Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.2011, Qupperneq 22

22 | Viðtal 10. ágúst 2011 Miðvikudagur
H
ún er í hvítum buxum
og röndóttri mussu
– hvítri og blárri – og
með blá sólgleraugu.
Býður til sætis í stof­
unni þar sem falleg málverk
hanga á veggjunum. „Ég valdi
þau sjálf,“ segir hún. „Langa
málverkið heitir Tryggðabönd,
en þetta eru piltur og stúlka
sem sitja hvort sínum megin
við læk með bönd á milli sín.
Myndin hægra megin við það,
sem er eins og kassi í laginu,
heitir Farfuglar.“
Enn eitt málverkið hangir
fyrir ofan stofusófann. Það
heitir ekki neitt en sólarlagið
ræður ríkjum á striganum. „Ég
elska sólarlagið. Ég man eftir
því og hugsa oft um það. Litirn­
ir í sólarlaginu eru mér í fersku
minni.“ Hún sat stundum við
glugga. Fylgdist með þegar
sólarlagið lék við himininn.
Fylgdist með margbreytilegum
litunum. Hún man eftir bláum
lit, rauðum, appelsínugulum
og gulum. „Ég var stundum í
hálfgerðri hugleiðslu – eins og
ég væri að reyna að muna eft­
ir sólarlaginu en það hvarflaði
ekki að mér að ég myndi hætta
að sjá það.“
Brynja Arthúrsdóttir er í
sumarfríi. „Það er búið að vera
nóg að gera í fríinu. Ég er búin
að fara í nokkrar styttri ferð­
ir innanlands en ég ákvað að
grípa hvert tækifæri sem kæmi
upp í hendurnar á mér og þau
eru búin að vera mörg. Ég er
búin að skrifa lista með nöfn­
um þeirra sem ég ætla að hitta
næstu daga og það sem ég þarf
að gera og ég þarf sjö daga í
það.“
Lömuð um tíma
Brynja átti sína drauma þegar
hún var unglingur. Hún seg­
ist hafa séð sig fyrir sér í fram­
tíðinni með mann og tvö eða
þrjú börn, hana dreymdi um
að læra hjúkrun og ferðast um
heiminn; það síðasta hefur
reyndar ræst. „Ég hefði aldrei
trúað því að ég ætti eftir að
missa sjónina. Þó ég væri með
þennan gigtarsjúkdóm þá hélt
ég að mér myndi batna.“ Um
sjaldgæfan gigtarsjúkdóm er
að ræða.
Hún fékk gigtarkast þegar
hún var 16 ára og varð lömuð
um tíma sem þýddi hálfs árs
dvöl á Landspítalanum. Hún
segist hafa legið í rúminu í
einn og hálfan mánuð og þurfti
að snúa henni á hliðina ef hún
lá á bakinu – og öfugt. Fingurn­
ir voru krepptir um tíma. „Ég
gat ekki gert neitt. Það þurfti að
mata mig.“ Hún lagaðist í kjöl­
far lyfjagjafar og meðferðar en
fékk annað svona heiftarlegt
gigtarkast þremur árum síðar.
Brynja segir að gigtarsjúk­
dómurinn hafi meðal annars
lagst á augun en að sjónin hafi
verið góð fram að tvítugu þeg­
ar hún varð nærsýn og þurfti
að fá fyrstu gleraugun. Hún
missti síðan sjónina á hægra
auga í kjölfar slyss þegar hún
var 23 ára. Gleraugun brotn­
uðu og stakkst gler inn í augað.
Þorði ekki að gráta
Gat kom á vinstra augað tveim­
ur árum síðar og rann gler­
vökvi úr því. Tilviljun réð því
að Brynja lá á augndeildinni á
Landakoti á þessum tíma. Hún
missti sjónina um tíma og seg­
ist hafa gengið í gegnum mikla
sorg.
„Ég var ofsalega reið út í
lækninn og kenndi honum
um. Mér fannst hann ekki hafa
sinnt mér nógu vel. Mér fannst
lífið búið og ímyndaði mér að
ég myndi sitja í ruggustól það
sem eftir væri. Ég var neikvæð
og niðurbrotin. Sjónin kom
hins vegar eftir fimm daga eft­
ir lyfjagjöf dagana á undan og
þá tók ég gleði mína aftur. Ég
hugsaði með mér að það gæti
vel verið að einhver kerling úti
í bæ yrði blind en það kæmi
örugglega aldrei fyrir mig. Ég
var svo viss um að það myndi
aldrei gerast. Maður heldur
alltaf að hlutirnir komi fyrir
aðra en mann sjálfan.
Svo vaknaði ég einn morg­
uninn á sjúkrahúsi þegar ég
var 27 ára eftir aðgerð á ann­
arri hendinni og sá allt í þoku
en nethimnan í vinstra aug­
anu hafði losnað. Mér brá of­
boðslega. Ég var í sjokki. Ég
þorði ekki að gráta því ég var
svo hrædd um að eyðileggja
augað. Ég gat einhvern veginn
haldið aftur af mér. Ég hugs­
aði um það þegar ég hafði ver­
ið á augndeildinni á Landakoti
tveimur árum fyrr þegar sjón­
in fór að fjara út. Ég fór í Pollý­
önnuleik og hugsaði með mér
að fyrst sjónin kom aftur þá
hlyti það að gerast í þetta skipti
líka.“
Aldrei í myrkrinu
Brynja fór í uppskurð til Bret­
lands í kjölfarið og segist vera
fyrsta manneskjan í heiminum
sem fékk grædda augnhvítu úr
látinni manneskju. „Mér var
ráðlagt að læra punktaletur
og fara í endurhæfingu. Þá var
engin endurhæfing á Íslandi.“
Brynja fékk aldrei aftur
þá sjón sem hún hafði haft á
vinstra auganu og var orðin
mjög sjónskert.
Hún fór til Englands í end­
urhæfingu tveimur árum síðar
þar sem hún dvaldi í þrjá mán­
uði. „Þar lærði ég punktaletur,
að nota hvíta stafinn, ég var í
matreiðslu, leirmunagerð og
skrifstofuþjálfun.“
Hún lenti í slysi viku eftir að
hún kom til Íslands. Gleraugun
brotnuðu og stakkst gler inn í
vinstra augað. Brynja var orð­
in blind.
„Ég bjó vel að því að vera
búin að fara í endurhæfinguna
og fór fljótlega í uppskurð í
Bretlandi. Þar var mér sagt að
kannski kæmi sjónin aftur og
kannski ekki. Ég lifði alltaf í
voninni. Maður er alltaf sáttari
ef maður lifir í voninni. Sjón­
in kemur ekkert í þessu lífi. Ég
er alveg búin að sætta mig við
það.“
Brynja bendir á ör í öðrum
lófanum. „Þetta er eftir mis­
lukkaða aðgerð sem ég fór í um
það leyti sem nethimnan losn­
aði og ég sá allt í þoku. Sinarn­
ar slitnuðu nokkrum sinnum
í höndunum á mér.“ Verkirnir
voru oft miklir um allan líkam­
ann út af gigtinni og Brynja
segist oft hafa verið með mikla
verki í augunum áður en hún
missti sjónina. „Áreitið á aug­
un var mikið áður en það gerð­
ist. Ég þoldi illa birtu en það
gæti hafa haft áhrif.“
Hún segist aldrei hafa upp­
lifað sig í myrkri eftir að hún
missti sjónina. „Það er svo
merkilegt að ég upplifi mig í
birtu þó ég sjái ekki neitt. Mér
finnst lífið skemmtilegt og ég
hugsa sjaldan um að ég sé
blind. Ég er svo vön þessu. Ég
er með mjög sterka innri sýn
og upplifi ekki blinduna eins
og ég sitji í myrkri. Mér finnst
ég bara vera í ljósinu.“
Út í heim
Brynja var um tíma í endur­
hæfingu á Reykjalundi og hún
hóf síðar störf þar og vann í
26 ár sem aðstoðarmaður hjá
félagsráðgjöfum. Hún hef­
ur undanfarin ár unnið sem
kynningarfulltrúi og trúnaðar­
maður hjá Blindrafélaginu.
Hún hefur notað sumarfríin
vel og ferðast mikið.
Hún var 18 þegar hún fór í
fyrstu utanlandsferðina en þá
lá leiðin til Mallorca og Lond­
on. Hún segist hafa verið búin
að fara 10 sinnum til útlanda
áður en hún missti sjónina 29
ára gömul. Eftir það hefur hún
farið 57 sinnum út fyrir land­
steinana.
„Þegar ég var krakki sagðist
ég ætla að fara til Grikklands
eftir að hafa heyrt gríska tón­
list í útvarpinu, séð myndir af
Akropolis og horft á kvikmynd­
ina Summer Holiday með Cliff
Richard sem var tekin í Grikk­
landi. Það var alltaf draumur­
inn að fara þangað. Ég komst
þangað þegar ég var þrítug og
nú er ég búin að fara sex sinn­
um til Grikklands.“
Vegna gigtarsjúkdómsins
kýs hún helst að fara til staða
þar sem heitt er í veðri en það
ræður þó ekki alltaf. Á meðal
landa sem hún hefur heimsótt
eru Spánn, Kúba, Bandaríkin,
Ítalía, Frakkland, Norðurlönd­
in, Írland …
Stemningin á stöðunum
Brynja hefur m.a. komið til
Túnis. „Þar reið ég úlfalda við
sólarupprás klukkan sex að
Brynja Arthúrsdóttir er blind, heyrnarlaus á öðru eyra og með
gigtarsjúkdóm. Hún hefur gengið í gegnum margt á lífsleiðinni en
lætur það ekki draga sig niður. Ferðalög eru hennar helsta áhuga-
mál og hefur hún ferðast meira en margir; farið í 57 utanlandsferðir
frá því hún missti sjónina fyrir 33 árum. Brynja segist vera pjattrófa
og vill að allt sé í stíl. Hún er alsjáandi í draumum og dreymir í litum.
Verra gæti
það verið
„Ég er með mjög sterka innri
sýn og upplifi ekki blinduna
eins og ég sitji í myrkri. Mér finnst
ég bara vera í ljósinu.
Fékk gat á augað „Ég fór í Pollýönnuleik og hugsaði með mér að fyrst sjónin kom aftur þá hlyti það að gerast í
þetta skipti líka.“