ aldrei
megi þó segja aldrei.
Sýn ir á
bernsku heim il inu
Líkt og áður seg ir stend ur nú
yfir sýn ing á verk um lista kon unn­
ar í Kirkju hvoli. Lista setr ið stend­
ur við Merki gerði á Akra nesi og
varð veit ir með al ann ars lista verka­
safn Akra nes kaup stað ar. Hús ið var
byggt árið 1923 og á sér langa og
merka sögu. Og þar ólst Gyða upp:
„Ég fædd ist fyr ir aust an í Holti
und ir Eyja jökl um, en kom hing að
þriggja ára," seg ir hún. „ Þetta er
því mitt eina sanna heim ili."
Á Kirkju hvoli var lengst af prest­
set ur fyr ir Akra nes sókn og þar
bjuggu prest ar fram til árs ins 1978,
með al ann ars séra Jón M. Guð­
jóns son, fað ir Gyðu, sem lengi var
sókn ar prest ur á Akra nesi og vann
til dæm is öt ul lega að slysa varn ar­
mál um um land allt. Hann átti sér
þann draum að stofn að yrði lista­
safn að Görð um á Akra nesi. Séra
Jón lést árið 1994 og var þá stofn­
að ur um hann sér stak ur minn ing­
ar sjóð ur, sem síð ar keypti Kirkju­
hvol með stuðn ingi Akra nes kaup­
stað ar.
„Ég á kvað það snemma að ég
ætl aði að verða lista mað ur," seg­
ir Gyða. „Og pabbi hvatti mig svo
mik ið allt frá upp hafi. Hann var
nátt úr lega svo mik ill hug sjóna­
mað ur, og mik ill lista mað ur sjálf ur.
Mað ur býr enn að því að hafa átt
hann að pabba."
Opið er í lista setr inu Kirkju hvoli
alla daga frá kl. 14 ­ 17 og stend ur
sýn ing Gyðu til 1. júlí. sn
Sýn ir ný verk á æsku heim il inu
Gyða L. Jóns dótt ir, högg mynda smið ur og list mál ari.
Skreyt ing ar sem Gyða gerði á sund laugaflís ar.

Lista kon an við nokkr ar af þeim högg mynd um sem nú eru til
sýn is í Kirkju hvoli.
Gyða gerði með al ann ars flísa skreyt ing ar
fyr ir ýms ar
neð an jarð ar lesta stöðv ar í Lund ún um.
Verk af sýn ing unni „Úr ýms um átt um"
í Kirkju hvoli.
Handverk og list á Vesturlandi