Skessuhorn - 25.07.2012, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 25. JÚLÍ
Siggi á Steins stöð um hef ur hann
alltaf ver ið kall að ur enda fædd ur og
upp al inn á Steins stöð um á Akra­
nesi. Sig urð ur Gunn ars son fædd­
ist 20. júní árið 1929 á Steins stöð­
um, sem var, þar sem síð ar varð
mið bær Akra ness. Þeir Steins stað­
ir stóðu á mót um Kirkju braut ar og
Skaga braut ar en þar er nú Kirkju­
braut 40. Þar ólst hann upp á samt
átta systk in um sín um. Elst ur er
Guð mund ur, þá Svava og Hall­
dóra, síð an Sig ur lín, Sig urð ur,
Gunn ar, Ár mann, Svein björn og
Guð rún. Tvisvar náði Akra nes bær
að elta for eldra hans með byggð­
ina. Upp úr 1950 keypti bær inn
Steins staði af for eldr um Sig urð ar
þeim Gunn ari Guð munds syni og
Guð ríði Guð munds dótt ur og þau
fluttu sig inn að Garð holti sem var
í eigu afa Sig urð ar. Þar byggðu þau
stórt hús sem þau nefndu Steins­
staði. Hluti af kaup verð inu voru
þrjár lóð ir við Brekku braut, núm­
er 2, 4 og 6 þar sem systk ini Sig­
urð ar þau Guð mund ur, Hall dóra
og Svava byggðu sín hús á samt
mök um sín um. Þeir Steins stað­
ir sem byggð ir voru rétt eft ir 1950
standa nú í miðju Flata hverf inu
teikn að ir af Ein ari Helga syni eins
og nokk ur önn ur hús á Akra nesi.
Siggi fylgdi með inn í Garð holt og
árið 1959 hóf hann bygg ingu húss
þar, sem hann nefndi Klapp ar holt,
á skika sem hann fékk frá Akra nes­
bæ. Þar byrj aði hann að búa með
sauð fé árið 1956 á samt konu sinni
Guð mundu Run ólfs dótt ur frá Gröf
á Hval fjarð ar strönd. Hún lést árið
2002. Hænsna bú skap ur inn var líka
fyr ir ferð ar mik ill og þau Munda sáu
Skaga mönn um fyr ir eggj um í ára­
tugi. Garð yrkj an varð þó þeirra að­
al bú skap ur. Bæði voru rækt að ar
mat jurtir og sum ar blóm. Siggi sá
Blóma vali fyr ir sum ar blóm um eft ir
stofn un þess fyr ir tæk is og Þórð ur á
Sæ bóli í Kópa vogi keypti af hon um
blóm til að selja. Þeim var pakk að
inn í dag blöð og þau send þannig
í köss um með Akra borg. Kart öfl­
ur, róf ur og kál voru líka fyr ir ferða­
mik il í rækt un inni hjá þess um sjálf­
mennt aða garð yrkju bónda, sem
segja má að hafi ver ið síð asti bónd­
inn á Akra nesi á samt föð ur sín um
og bræðr um.
Átti að reisa kirkju á
gömlu Steins staða jörð inni
„ Pabbi hafði ekki mikl ar heima nytj­
ar á Steins stöð um en góða kart öflu­
garða og þar rækt aði hann og seldi
kart öfl ur. Afi fór til dæm is suð ur til
Reykja vík ur áður fyrr að selja kart­
öfl ur og ég man eft ir að einu sinni
þeg ar hann kom úr Reykja vík gaf
hann okk ur krökk un um vín ber sem
voru nú sjald séð hér á Akra nesi en
feng ust keypt í Reykja vík. Þeg ar við
flutt um inn eft ir og nýju Steins stað­
ir urðu til var pabbi með tún víða
því jörð in var ekki stór. Hann hafði
t.d. á gæt is tún inn við Leyni og
heyjaði þar. Bær inn keypti gömlu
Steins stað ina af pabba því þar átti
að reisa kirkju en svo varð ekk­
ert úr því. Seinna reisti svo verka­
lýðs fé lag ið stór hýsi þarna. Hús ið á
Steins stöð um stóð fram yfir 1960
með úti hús um al veg að Braut ar­
holti, sem var að eins inn ar. Þar var
líka búið og Óli í Braut ar holti var
með kýr þeg ar ég var krakki. Mér
er það svo minn is stætt að fyrst þeg­
ar ég man eft ir mér þá var Akra­
nes ekki bara fiski­ og út gerð ar­
bær held ur voru hér bú jarð ir langt
nið ur á Skaga og flest ir voru með
ein hvern bú skap. At vinn an var svo
árs tíða bund in að fólk varð að hafa
kýr og kind ur til að hafa í sig og á
með sjó mennsk unni og fisk vinn­
unni í landi. Ann ars eru breyt ing­
arn ar ó trú leg ar í út gerð inni mað ur
heyrði véla hljóð ið í yfir 20 bát um
fara úr höfn á kvöld in og nótt unni
en nú er lít ið sem ekk ert lífs mark
við höfn ina. Á Akra nesi voru um
hund rað kýr þeg ar ég var að al ast
upp og um þús und fjár. Bæj ar bú ar
voru með meiri bú fén að en marg­
ar bú jarð ir í dag. Hér var mað ur
sem tók við kún um upp í Garða­
flóa. Þang að voru þær rekn ar og
karl inn var kall að ur Heiðni Bjarni
sem sá um að passa þær yfir dag inn.
Hann var alltaf á grárri meri og átti
tík sem hét Táta. Einu sinni fór ég
með hon um að reka þrjár kýr inn
á Hval fjarð ar strönd. Sum ir hérna
komu kún um fyr ir á sumr in. Við
fór um með þær inn í Galta vík. Yf­
ir leitt voru þetta kýr frá mönn um
sem voru í vinnu á sumr in og þeir
gátu ekki hugs að um þær. Þá fengu
bænd ur í ná grenn inu að njóta af­
urð anna af þeim. Á heim leið inni
stopp uð um við á Þara völl um og ég
man að þar feng um við kaffi og kex
með. Ég tók eft ir að Bjarni laum­
aði nokkrum kex kök um í vas ann
og svo gaf hann þetta gráu mer inni
og Tátu þeg ar við vor um komn ir í
hvarf.“
Haustin voru líf leg
á Akra nesi
Siggi seg ir haustin á Akra nesi hafa
ver ið upp sprettu að ýmsu skemmti­
legu. „Hér var slát ur hús og bænd ur
úr öll um sveit um sunn an Skarðs­
heið ar ráku hing að fé til slátr un ar.
Þeg ar ég var að al ast upp var slát­
ur hús ið neð an við hús ið þar sem
Ax els búð var síð ar og féð var sett
á tún ið hjá Ní elsi Krist manns syni
með an það beið slátr un ar. Við fór­
um stund um á móti ef við þekkt­
um þá sem voru að koma með fé.
Sér stak lega man ég eft ir að við fór­
um á móti Steina í Graf ar dal þeg­
ar hann kom með sitt og líka þeg ar
bænd ur úr Skorra dal komu með fé.
Þetta var gam an og mik il upp lif un
að reka féð í gegn um bæ inn.“
Þeg ar Gunn ar og Guð ríð ur for­
eldr ar Sig urð ar fluttu bú sitt inn
fyr ir bæ inn fylgdi Siggi með. Hann
var þá ekki kvænt ur mað ur enn­
þá. „Við Guð munda gift um okk ur
árið 1956 og fljót lega eft ir það fór
ég að huga að landi til að byggja á.
Pabbi var með erfða festu land þarna
á Steins stöð um en ég fékk svo land
hjá bæn um sem kall að var land
núm er 29. Þetta var ekki nema einn
hekt ari en svo fékk ég leigða fimm
hekt ara til við bót ar. Þar byggð um
við hús ið okk ar sem við köll uð­
um Klapp ar holt. Þetta var hluti af
Garða land inu gamla sem Akra nes­
bær hafði eign ast, sem bet ur fer, því
í seinni tíma hef ur það kom ið sér
held ur bet ur vel fyr ir bæ inn að eiga
þetta land. Run ólf ur son ur okk­
ar fædd ist 1957 og við flutt um inn
í hús ið um haust ið. Við byggð um
þarna timb ur hús sem enn stend ur
og er nú inn í miðj um bæ.“
Kart öfl urn ar gáfu vel
„Síð an varð þetta að lög býli hjá mér
og þá opn uð ust mér ýms ar leið ir til
fram kvæmda í gegn um fram leiðni­
sjóð. Gunn ar bróð ir minn byggði
svo hús rétt inn an við en Ár mann
bróð ir minn byggði við hús ið hjá
for eldr um mín um og bjó þar með
sína fjöl skyldu. Þeir voru báð ir við­
loð andi bú skap inn með pabba. Í
fyrstu var ég með leigutún til að
heyja á hjá Dóra í Bóli og fleir um
sem áttu skika hér ofan við bæ inn.
Ég byrj aði strax á að vera með kind­
ur í Klapp ar holti og þær voru svona
70­80 þeg ar mest var. Svo byrj uð­
um við Munda fljót lega að rækta
kart öfl ur, róf ur og kál. Sum ar sal an
á kart öfl un um gaf okk ur góða pen­
inga. Við vor um með Bentje sem
eru fljót sprottn ar og þær var hægt
að taka upp í lok júlí. Þá var hægt
að selja beint í búð irn ar og all ir
biðu eft ir nýj um kart öfl um. Þetta
var allt selt í búð irn ar hér á Akra­
nesi. Verð ið á róf u n um var líka hátt
því það var svo lít ið um geymslu
fyr ir róf u rn ar. Ég þurfti yf ir leitt að
selja mest af þessu á haustin af því
mig vant aði geymslu. Ég hafði þó
jarð hús nið ur á Trað ar bakka, líka
uppi á Krossi og inn í Gröf. Samt
voru þetta ekki nógu góð ar geymsl­
ur. Mér finnst líka vanta geymsl ur
núna hér á Akra nesi fyr ir allt þetta
fólk sem er að rækta fyr ir sig og sína
fjöl skyldu. Bær inn leigði út geymsl­
ur áður fyrr. Núna er þetta þannig
að mik ill hluti þess sem kem ur upp
hjá fólki eyði leggst.“ Siggi geym ir
hluta af sín um kart öfl um í kassa ut­
andyra. Þar er hann með skynjara
fyr ir hita mæli og mæli inni hjá sér,
síð an þeg ar frost ið fer í meira en sjö
stig kveik ir hann á ljósa peru sem
veit ir næg an hita í kass ann til að
kart öfl urn ar skemmist ekki.
Keypti hænsna bú
Áður en Siggi og Munda byrj uðu
að búa í Klapp ar holti hafði ver­
ið reist þar hænsna hús árið 1955.
„Það kom mað ur hing að norð­
an úr Eyja firði sem hét Jón. Hann
var múr ari og múr aði öll hús in fyr ir
Matta á Teigi í Mos fells sveit inni og
þar kynnt ist hann hænsna rækt inni.
Hann átti heima nið ur á Króka túni
og smíð aði þar hlera að hænsna húsi
sem hann reisti á þessu landi sem
ég fékk. Siggi á Geirs stöð um flutti
þetta hing að inn eft ir fyr ir hann.
Þetta hús var vand að enda var þessi
Siggi á Steins stöð um
Garð yrkju bóndi sem lærði allt af reynsl unni
Hér rækt ar Siggi sum ar blóm in í horni lóð ar inn ar á Höfða grund inni.
Þessi mynd var tek in í karöflu garð in um haust ið 2010.
Guð munda og Sig urð ur í gróð ur húsi á Smiðju völl um. Eldri Steins stað ir sem stóðu á horni Kirkju braut ar og Skaga braut ar.
Klapp ar holt í Bygg ingu. Sig urð ur stend ur við gaml an her trukk sem hann og fað ir hans áttu.