Morgunblaðið - 13.01.2015, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 2015
Myndaskáld Guðmundur Ingólfsson tekur myndir af vegglistaverki við Kleppsveg. Hann er einn fremsti ljósmyndari landsins og þekktur fyrir myndir af götum og byggingum borgarinnar.
RAX
Sá sem þetta ritar
hefur eins og margir
aðrir haft ánægju af
því að fylgjast með
íþróttum í áratugi.
Hluti af þessum áhuga
beinist að vali á
íþróttamanni ársins ár
hvert. Oftast munu úr-
slitin hafa verið sann-
gjörn, miðað við ár-
angur íþróttafólksins,
en stundum vafasöm eða fjarri öllu
lagi. Rétt er að taka fram að ég
þekki engan persónulega af þeim
sem tilnefndir voru að þessu sinni
og er ekki tengdur þeim svo ég viti
á nokkurn hátt.
Sá sem valinn var íþróttamaður
ársins að þessu sinni er sýnilega
mjög þekkilegur og myndarlegur
maður og efalaust besti körfubolta-
maður okkar á síðasta ári. Hann
leikur nú með sterku liði á Spáni og
í viðtali sagðist hann vonast til að
verða valinn í þrettán
manna úrval hjá liðinu.
Þetta dugar þó
skammt til að jafnast á
við þá, sem bestum
árangri hafa náð.
Á árinu 2014 var
Guðjón Valur Sigurðs-
son valinn af erlendum
íþróttasérfræðingum
sá besti í heimi af
vinstri hornamönnum í
handbolta og Aron
Pálmarsson var kjör-
inn besti leikmaður úr-
slitakeppninnar í Meistaradeild
Evrópu í handknattleik. Engir aðrir
íslenskir íþróttamenn voru nálægt
því að vinna slík afrek á síðasta ári.
Ég lít svo til að það hefði verið
sjálfgefið að velja þessa tvo afreks-
menn í tvö efstu sætin við kjör á
íþróttamanni ársins 2014. Það gerð-
ist ekki. Guðjón Valur var settur
niður í 3. sæti, Aron Pálmarsson all-
nokkrum sætum neðar. Hvað veld-
ur? Augljóst er að slík niðurstaða
verður ekki fyrir tilviljun. Það þýðir
að fréttamenn hafa sameiginlega
tekið ákvarðanir fyrirfram og at-
kvæðagreiðslan því leikaraskapur.
Geðþóttaákvarðanir fréttamanna
virðast litaðar af því að gert sé upp
á milli íþróttagreina, ekkert tillit sé
tekið til mats erlendra sérfræðinga,
sleggjudómar felldir um árangur
einstakra íþróttamanna og varla
hægt að verjast þeirri hugsun að
vild eða óvild í garð einstaklinga
ráði för. Einn fréttamannanna sagði
fyrir fáum kvöldum í fjölmiðli:
Nú fer „handboltafárið“ að byrja.
Þessi tónn er í samræmi við það er
að framan er skráð.
Það má vera álitamál hvor þeirra
tveggja afreksmanna, sem ég tel að
hafi staðið fremstir á síðasta ári
hefði átt að hreppa titilinn „íþrótta-
maður ársins“. Ég tel þó eðlilegt að
það hefði komið í hlut Guðjóns Vals,
m.a. vegna þess að árið áður, 2013,
hafði hann sambærilega stöðu í al-
þjóðlegum handbolta og í fyrra og
átti að mínum dómi skýlausan rétt á
æðstu viðurkenningu, en var þá eins
og nú settur niður í 3. sæti.
Þriðja og fjórða sæti á listanum
eru auðvitað ekki jafn þýðingarmikil
og tvö þau fyrstu. Ég tel að í þau
sæti hefðu sterklega komið til
greina Sif Pálsdóttir fyrirliði og
burðarás í landsliði kvenna í hóp-
fimleikum og Jón Margeir Sverr-
isson, sem setti tvö heimsmet og
þrjú Evrópumet í sundi fatlaðra á
síðasta ári.
Val á liði ársins var einnig undar-
legt. Ekkert lið komst með tærnar
þar sem landslið okkar í hópfim-
leikum kvenna hafði hælana. Þetta
frábæra lið vann silfrið á Evrópu-
mótinu sl. haust og gullið árið áður,
án þess að hljóta eðlilega við-
urkenningu íþróttafréttamanna. Nú
var bætt um betur og látið eins og
þetta lið hefði ekki verið til á síðasta
ári. Það var ekki einu sinni með á
lista yfir þau lið sem greiða skyldi
atkvæði um við val á liði ársins. Með
þessu sýndu fréttamenn okkar
glæsilegu fimleikakonum ótrúlega
vanvirðingu. Vonandi stafar það
ekki af því að liðið var skipað kon-
um.
Þegar ítrekað er gengið fram hjá
okkar öflugustu íþróttamönnum við
veitingu viðurkenninga og val á
íþróttamanni ársins, eins og hér
hefur verið lýst, kann það að virka
eins og blaut tuska í andlit afreks-
manna. Enginn veit hvaða skaða
það getur valdið.
Ástæða er til að meta í fullri al-
vöru, hvort ekki sé nauðsynlegt að
taka upp aðra aðferð við val á
íþróttamanni ársins og tengdum
viðurkenningum. Íþróttafréttamenn
gætu síðan skemmt sér við að velja
úr sínum hópi íþróttafréttamann
ársins hverju sinni.
Eftir Pálma
Jónsson » Val á liði ársins var
einnig undarlegt.
Ekkert lið komst með
tærnar þar sem landslið
okkar í hópfimleikum
kvenna hafði hælana.
Pálmi Jónsson
Höfundur er fv. alþingismaður.
Íþróttamaður ársins 2014
Hinn 15. desember
síðastliðinn birtist í
Morgunblaðinu grein
eftir Artur Mas, for-
seta Katalóníuhéraðs á
Spáni. Í greininni
fjallar hann um meint-
an rétt Katalóníubúa
til að slíta sig frá Spáni
og stofna sjálfstætt
ríki. Í þessu svari mínu
mun ég reyna að út-
skýra og leiðrétta ýmsar rang-
færslur sem komu fram í grein
herra Mas.
Í fyrsta lagi vil ég segja að ég
vildi að ég hefði ekki þurft að skrifa
þessa grein. Öfugt við þá skoðun
herra Mas, sem kemur fram í grein
hans, held ég að það muni ekki auð-
velda lausn þessa innanríkismáls
Spánar að færa það inn í fjölmiðla
annarra landa. Þá sýnir hann einnig
alvarlegan skort á hollustu gagn-
vart embætti sínu sem forseti kata-
lónsku héraðsstjórnarinnar, en eitt
af hlutverkum hans er „að vera
helsti málsvari spænska ríkisins í
Katalóníu“ eins og kemur fram
bæði í stjórnarskrá Spánar og í
sjálfstjórnarlögum Katalóníuhéraðs.
Það er því þversagna-
kennt og sorglegt að
sá sem á að vera helsti
málsvari Spánar í
ákveðnum landshluta
ríkisins skuli nota það
vald sem honum er fal-
ið til þess að ráðast ut-
an frá á ríkið sem hon-
um ber skylda til að
standa vörð um. Leyf
mér, herra forseti, að
tjá undrun mína og
sorg yfir þessari hegð-
un.
Í öðru lagi setur herra Mas fram
þá kröfu að Katalóníubúar fái að
kjósa, rétt eins og þeir hafi ekki
haft þann rétt á öllum stjórnsýslu-
stigum (bæjarstjórnar-, héraðs-
stjórnar-, þing- og Evrópuþings-
kosningum) síðan lýðræðið var
endurheimt á Spáni árið 1977. Af
grein herra Mas mætti ráða, fyrir
þá sem ekki þekkja raunveruleik-
ann, að á Spáni væri ennþá einræði
þar sem íbúarnir hefðu ekki
kosningarétt. Þetta sama fólk spyr
sig þá örugglega í undrun hvernig í
svoleiðis kúgunarríki einhver skuli
bera titilinn forseti Katalóníuhér-
aðs. En vitanlega er staðan ekki
þessi. Síðan 1979 hefur Katalónía
notið mikils sjálfstæðis sem sjálf-
stjórnarhérað. Þessi réttur var
tryggður í stjórnarskrá Spánar frá
1978, sem var samþykkt af 93%
kjósenda í Katalóníuhéraði (sem var
hærra hlutfall en annars staðar á
Spáni). Í fyrstu grein stjórnarskrár-
innar stendur „fullveldi ríkisins er í
höndum spænsku þjóðarinnar“, en
ekki aðeins í höndum hluta þjóð-
arinnar eins og Katalóníubúar eru.
Sjálfur Artur Mas er forseti kata-
lónska sjálfstjórnarhéraðsins vegna
þess að Katalóníubúar kusu hann á
þeim lagagrunni sem fram kemur í
stjórnarskránni og í sjálfstjórnar-
lögum héraðsins.
En það er þó ekki leyfilegt að
boða til þjóðaratkvæðagreiðslu til
að lýsa yfir aðskilnaði við Spán
vegna þess að grein tvö í stjórn-
arskránni kemur í veg fyrir það, en
þar segir: „Spánn er órjúfanleg ein-
ing, sameiginlegt og ósundranlegt
föðurland allra Spánverja“ rétt eins
og gerðardómurinn um stjórn-
arskrá samþykkti. Þessi yfirlýsing
er alls engin ólýðræðisleg árás held-
ur er þetta mjög hefðbundin yfirlýs-
ing þroskaðra lýðræðisríkja. Þau
ríki sem herra Mas nefnir í grein
sinni, Skotland og Quebec, sem
hefðbundin lýðræðisríki eru einmitt
undantekning frá þessum hefð-
bundnu ríkjum. Að auki má nefna
að önnur grein stjórnarskrárinnar
tryggir líka „ réttinn til sjálf-
stjórnar til handa héruðum og land-
svæðum“ og „samstöðu meðal
þeirra allra“.
En á hinn bóginn er hægt að
breyta stjórnarskránni og lögunum.
Ekkert kemur í veg fyrir það að
umræddri annarri grein sé breytt,
en það þarf þá að gerast í samræmi
við þau lög og reglur sem fyrir eru
og sem þurfa að sjálfsögðu, fyrir
svona mikilvægt mál, að vera vilji
meirihlutans. Kannski er það þarna
sem herra Mas ætti að byrja, með
því að leggja fram breytingartillögu
á stjórnarskránni. Fyrst hann er
svona sannfærður um réttmæti
raka sinna ætti það ekki að vera
honum erfitt að telja þjóðina á að
samþykkja þær breytingar. Þannig
mun hann vinna í takt við lögin en
ekki reyna að finna leiðir sem að-
eins munu leiða til höfnunar og
gremju.
Í þriðja lagi talar herra Mas með
dramatískum hætti um hótanir
spænsku ríkisstjórnarinnar og
tölvuárásir. Ég veit samt ekki hvaða
hótanir honum hafa borist aðrar en
þær að minna hann á skyldur sínar
gagnvart stjórnarskránni og lögum
landsins. Samt sem áður er erfitt að
trúa þessum meintu hótunum þegar
horft er til þess að atkvæða-
greiðslan, sem boðað var til einhliða
hinn 9. nóvember síðastliðinn án op-
inberrar kjörskrár né nokkurrar
tryggingar um lýðræðislega fram-
kvæmd, fór fram án þess að nokkur
stæði í vegi fyrir því að fólkið mætti
til að skila inn atkvæði sínu þar sem
herra Mas og hans menn sögðu því
að mæta. Annað mál er svo að nið-
urstöðurnar sýndu kannski ekki
fram á jafn eindreginn stuðning við
sjálfstæði og hann hefði óskað, og
þá byrjar hann að tala um hótanir
sem ekki eiga sér stoð í raunveru-
leikanum til að réttlæta sjálfan sig.
Ég harma það að nýju að hafa
þurft að skrifa þessa grein, en vona
þó að með henni fái lesendur betri
og víðari sýn á þetta mál.
Eftir Antonio López
Martínez » Af grein herra Mas
mætti ráða, fyrir þá
sem ekki þekkja raun-
veruleikann, að á Spáni
væri ennþá einræði þar
sem íbúarnir hefðu ekki
kosningarrétt.
Antonio López Martínez
Höfundur er sendiherra Spánar
á Íslandi með búsetu í Ósló.
Svar við grein Arturs Mas, forseta Katalóníuhéraðs