Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.2009, Blaðsíða 12

Fimmtudagur 15. janúar 200912 Fréttir
Aftur í hryðjuverk
Samkvæmt talsmanni varnar-
málaráðuneytis Bandaríkjanna,
Geoff Morrell, hefur sextíu og einn
fyrrverandi fangi í Gvantanmó-
fangelsinu á Kúbu, snúið sér að
hryðjuverkum eftir að hafa losnað
úr haldi.
Morrell sagði að staðfest væri að
átján fangar hefðu tekið upp fyrri
iðju og sterkur grunur væri um að
hið sama væri uppi á teningnum
hjá 43 fanganna. Morrell vildi ekki
fara nánar út í málið og ekki upp-
lýsa um hvaða menn væri að ræða,
eða hvað þeir hefðu gerst sekir um
síðan þeir losnuðu úr haldi.
Ísraelskir ráðamenn halda afram að
neita ásökunum um að her Ísraels
beiti ólöglegum vopnum í hernaði
sínum á Gaza. En fullyrðingar þeirra
eru á skjön við frásagnir ísraelskra
hermanna sem segja að fallbyssuskot
hlaðin fosfór hafi verið notuð.
Í vefmiðli breska dagblaðsins Ti-
mes er vitnað í einn hermann sem tek-
ið hefur þátt í hernaði Ísraelsmanna á
Gaza sem sagðist hafa handfjatlað fos-
fórsprengjur og skriðdrekar vopnaðir
fosfórsprengjum væru í notkun. „Við
höfum notað þær á ábyrgðarfullan
máta ... allan tímann,“ sagði hermað-
urinn.
Orðrómur um notkun fosfórs af
hálfu Ísraela verður sífellt háværari,
en notkun fosfórs er einungis leyfileg
til að mynda reykjarslæðu. Mannrétt-
indasamtök hafa varað við áhættunni
á að almennir borgarar bíði skaða af
og krafist þess að Alþjóðlegi glæpa-
dómstóllinn rannsaki málið.
Times vitnar einnig í ísraelskan
hermann, Alon, sem segist ekki vera
neinn nýgræðingur í hernum. Hann
segir að aldrei fyrr hafi ísraelsk yfirvöld
beitt jafnmikilli hörku í átökum við
Palestínumenn. „Við beitum engum
vettlingatök,“ sagði Alon. „Allt er met-
ið fjandsamlegt núna. Okkur var sagt
að taka enga áhættu – að skjóta frekar
en spyrja spurninga,“ sagði hann.
Alon sagðist vera sleginn vegna
þess sem bar fyrir augu hans á Gaza,
og lýsti heilum hverfum sem höfðu
verið jöfnuð við jörðu. „Það er ekki
eins og við höfum verið þarna í nokkr-
ar vikur – þetta er eyðilegging, rúst-
ir einar, eins og við höfum varpað
sprengjum árum saman. Þú getur ekki
ímyndað þér skaðann sem við höfum
valdið,“ sagði Alon.
Ísraelsmenn fullyrða að Hamas sé
reiðubúið til viðræðna, svo mjög sé
þeim brugðið vegna hörkunnar í að-
gerðum Ísraelshers. Ekki hefur reynst
mögulegt að sannreyna fullyrðingarn-
ar, en í Times segir að Palestínumenn
segi að um áróður sé að ræða og Ham-
asliðar bíði þess að ísraelskir hermenn
hætti sér inn í íbúðahverfi og þá verði
látið sverfa til stáls.
Ísraelskum hermönnum sagt að skjóta frekar en spyrja spurninga:
nota engin vettlingatök Í reykjarkófi Palestínumaður nánast hulinn reyk eftir
stórskotaliðsárás Ísraelshers.
Eþíópískir hermenn hafa yfirgefið
tvær stöðvar sínar í höfuðborg Sómal-
íu, Mogadishu, í samræmi við friðar-
samkomulag sem gert var að undirlagi
Sameinuðu þjóðanna í október. Eþíóp-
íumenn ku hafa þrjár aðrar stöðvar, en
brotthvarf þeirra frá þessum tveimur er
talið marka upphaf fullkomins brott-
hvarfs þeirra frá landinu.
En viðbrögð íbúa hafa verið mis-
jöfn, enda ekki mikil ástæða til bjart-
sýni. Brottför Eþíópíumanna myndar,
að sumra mati, eldfimt tómarúm, en
aðrir telja að brottför þeirra geti lagt
grunn að friði í landinu.
Öryggismál voru afhent sveitum rík-
isstjórnarinnar og hófsömum íslamist-
um við hátíðlega athöfn í Mogadishu.
Eftir sem áður verða til staðar í borg-
inni fámennar friðarsveitir Sameinuðu
þjóðanna, en sérfræðingar telja útilok-
að að þær geti staðist íslamistum, sem
ráða lögum og lofum í stórum hluta
Suður-Sómalíu, snúning.
Nærvera Eþíópíumanna illa séð
Sem fyrr segir samþykktu stjórnvöld
Eþíópíu að kalla liðssveitir sínar heim
í október er samkomulag náðist milli
viðkvæmrar bráðabirgðaríkisstjórnar
og eins helsta andstöðuhópsins í land-
inu.
Samkvæmt fréttum biðu uppreisn-
armenn, sem mótfallnir voru friðar-
samkomulaginu, ekki boðanna og tóku
undir sig stöðvar Eþíópíumanna um
leið og þeir hurfu á brott. Forsætisráð-
herra Sómalíu, Nur Hassan Hussein,
lofaði eþíópísku sveitirnar. „Við þökk-
um þeim það góða starf sem þær hafa
unnið. Við þökkum þeim einnig fyr-
ir að framfylgja ákvæðum friðarsam-
komulagsins,“ sagði Hussein.
Nærvera eþíópísku hersveitanna
var ekki vel séð af öllum. Eþíópía og
Sómalía hafa í tvígang átt í landamæra-
stríði og inngrip Eþíópíumanna í mál-
efni Sómalíu naut ekki fylgis og varð til
þess að ólíkir hópar snéru bökum sam-
an í baráttu gegn nærveru þeirra.
Óendanlegt verkefni
Átök á milli bráðbirgðaríkisstjórn-
arinnar, sem nýtur stuðnings Sam-
einuðu þjóðanna, og íslamista hafa
tekið sinn toll. Talið er að um sex-
tán þúsund manns hafi látið lífið í
átökunum, síðan 2007, og ein millj-
ón manns hefur neyðst til að yfirgefa
heimili sín.
Vestrænir diplómatar binda von-
ir sínar við að brotthvarf Eþíópíu-
manna dragi úr stuðningi við öfga-
fulla íslamista og leiði til þess að
hófsöm öfl myndi ríkisstjórn sem
byggi á einingu þjóðarinnar.
Nokkrar Afríkuþjóðir eru reiðu-
búnar að senda hermenn til lands-
ins, og hafa Úganda, Búrúndi og Ní-
gería verið nefnd í því sambandi, en
Afríkusambandið skortir fé svo unnt
sé að þiggja boð þeirra. Afríkusam-
bandið er aukinheldur ekki ginn-
keypt fyrir að takast á hendur verk-
efni sem virðist opið í báða enda.
Sérstakur fulltrúi Sómalíu, Ahm-
edou Ould-Abdallah, sagði í viðtali
við BBC að hann væri hlynntur öll-
um möguleikum, þar á meðal til-
lögu Bandaríkjamanna um að frið-
argæslulið Sameinuðu þjóðanna
verði sent til Sómalíu. „Sómalía hef-
ur verið afskipt í langan tíma í hönd-
um fólks sem fer sínu fram,“ sagði
Ahmedou Ould-Abdallah.
Í síðasta mánuði sagði aðalrit-
ari Sameinuðu þjóðanna, Ban Ki-
moon, að fáar þjóðir væru reiðu-
búnar til að senda friðargæsluliða til
Sómalíu því þar ríkti enginn friður
til að gæta.
Ekki friðvænlegar horfur
Ekki er margt sem gefur ástæðu til að
ætla að aðalritari Sameinuðu þjóð-
anna skipti um skoðun. Þrátt fyrir ein-
hverja ánægju Sómala vegna brott-
hvarfs Eþíópíumanna kann það að
vera skammgóður vermir. Uppreisn-
armenn íslamista hafa heitið því að
herða árásir sínar og sérfræðingar spá
því að í kjölfar brotthvarfs þrjú þúsund
hermanna Eþíópíu muni ofbeldi af
hálfu uppreisnarafla, sem barist hafa
gegn stjórn landsins í tvö ár, færast í
aukana.
Eftir margra ára átök er stór hluti
Sómalíu í höndum hinna ýmsu
stríðsherra, en Mogadishu hefur ver-
ið bitbein eþíópísku hersveitanna, í
umboði ríkisstjórnarinnar, og upp-
reisnarhópa.
Draugaborg
Fréttaritari BBC, Mark Doyle, var í
Mogadishu í október og það sem bar
fyrir augu hans voru húsarústir og
mannauðar götur.
Að sögn Doyles var gata eftir götu
rústir einar og ef hús var ekki orðið að
grjóthrúgu þar líktist það einna helst
beinagrind með tómar augnatótt-
ir, leifar þess sem einu sinni var hús
byggt í ítölskum nýlendustíl.
„En hin raunverulega óhugnan-
lega hlið margra hluta Mogadishu er
mannfæðin,“ sagði Doyle. Samkvæmt
upplýsingum frá Sameinuðu þjóðun-
um hefur að minnsta kosti helmingur
borgarbúa, jafnvel um 500.000 manns,
flúið Mogadishu.
Virk ríkisstjórn hefur ekki verið
við lýði í Sómalíu síðan 1991 og ýms-
ir vopnaðir hópar hafa barist um völd-
in í landinu. Það er ljóst að hersveitir
Afríkusambandsins, sem telja tæplega
þrjú þúsund liðsmenn, eru ekki öf-
undsverðar af hlutverki sínu á kom-
andi dögum.
Um fimmtíu manns hafa látið líf-
ið í átökum tveggja hópa íslamista
í Galgadud-héraði og samkvæmt
mannúðarstofnun á vegum Samein-
uðu þjóðanna hafa fimmtíu þúsund
borgarar flúið svæðið og í mörgum til-
fellum er um að ræða fólk sem áður
hafði rifið sig upp með rótum vegna
bardaga í Mogadishu.
Eþíópískir hermenn halda nú heim á leið frá Sómalíu og skilja eft-
ir sig tómarúm í slag uppreisnarmanna íslamista og bráðabirgða-
ríkisstjórnarinnar sem nýtur stuðnings Sameinuðu þjóðanna.
Sumir binda vonir við að þjóðin geti sammælst um ríkisstjórn
einingar, en aðrir deila ekki þeirri bjartsýni og telja að öfgafullir
íslamistar blási til sóknar.
drAugAborgin mogAdishu
Eþíópía og Sómalía hafa
í tvígang átt í landa-
mærastríði og inngrip
Eþíópíumanna í málefni
Sómalíu naut ekki fylgis
og varð til þess að ólík-
ir hópar snéru bökum
saman í baráttu gegn
nærveru þeirra.
KolbEiNN þorstEiNssoN
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
Mogadishu, höfuðborg sómalíu
Hefur verið bitbein uppreisnarmanna
og herja á vegum ríkisstjórnarinnar.
Uppreisnarmenn íslamista
Biðu ekki boðanna með að taka
yfir stöðvar Eþíópíumanna.