Breiðholtsblaðið - 01.07.2006, Qupperneq 4

JÚLÍ 20064 Breiðholtsblaðið
V I Ð T A L I Ð
Gísli Jónsson segist löngu
orðinn Breiðhyltingur.
Hann spjallar um hverfið
sitt og starf í samtali við
Breiðholtsblaðið en hann
hefur rekið flutningafyrir-
tækið Krók um eins og
hálfs áratugar skeið, lengst
af ásamt félaga sínum en
nú einn. Gísli hefur í störf-
um sínum komið að mörg-
um umferðaróhöppum og
segir að hraði í umferðinni
og hraði í þjóðfélaginu fari
saman. Þenslan auki hætt-
urnar í umferðinni.
Var feginn að komast til
baka
Gísli Jónsson, framkvæmda-
stjóri flutningafyrirtækisins
Króks, segist ekki vera frumbýl-
ingur í Breiðholtinu þótt hann
hafi alið aldur sinn þar að mestu
leyti eftir að hann komst á fullorð-
insár. Hann er ættaður úr Gríms-
nesinu og fluttist þaðan til Reykja-
víkur á 18. ári. En síðan kveðst
Gísli hafa flust tímabundið í Vest-
urbæinn þegar hann hóf búskap
með eiginkonu sinni. „Ég tolldi
þar í ein tvö ár en fór þá aftur
hingað uppeftir og hef búið í
Breiðholtinu síðan. Ég er því
löngu orðin Breiðhyltingur þótt
ég sé að uppruna sveitamaður úr
Grímsnesinu.“ Gísli kveðst hafa
orðið feginn þegar hann komst til
baka í Breiðholtið en var það kon-
an sem dró hann vestur í bæ.
„Nei hún er nú reyndar gamall
Breiðholtsbúi. Hafði alist upp í
Fellahverfinu og var því miklu
meiri frumbýlingur en ég. Og ég
held að hún hafi verið jafn fegin
að komast til baka. Ég þurfti því
ekkert að draga hana uppeftir.
Það voru samantektin ráð okkar
að flytja til baka. Síðan má segja
að við höfum verið naglföst í
hverfinu.“
Gísli segir að fyrir nokkrum
árum hafi hann þó staðið frammi
fyrir þeim vanda að þurfa e.t.v. að
flytja úr hverfinu. „Við bjuggum í
Bökkunum og þegar fjölskyldan
stækkaði þurftum við á stærra
húsnæði að halda eins og gengur.
En vandinn var sá að lítið er um
stærra húsnæði að ræða en fjög-
urra herbergja íbúðir á þessu
svæði. Svo fréttum við af húsi
sem væri til sölu niðri í Stekkja-
hverfi og það bjargaði okkur. Við
þurftum ekki að fara langt.“
Krókur í einn og hálfan
áratug
Gísli fór snemma að fást við
flutninga. Vinnufélagi hans Rúdólf
Jóhannsson stofnaði flutningafyr-
irtækið Krók árið 1987 og fjórum
árum síðar eða um sama leyti og
fyrirtækið tók við flutningum fyrir
tryggingafélögin kom Gísli inn í
reksturinn með honum af fullum
krafti. Þeir ráku Krókinn síðan
saman allt þar til um síðustu
mánaðamót að Gísli tók alfarið
við rekstrinum. Um svipað leyti
flutti hann starfsemina upp í
Flugumýri í Mosfellsbæ en þá
höfðu þeir verið búnir að leita að
hentugu atvinnuhúsnæði um
skeið. „Þetta eru því tímamót fyr-
ir mig í tvennum skilningi í sögu
fyrirtækisins.“
Gísli segir að þótt þeir hafi tek-
ið að sér flutninga fyrir trygginga-
félögin þá sinni fyrirtækið margs-
konar flutningum - ekki síst fyrir
bílaumboðin og bílaleigur enda
fyrirtækið sérhæft í flutningi bif-
reiða. Hann segir þó ekki mikið
um að nýir bílar séu fluttir á stór-
um vögnum út um land eins og
tíðkist víða erlendis en bílaleig-
urnar notfæri sér þó slíka þjón-
ustu að nokkru og einnig sé tals-
vert um flutninga á bílum til og
frá verkstæðum.“
Skemmtilegur tími hjá
Jarðborunum
En hvernig báru kynni þeirra
Gísla og Rúdólfs að sem leiddi til
þess að þeir ráku saman fyrirtæki
í svo langan tíma. „Við höfðum
verið vinnufélagar um tíma. Við
störfuðum hjá Jarðborunum ríkis-
ins eins og fyrirtækið hét á með-
an það var í opinberri eigu og
kallað ríkisfyrirtæki B sem þýddi
ríkisfyrirtæki sem stóð undir eig-
in rekstri og var rekið eins og
einkafyrirtæki að því leyti. Við
fórum saman viða um land eink-
um þar sem Orkustofnun var að
leita eftir jarðhita og þar sem
unnið var að rannsóknum vegna
fyrirhugaðra virkjanafram-
kvæmda. Við fengum því ýmsa
nasasjón af stóriðjustefnunni í
gegnum árin“ Gísli segist hafa
verið mikið við boranir á Blöndu-
svæðinu og á Þjórsársvæðinu og
einnig komið upp á Fljótsdals-
heiði þar sem Kárahnjúkavirkjun
var síðan byggð. Við eigum því
ýmsar borholur út um land,“ seg-
ir Gísli og kveður þetta hafa verið
skemmtilega tíma. „Maður fór
víða um og kynntist bæði landinu
og einnig mörgu af góðu fólki. Ég
væri hins vegar ekki spenntur fyr-
ir vinnu af þessu tagi í dag. En
þetta var gaman þegar maður var
ungur.“
Mikið um
vinnuvélaflutninga
En aftur að flutningastarfsem-
inni. Hefur hún breyst mikið í
gegnum tíðina. Það er orðin frem-
ur óvenjuleg sjón að sjá bíla dreg-
na þótt það beri öðru hvort enn
fyrir augu. „Hún hefur breyst mik-
ið. Það eru komin allt önnur tæki
til sögunnar en áður voru notið
við þessa flutninga. Mesta breyt-
ingin felst í því að nú er nánast
eingöngu farið að nota pallbíla
við þessa flutninga þótt aðstæður
geti verið þannig að notast verið
við gamla lagið og draga bíla.
Hins vegar verður alltaf minna og
minna um slíka flutninga. Margir
bílar eru sjálfskiptir eða sídrifnir
sem gerir drátt erfiðari og vax-
andi umferð á líka þátt í því að
stöðugt verður erfiðara að flytja
bíla með þeim hætti.“
Gísli segir að bílaflutningurinn
eigi ekki beinan þátt í vaxandi
starfsemi fyrirtækisins þótt hann
hafi vissulega aukist með meiri
bílaeign. „Við erum líka farnir að
flytja vinnuvélar og þá einkum
smærri vélar og tæki sem iðnað-
armenn þurfa að fara með á milli
vinnustaða. Tímarnir eru breyttir
t.d. í byggingaiðnaðinum. Nú ger-
ir tæpast neinn neitt utanhúss án
þess að nota vinnulyftu. Tæpast
er skipt um peru án þess að taka
vinnulyftu með sér. Þetta getur
vissulega borgað sig. Ég get nefnt
rafvirkja sem dæmi sem fer og
skiptir um perur í heilu húsi. Þá
getur einn maður með vinnulyftu
afgreitt málið á stuttum tíma í
stað tveggja eða þriggja með
vinnupalla. Á sama hátt mokar
enginn upp úr skurði með skóflu í
dag. Litlar gröfur og „bobcatar“
eru notaðar við léttari jarðvega-
framkvæmdir, t.d. við frágang á
lóðum. Vinnulyfturnar hafa dreg-
ið mjög úr timbursmíði vegna
minni háttar viðgerða og lagfær-
inga og þetta sparar bæði tíma og
fjármuni. Sambærilega sögu má
segja um jarðvegstækin. Og þá
nýtist þessi flutningatækni, sem
við höfum verið að koma okkur
upp til þess að flytja bíla til vinnu-
vélaflutninga. Þessar breytingar
hafa kallað á nýja þjónustu sem
ekki var þörf fyrir áður. Við höf-
um aftur á móti ekki farið inn á þá
braut að flytja stærri vélar og
tæki. Ekki tæki á borð við þau
sem notuð eru við jarðboranir og
virkjanagerð,“ segir Gísli og minn-
ist gömlu daganna á fjöllum og á
öðrum virkjunarsvæðum.
Ekki farið í hreinsunar-
störf eða bílarif
Gísli segir að ekki sé lengur
hægt að tengja hugtakið Krókur
eingöngu við skemmda bíla.
„Þetta var kannski ekki óeðlileg
tenging á sínum tíma vegna þess
að þessi þjónusta var það stór
hluti af vinnu okkar um árabil en
það hefur breyst mikið.“ Gísli seg-
ir að ef hann horfi á veltutölur úr
rekstri fyrirtækisins þá sé trygg-
ingaþjónustan einungis um 25%
eða um fjórðungur af heildarum-
svifunum. Framtíðin á þessum
markaði er einnig óljós. Eftir að
samningur tryggingafélaganna við
Krók rann út um síðustu mánaða-
mót hefur þessi þjónusta ekki
verið boðin út að nýju m.a. vegna
athugasemda samkeppnisyfir-
valda um hvort rétt væri út frá
samkeppnissjónarmiði að bjóða
þessi verk út í einu útboði þar
sem um fleiri en einn verkaup-
anda er að ræða. Gísli segir að-
eins tvö fyrirtæki hafa sinnt þess-
um flutningamarkaði að einhverju
ráði. Hitt fyrirtækið er Vaka sem
hefur starfað með nokkuð öðrum
hætti og sinnt öðrum verkefnum.
„Þeir hafa unnið meira að um-
hverfismálum, t.d. með hreinsun
á ónýtum og afskráðum bílum og
móttöku á brotajárni. Þótt við
höfum annast flutning á tjónabíl-
um þá höfum ekki farið út í
hreinsunarstarf eða niðurrif á bíl-
um. Þetta er alltaf spurning um
hverskonar starfsemi á að blanda
saman. Við megum ekki horfa ein-
göngu á afkomuhliðina við verð-
um einnig að huga aðeins að sið-
ferðislegu hliðinni. Partasalarnir
eru að koma hingað og bjóða í
bíla hjá okkur og það liti ekki vel
út frá siðferðislegu sjónarmiði ef
við værum að keppa við þá á
varahlutamarkaðnum. Við höfum
því látið þá hluti vera.“
Ótrúlegt hversu fólk
sleppur oft vel
Gísli og starfsmenn hans hafa
komið að ýmsu í vinnu sinni fyrir
tryggingafélögin í gegnum tíðina.
Þeir hafa farið á staði þar sem
slys og óhöpp hafa orðið til þess
að ná í misjafnlega útleikin öku-
tæki og þannig fylgst með um-
ferðamenningunni og hvaða
breytingum hún hefur tekið í
gegnum árin. Hann segir aðkomu
að slíku misjafna og sumt líði
seint úr minni. „Þegar við komum
á slysstaði þá er öllu jöfnu allt
fólk farið þannig að við sjáum
ekki þar versta. Það lendir á
sjúkraflutningsmönnum og lög-
reglu og þeir eiga örugglega oft
erfiðara en við á slíkum stundum
en við, þótt við komumst ekki hjá
því að upplifa aðstæður að
nokkru leyti. Vissulega sjóast
menn í þessu eins og öðru en
sumt venst aldrei til fulls. Afdrif
fólks leitar alltaf á hugann þótt
maður sjái bara aðstæðurnar og
umgjörðina en ekki fólkið sjálft
sem hefur orðið fyrir óhöppun-
um.“
Gísli segir að miðað við útlit
bíla, sem orðið hafa illa úti í um-
ferðaróhöppum, þá sé oft ótrú-
legt hversu vel fólk sleppi og
meiðsli séu ekki meiri eða alvar-
legri en ætla mætti. Ég hef komið
að bílum þannig útlítandi að efast
hefði mátt um að nokkur hefði
sloppið lifandi en fólk þó aðeins
hlotið minniháttar meiðsli eða
skrámur. Það hefur komið mér
mest á óvart í störfum mínum fyr-
ir tryggingafélögin að sjá hversu
fólk hefur oft sloppið ótrúlega vel
úr mjög illa leiknum bílum.“
Hefur þetta breyst. Koma bílar
verr útleiknir í dag en áður?
Megin breytingin felast í því að
bílar eru mun öruggari í dag en
áður. Öll hönnun bíla hefur
breyst mikið með það að mark-
miði að vernda fólk þegar óhöpp
ber að garði. Við það má síðan
bæta atriðum eins og aukinni
notkun öryggisbelta og loftpúð-
unum sem eru í flestum yngri bíl-
um. Þeir auka öryggið mikið.“
Gísli segir að margt bendi til þess
að bilið á milli heilsutjóns á fólki
og hefðbundins eignatjóns í um-
ferðaróhöppum hafi vaxið. Bílarn-
ir verndi fólk betur en áður. Á
móti þessu komi hins vegar að
með betri bílum og einkum bætt-
um vegum þá aukist ökuhraðinn.
Engin spurning sé um að mun
verr útleiknir bílar komi úr
óhöppum á þjóðvegunum en úr
þéttbýlisumferðinni. Þar skipti
ökuhraðinn meginmáli. „Mín
reynsla er sú eftir að hafa sinnt
þessum málum um árabil að forð-
ast hefði mátt mjög mörg þau
tjón sem við höfum komið að í
gegnum árin hefði hraðinn verið
minni. Flest stærri óhappa og
tjóna sem orðið hafa á þjóðveg-
unum má með beinum hætti rekja
til örkuhraða miðað við aðstæð-
ur. Hraðinn er stærsti ógnvaldur-
inn í umferðinni og með því að ná
honum niður má draga verulega
úr óhöppum og tjónum á öku-
tækjum og fólki.“
Þenslan eykur hætturnar
í umferðinni
Og Gísli heldur áfram að velta
orsökum umferðaróhappa fyrir
sér. „Þegar mikill uppgangur er í
atvinnu- og efnahagslífinu eins og
verið hefur að undanförnu þá
kemur það fram í umferðinni.
Fólk ekur meira. Meira álag er á
mörgum. Fólk leggur e.t.v. ekki
eins upp úr að fara vel með
ökutæki sín þegar auðveldara er
að endurnýja þau. Þegar kreppir
að þá fer fólk að spara bíla og
eldsneyti. Börnin fá minna að
keyra og minna verður um
kvöldakstur og annan akstur sem
ekki tilheyrir brýnum dagsverk-
um. Fólk fer sjaldnar í langferðir
út á land. Það dregur úr umferð-
inni sem kemur fram í færri
óhöppum. Umferðin og umferðar-
menningin fylgir því að nokkru
leyti taktinum í þjóðfélaginu
þannig að þenslan eykur hættuna
á óhöppunum. Það er engin
spurning,“ segir Gísli Jónsson,
eigandi og framkvæmdastjóri
Króks að lokum.
Þenslan eykur hætturnar í umferðinni
Gísli Jónsson við einn bíla fyrirtækisins.