Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.2010, Blaðsíða 25

11. júní 2010 föstudagur 25
Einu sinni var ég miður mín út af fótbolta. Það
var eftir að Brasilíumenn töpuðu í vítaspyrnu-
keppni gegn Frökkum á mótinu í Mexíkó árið
1986. Brasilíumenn mættu til leiks með snilling-
ana sem maður þekkti frá mótinu 1982, Zico og
Socrates, Falcao og Júnior, og þar að auki Careca,
og þótt sumir í liðinu væru orðnir nokkuð rosk-
nir, þá var enn unun á þá að horfa. Í átta liða úr-
slitum fór svo illa að Brassarnir drógust á móti
Frökkum, en þeir voru augljóslega með næst-
besta liðið á HM: Platini, Tigana, Luis Fernánd-
ez, Giresse, Amoros, Joel Bats … frábærir fót-
boltamenn sem glöddu augað í hvert sinn sem
þeir sendu milli sín bolta. Feginn hefði ég vilj-
að að þessi tvö lið mættust í úrslitaleiknum; af
einhverjum ástæðum heillaðist ég lítt af Marad-
ona þó að þetta ætti að heita mótið hans. Enda
stóð leikurinn svo sannarlega undir væntingum
– enn í dag þykir hann einhver flottasti fótbolta-
leikur sem spilaður hefur verið. Þetta var ekkert
markaregn, enginn hömlulaus sóknarbolti, bara
„tótal fútbol“ eins og hann gerðist bestur, og í
báðum liðum brá fyrir fjölmörgum dæmum um
„jóga boníta“, „hinn fallega leik“ sem er nú hin
raunverulega ástæða fyrir því að maður nennir
að horfa á fótbolta.
KÆRULEYSISLEG VÍTASPYRNA
Careca skoraði snemma fyrir Brasilíu, Platini
jafnaði rétt fyrir leikhlé og í seinni hálfleik skipt-
ust á gáfulegar og fallegar sóknir hjá báðum lið-
um. Þegar skammt var eftir lét Zico Bats verja frá
sér vítaspyrnu; það sem sá góði snillingur hefði
þó átt skilið að koma sínum mönnum áfram
í fjögurra liða úrslitin. En svo fór ekki og eftir
framlengingu þar sem enn var ekki skorað, þá
duttu Brasilíumenn út í vítaspyrnukeppninni.
Kæruleysislegar vítaspyrnur Sócratesar komu
honum loks í koll og Bats varði frá Júlio César.
Það kom ekki að sök þótt Michel Platini skyti yfir
– Frakkar fóru áfram.
Þetta var í sannleika sagt ægifagur fótbolta-
leikur, og kemst yfirleitt á lista yfir bestu leiki
sögunnar – og var alveg ógleymanlegt að horfa á
þetta í sjónvarpi. Hins vegar var eiginlega óbæri-
legt að verða vitni að sorg Brasilíumannanna eft-
ir leikinn, þeir voru gjörsamlega niðurbrotnir
menn. Fjórum árum fyrr höfðu þeir dottið úr leik
gegn Ítölum, og þá með jafnvel enn flottara lið –
nú var sýnt að þessi glæsilega kynslóð brasilískra
fótboltamanna næði aldrei að hampa heims-
meistaratitlinum. Ég man að það kom sjálfum
mér á óvart hvað ég var leiður og sár í leikslok,
ég segi ekki gráti nær, en svona allt að því. Ég fór
í einhvern gleðskap þá um kvöldið, en var varla
mönnum sinnandi. Alltaf sá ég fyrir mér niður-
brotna leikmenn brasilíska liðsins; menn sem
höfðu komist svo nærri því að draumurinn rætt-
ist, sá draumur sem þeir áttu skilið vegna hæfi-
leika sinna, en svo sátu þeir þarna eins og hráviði
úti um allan völl, úrvinda menn.
Verst af öllu var svo að Frakkarnir, næstbesta
liðið í keppni, þeir voru svo örmagna eftir þessa
miklu viðureign, að þeir voru aðeins hálfir menn
í næsta leik gegn Þjóðverjum og töpuðu baráttu-
lítið. Tvö skemmtilegustu liðin misstu því bæði
af úrslitaleiknum.
ÞRJÁR KYNSLÓÐIR SNILLINGA
Ekki á ég von á að neitt lið muni á mótinu í
Suður-Afríku vekja aðrar eins tilfinningar og
brasilíska liðið árið 1986. Það væri þá helst
spænska liðið. Árið 1986 höfðu Brasilíumenn
ekki orðið heimsmeistarar í 16 ár og flestum
fannst það óbærilega og óskiljanlega langur
tími, en Spánverjar hafa aldrei hampað þessum
titli – svo það gæti orðið afar hörmulegt ef þeir
komast loks í skotfæri við hann, en tapa síðan að
óþörfu, eins og þeir hafa svo oft gert áður.
Af því að ég er, eins og flestir laumufótbolta-
áhugamenn, sannfærður um að annað fólk
beinlínis þrái að heyra um skoðanir mínar á því
heimsmeistaramóti sem hefst í dag, þá get ég
ekki stillt mig um fáeinar almennar vangaveltur
um sigurstranglegustu liðin.
Því miður verður ekki hjá því komist að út-
nefna Brasilíumenn allra sigurstranglegustu
þjóðina. Því miður segi ég, því þó ég hafi alla tíð
haldið með Brasilíu er það fremur erfitt um þess-
ar mundir. Þjálfarinn Dunga lofaði góðu fyrir 1-2
árum þegar lið hans virtist á sæmilegri leið með
að sameina „fallega fótboltann“ og þann hörku-
lega sigurvilja sem Dunga sjálfur var alltaf tákn-
gervingur fyrir í brasilíska boltanum. Núna, þeg-
ar mest á reynir, þá hefur hann hins vegar stigið
skref til baka og lætur ýmsa meginsnillinga sitja
heima, en fer til Suður-Afríku með menn eins
og Josué, Kléberson, Júlio Baptista og Grafite.
Heima sitja þrjár kynslóðir snillinga: Ronaldo
(þessi alvöru), Ronaldinho og Neymar litli.
Eftir sem áður er liðið hans Dunga auðvitað
nautsterkt, og eru í því alveg nógu flinkir ein-
staklingar til að gaman geti verið að horfa á það.
En hugarfar þjálfarans gerir það að verkum að
það er erfitt fyrir gamla aðdáendur Tele Santana
að fyllast ástríðu yfir þessu liði.
VITI SÍNU FJÆR
Enn sorglegar er komið fyrir Argentínu, sem er
nú í svipaðri stöðu og Brasilíumenn voru 1986
– liðið hefur margoft á síðustu árum sýnt frá-
bæran fótbolta en alltaf misstigið sig á HM.
Af einhverjum óskiljanlegum ástæðum hafa
Argentínumenn hins vegar ákveðið að fremja
harakiri með því að fá sem þjálfara Diego
Maradona, en hafi hann verið mistækur snilling-
ur sem leikmaður, þá er hann mistækur minni-
pokamaður sem þjálfari. Hann kann bersýnilega
alls ekki að velja lið, hvað þá stýra því, enda hafa
84 menn valist í argentínska landsliðið bara nú
síðasta árið – og þar á meðal er ekki besti miðju-
maður Argentínumanna, Riquelme. Sá snilling-
ur er að vísu ekki í liðinu að eigin vali, en Mar-
adona hefði að sjálfsögðu átt að skríða til hans
á hnjánum og grátbiðja hann að snúa aftur;
slíkt er hlutverk þjálfara sem standa andspænis
róstusömum stjörnum. En í lífi Maradona er
náttúrlega engin stjarna nema hann sjálfur, og
má marka það af því að honum virðist næstum
illa við meginsnillinginn Lionel Messi – og það
kæmi ekki á óvart þó hann yrði furðulega lítið
notaður á HM eða þá tekinn út af á undarlegum
augnablikum. Og að Maradona skuli ekki taka
Cambiasso með sér á HM, eða Zanetti, sýnir
bara að maðurinn er viti sínu fjær.
Það er mín spá að annað tveggja gerist hjá Arg-
entínumönnum. Annaðhvort verður öll þeirra
framganga eitt óskiljanlegt rugl, og þeir komast
ekki áfram úr riðlakeppninni, eða þá þeir spila
eins og englar til að byrja með og vinna sannfær-
andi og glæsilega sigra – enda hafa þeir þrátt fyrir
allt mannskap til þess. En svo munu þeir brot-
lenda illa – t.d. tapa 0-4 fyrir nánast hverjum sem
er. Sem betur fer er Messi enn nógu ungur til að
geta unnið heimsmeistaratitilinn með almenni-
legum þjálfara eftir fjögur ár.
ÓVENJU VEIKIR ÞJÓÐVERJAR
Þjóðverjar virðast að þessu sinni með óvenju
veikt lið. Það er ungt, og þar er að finna nokkra
mjög mikla efnispilta (Özul, Müller) og vegna
þess að þeir hafa lent í fremur veikum riðli, og
gætu orðið heppnir með næstu andstæðinga,
þá gætu Þjóðverjar ef allt gengur upp komist
alla leið í fjögurra liða úrslit. En ekki lengra.
Nú – allir elska Hollendinga, enda spila
þeir manna skemmtilegast. Það væri auðvitað
voðalega gaman ef þeir næðu loksins að vinna
heimsmeistaratitilinn sem gekk þeim svo sorg-
lega úr greipum 1974 og 1978. Þeir hafa líka
vissulega mannskapinn til þess, þó spyrja megi
hvort þeir séu nógu stabílir. Ef þeir vinna riðil-
inn sinn er t.d. líklegt að þeir lendi strax á móti
Brasilíu, og geta Hollendingar brotið þá á bak
aftur? Þrátt fyrir snilld Robbens, útsjónarsemi
Sneijders, rómaðan dugnaði Kuyts og mark-
heppni van Persies verður það að teljast ærið
vafasamt.
Frakkar hafa líka mannskap til að vinna tit-
ilinn, en svo virðist sem dauð hönd þjálfar-
ans Raymond Domenech ætli liðið lifandi að
drepa. Það er furðulegt að lið, sem hefur efni
á að skilja Nasri, Ben Arfa og Benzema eftir
heima, án þess að virðast sakna þeirra, skuli
ekki sjálfkrafa virðast sigurstranglegast á HM,
en það vantar illilega eitthvert hryggjarstykki í
franska liðið – og vandséð að Domenech fari að
finna það upp eftir að til Suður-Afríku er komið.
En franska liðið getur unnið hvern sem er, um
það er engum blöðum að fletta.
BARA RUGL!
Af þeim þjóðum sem raunhæft er að spá
heimsmeistaratitlinum eru þá eiginlega bara
Spánverjar eftir. Ítalir virka gamlir og lúnir
og áhugalausir. Auðvitað er hugsanlegt að
Strandamenn af Fílabeinsströndinni hrökkvi í
gírinn sem aldrei fyrr og vinni hvað sem fyrir
verður, eða einhver lítils megandi þjóð taki
Grikkland 2004 á þetta mót – en það verður
að teljast ólíklegt. Og það verður líka að telj-
ast ólíklegt að ef Spánverjar taka ekki upp á því
að skemma fyrir sjálfum sér (eins og þeir hafa
raunar svo oft gert áður), þá geti einhver staðist
þeim snúning.
Ég meina, lið sem getur teflt fram David
Villa og Fernando Torres frammi og á miðj-
unni Iniesta, Xavi, Alonso, og David Silva, og
átt á bekknum menn eins og Fabregas, Navas,
Llorente … Það er náttúrlega bara rugl. Vörnin
virkar auðvitað ekki sú öflugasta á HM, en
Puyol og félagar kunna þó enn eitthvað fyrir
sér – og meginvandi andstæðinganna verður
náttúrlega að komast gegnum miðjuna, áður
en hægt verður að nýta (hugsanlega) veikleika
varnarinnar.
Það er skelfilega ófrumlegt, veit ég, að spá
Spánverjum heimsmeistaratitlinum, en sé eitt-
hvert réttlæti til, þá munu þeir hampa titlinum
eftir æsilegan sigur á liði Brasilíu sem varpar af
sér hömlum Dungas og spilar með hjartanu.
Það gæti orðið skemmtilegur leikur!
Englendingar? Ekkert minnst á þá? Ó. Ja, er
eitthvað um þá að segja?
Hverjir vinna?
umræða
Illugi Jökulsson trúir því statt og stöðugt, eins og aðrir fótboltaáhugamenn, að annað fólk hafi verulegan
áhuga á skoðunum hans á fótbolta.
„Því miður
verður ekki hjá því
komist að útnefna
Brasilíumenn sigur-
stranglegustu
þjóðina.“
trésmiðja illuga