Neytendablaðið - 01.09.2010, Blaðsíða 5

Umslagasvik
Það eru til fjölmargar tegundir
svika sem byggjast á því að fórn­
ar lamb ið vilji vinna heima hjá
sér og er ástæða til að varast þau,
sér staklega í ljósi vaxandi at vinnu­
leys is. Í þessum geira eru um slaga ­
svikin hvað þekktust. Þau virka
þann ig að auglýst er tæki færi til
að græða hundruð evra með því
einu að setja bréf/auglýs inga póst í
um slög fyrir fyrirtæki. Til að fá vinnunna þarf fyrst að greiða trygg­
ingar gjald fyrir umslögin og bréfin. Það eina sem fólk fær síðan
sent eru upplýsingar um það hvernig á að birta svip aða auglýsingu
til að fá aðra til að senda viðkomandi peninga á sama hátt. Önnur
slík svik sem fara víða ganga að nafninu til út á samsetningarvinnu.
Fórnar lömbum er boðin heimavinna sem felst í því að setja saman
hluti eða endurpakka vörum. En til að fá efnið sent heim þarf
fórnar lambið fyrst að greiða fyrir það og sjá jafnframt um send­
ingar kostnaðinn. Ef einhver svör berast yfirhöfuð eru þau á þá leið
að viðkomandi standist ekki kröfur og hann fær ekkert borgað eða
endurgreitt.
Samkvæmt írsku neytendasamtökunum má búast við að svona svik
færist í vöxt í takt við aukið atvinnuleysi þar sem svikahrappar eru
miskunnarlausir og alltaf til í að nýta sér viðkvæma stöðu fólks.
Hafðu í huga!
Til eru fjölmörg ráð byggð á heilbrigðri skynsemi sem vert er að
hafa í huga. Þar sem flest svik byggjast á fyrirframgreiðslu skaltu
aldrei senda peninga í þeirri von að fá einhvers konar vinning.
Varaðu þig á símasölumönnum og tilboðum í gegnum síma og
tryggðu að öllum persónuupplýsingum, eins og bankaupplýsingum
og lykilorðum, sé haldið leyndum. Engin fjármálastofnun mun
nokkurn tíma biðja um slíkar upplýsingar í síma. Ef þú hafnar
tilboði eða bón – sérstaklega óumbeðnu – og viðkomandi fellst ekki
á neitun skaltu vera tortrygginn og ekki falla í þá gryfju að vera of
sjálfsöruggur. Árangursríkustu svikin eru yfirleitt einföld og hafa
fengið meðbyr um allan heim. Rannsóknir hafa sýnt að það eru
ekki bara þeir trúgjörnustu sem ganga í gildruna. Framar öllu skyldi
þó alltaf haft í huga að það sem hljómar of vel til að geta verið satt
er yfirleitt ekki satt.
Heimild: Consumer Choice, mars 2010
Pýramídasvikin eru ekki alveg jafngömul pýramídunum sjálfum en
þau hafa þó verið við lýði í hið minnsta eina öld. Pýramídasvikin,
einnig þekkt sem „ponzi­svik“, virka þannig að fjárfestar fá greiddan
arð af eigin fé eða fé sem aðrir fjárfestar hafa lagt til í stað þess
að fá greiddan hagnað af alvöru fjárfestingu. Fá þarf nýja fjárfesta
hraðar og hraðar til að halda pýramídanum uppi. Þegar hægir á
nýlið uninni hrynur pýramídinn þannig að allir nema nokkrir efst á
toppn um tapa fjárfestingu sinni. Einu gildir hversu stór pýramídinn
verður áður en hann fellur; um það bil 88% fjárfesta munu tapa.
Mark miðið með þessari svikamyllu er að sannfæra fólk um að
leggja fé í pottþétta fjárfestingu sem gefur mikið af sér. Þátt­
tak endur eru t.d. lokkaðir til að ganga í klúbb eða að fjárfesta í
gegn um keðjubréf. Hugmyndin er að fjárfestirinn borgi bara einu
sinni ákveðna upp hæð en til að fá örugglega arð þarf hann að skrá
nýliða sem einn ig leggja sitt af mörkum. Upphaflegi fjárfestirinn
fær borgað úr eigin fjárfestingu á meðan þeir sem á eftir koma
þurfa að finna aðra til að geta fengið arð. Oft auglýsa þannig svik
sig með fjörmiklum með mælum frá öðrum þátttakendum sem
halda því fram að þeir hafi grætt á fjárfestingunni.
Snemma árs 2006 kom bylgja af pýramídasvikum til Írlands sem
margir féllu fyrir. Í kjölfar ESB­tilskipunar voru lögin hert á Írlandi
árið 2007 til að koma í veg fyrir pýramídasvik, þar með talið þau
kerfi sem virka þannig að fólk „gefur“ hvert öðru fé. Írsku neyt­
enda verndarlögin frá 2007 heimila sektargreiðslur upp á allt að 24
milljón um eða fangelsi í allt að 5 ár ef viðkomandi er sakfelldur
fyrir að auglýsa pýramídasvik.
Ferðalagasvik
Ferðalagasvik eru mörg og mismunandi og ein svikin ganga út
á að narra neytendur til að ganga í „ferðaklúbb“. Fórnarlömbin
eru tæld til að sitja kynningu, annað hvort heima eða á
ferðalagi, und ir loforðum um ókeypis ferð. Þegar á kynninguna
er komið er þrýst á fólk að ganga í ferðaklúbbinn sem býður
frábær tilboð á ferða lögum til framandi áfangastaða, að sjálf­
sögðu með lúxus gistingu. Til að eiga rétt á herlegheitunum þarf
þó auðvitað að greiða fyrirframgreiðslu og þegar á hólm inn er
komið reynist ferðin alls ekki ókeypis. Ferðin er jafnvel ekki á
auglýstan áfangastað. Önnur ferðalagasvik geta verið þannig
að haft er samband við fólk í síma eða pósti og því tilkynnt
að það hafi unnið ókeypis ferðalag. Hinsvegar þurfi að greiða
gjald til að staðfesta bók un ina. Svo kemur í ljós að ferðin er
ekki til og hægt er að tapa mun meira en fyrirframgreiðslunni
ef viðkomandi gefur upp kredit korta upp lýsingar.
Í fyrra varaði Evrópska neytendaaðstoðin á Írlandi neytendur
við símtölum frá meintri ferðaskrifstofu þar sem boðið var upp
á inn eign upp í ferð til aðlaðandi áfangastaða.
Fólk hefur látið blekkjast af slyngum sölumönnum sem bjóða
ótrúleg tilboð á ævin týra lega áfangastaði.
Pýramídasvik
5 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2010