Dagblaðið Vísir - DV - 30.01.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
Í
dag gefst almenningi í fyrsta sinn
kostur á að sjá vitnalista í lands-
dómsmálinu. Þarna er nokkur
fjöldi einstaklinga sem hafa bein-
línis hag af því að málið verði fellt
niður og að þeir þurfi ekki að opin-
bera óþægilega hluti úr fortíðinni. Og
það nöturlega er að einhver vitnanna
hafa það í hendi sér að málinu verði
öllu vísað frá. Í stað þess að víkja af
Alþingi þegar málið og tilvist þess er
til umfjöllunar kjósa þessir einstak-
lingar að beita áhrifum sínum.
Það er skoðun stórs hluta almenn-
ings á Íslandi að eðlilegt og sjálf-
sagt sé að rétta yfir Geir Haarde í því
skyni að varpa ljósi á hrunið og þátt
stjórnvalda í því. Fæstir, sem hafa þá
afstöðu að landsdómur eigi að vinna
sitt verk, hafa þá eindregnu skoð-
un að Geir sé sekur um glæp gegn
þjóðinni. Fjölmargir telja að hann
hafi verið handbendi fyrrverandi
formanns Sjálfstæðisflokksins og í
rauninni verið stýrt í flestum verkum.
Hann hafi verið aukvisi og afglöp
hans í starfi óviljaverk. Það er eðlilegt
að landsdómur fái tækifæri til þess
að kveða upp úr um þetta. Þá liggur
ómetanlegt tækifæri í réttarhöldun-
um til að varpa ljósi á hinn pólitíska
þátt í hruninu. En það er viðkvæmt
fyrir alla þá sem stigu dansinn á ár-
unum fyrir hrun og vilja helst af öllu
skrifa allan óþverrann á útrásarvík-
inga.
Öllum er ljóst að þeim stjórnmála-
foringjum sem stóðu að alræmdri
einkavæðingu bankanna og öllum
þeim spillingarvef mun ekki verða
stefnt fyrir landsdóm sem grunuð-
um mönnum. Þeir eru sloppnir og
meint brot gegn Íslendingum öllum
eru fyrnd. En það má enginn gleyma
verkum þeirra. Það má líka flestum
vera ljóst að það var klúður Alþingis
að láta ekki rétta yfir fleiri ráðherrum
hrunstjórnar Geirs Haarde. En það
þýðir ekkert um það að fást. Höfuð-
paurinn er fyrir landsdómi þar sem
heiðarlegir og réttsýnir dómarar ættu
að fá tækifæri til að skera úr um sekt
eða sýknu.
Fari svo að hagsmunaaðilar á vitna-
lista haldi áfram að beita áhrifum sín-
um til þess að sleppa hinum grunaða
verður að koma til pólitísks uppgjörs.
Kjósendur á Íslandi verða að setja
sér það markmið að hreinsa Ísland af
stjórnmálamönnum sem haldnir eru
siðblindu. Í sömu andrá og landsdóm-
ur verður leystur upp af hagsmunaöfl-
um hverfa vitnin inn í myrkur fortíðar.
Þá verður þjóðin annaðhvort að tryggja
að allir grunaðir stjórnmálamenn fái
sér aðra vinnu eða stinga höfðinu í fen-
ið og sætta sig við spillinguna.
Páll á hnjánum
n Harðorð grein Páls Magnús-
sonar um Davíð Oddsson hefur
vakið athygli margra, enda
er Davíð sagt
til syndanna
á afdráttar-
lausan hátt.
En ljóst má
þó vera að
grein Páls sé
þrátt fyrir allt
ekki aðeins beint gegn Davíð.
Hún er líka viðbrögð við nýrri
stjórn RÚV, en í hana settist
fyrir VG Björg Eva Erlendsdótt-
ir, fyrrverandi fréttamaður,
sem hefur verið lítt hrifin af
Páli og stjórnarháttum hans
í Efstaleiti. Glöggir menn á
RÚV þykjast sjá í hendi sér að
greinina gegn Davíð hafi Páll
skrifað á hnjánum, ekki síst til
að komast í náðina hjá Björgu
Evu og kaupa sér grið.
Sjálfstæður
almannatengill
n Fjölmiðlakonan fyrrver-
andi Sigríður Dögg Auðuns-
dóttir haslar sér nú völl sem
sjálfstætt
starfandi
almanna-
tengill. Sig-
ríður vann á
Fréttablaðinu
áður en hún
stofnaði hið
skammlífa tímarit Krónikuna.
Hún var svo aðstoðarritstjóri
á DV áður en hún réð sig sem
upplýsingafulltrúa Mosfells-
bæjar árið 2008. Hún vék úr
því starfi á dögunum og nú
tekur hún að sér að leiðbeina
fólki og fyrirtækjum undir
nafninu SDA ráðgjöf. Sigríður
fetar þar með í fótspor fjölda
fyrrverandi blaðamanna sem
gerast almannatenglar.
Ef þau þora
n Kjartan Valgarðsson, foringi
Samfylkingarinnar í Reykja-
vík, hefur aldeilis hrist upp í
Samfylkingunni að undan-
förnu. Mikið hefur verið um
úrsagnir úr flokknum vegna
landsdómsmálsins en fjórir
þingmenn Samfylkingar
studdu ekki frávísun á mál-
inu. DV birti rökstuðning
úr nokkrum úrsagnarbréf-
um sem olli titringi innaf-
lokks. Eyjan segir vantraust á
Kjartan vera í vinnslu – það
kannast enginn við. Kjartan
er hinn brattasti og á að hafa
sagt: „Komi þau bara ef þau
þora.“
Teboð Ingibjargar
n DV greindi frá því að Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, fyrr-
verandi formaður flokksins,
hefði sagt sig
úr félagi Sam-
fylkingar í
Reykjavík eftir
að tilkynnt
var að Jón
Baldvin Hanni-
balsson ætti
að stýra námskeiði um rann-
sóknarskýrsluna. Þetta til við-
bótar máli fjórmenninganna
í landsdómsmálinu er sagt
hafa klofið flokkinn. Ekki fall-
ast allir á klofninginn og eru
uppi raddir um að þetta sé
stormur í tebolla. Einhugur
sé í flokknum að frátöldu því
klofningsbroti sem menn
kalla „teboð Ingibjargar“.
Hann stýrði
öllu sjálfur Til þess er ætlast
Gunnar Cauthery heillaðist af Steven Spielberg. – DV Steingrímur J. segist munu fórna sér fyrir Ísland á meðan kraftarnir endast. – DV
Vitnin þagna
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
„Höfuð-
paurinn er
fyrir landsdómi
H
vað líður fyrirheitum um pers-
ónukjör? Spurningin gerist
áleitin nú þegar stjórnmála-
stéttin spólar í flokkadráttum,
svikabrigslum og píslarvætti. Er eitt-
hvað að fólkinu eða er eitthvað að
kerfinu? Undirritaðir hallast fremur að
því síðarnefnda og nota það sem út-
gangspunkt hér.
Lengi hefur verið kennt að starf
stjórnmálaflokka sé hornsteinn lýð-
ræðis. Það er t.a.m. haft til marks um
alvarlegan skort á lýðræði ef starf-
semi stjórnmálaflokka er bönnuð eða
hamlað á einhvern hátt. Á Vesturlönd-
um eru stjórnmálaflokkar þó hnign-
andi stofnanir. Þeir njóta æ minna
trausts og æ færri sýna áhuga á að
starfa innan þeirra. Á Íslandi er þessi
tilhneiging mjög greinileg og kemur
m.a. fram í því mikla vantrausti sem
ríkir í garð Alþingis. Þetta er býsna
mikil þverstæða því á Alþingi sitja
jú fulltrúar fólksins, kjörnir beinni
kosningu af landsmönnum. Hugtökin
„fjórflokkurinn“ og „stjórnmálastétt-
in“, tiltölulega nýkomin inn í orða-
forðann, lýsa vel algengu viðhorfi til
stjórnmálaflokka. Þar sé einfaldlega
á ferðinni þjóðfélagshópur sem villi á
sér heimildir og fari sínu fram að vild.
Gæta eigin hagsmuna
Stjórnmálaflokkar eru myndaðir utan
um málefni og hugsjónir en virðast
hafa eindregna tilhneigingu til að úr-
kynjast. Úr verða gjarna einhvers
konar hagsmunaklíkur, sem annars
vegar gæta sérhagsmuna, þá iðulega
fjársterkra einkavina og þjóðfélags-
hópa (sem þá gjarna þakka fyrir sig
með höfðinglegum fjárframlögum)
og hins vegar gæta stjórnmálaflokkar
einfaldlega eigin hagsmuna. Stjórn-
málaflokkar starfa að miklu leyti fyrir
sig sjálfa og sína skjólstæðinga, flokks-
gæðingana. Flokkurinn er uppspretta
fjölþættra gæða sem þeir eru njótend-
ur að, hann veitir þeim skjól, viður-
væri og sess í samfélaginu. Flokks-
hagsmunir ríkja því ofar öðru, ofar
hagsmunum samfélagsins í heild. Ein
helsta aðferð flokksgæðingsins til að
sanna hollustu sína við flokkinn er
svo að sparka í punginn á næsta flokki
hvenær sem færi gefst.
Úr þessu öllu verður e.k. hlutverka-
leikur, leikrit þar sem framvindan lýt-
ur nánast fyrirfram skrifuðu handriti.
Litlu máli skiptir það sem andstæð-
ingurinn segir, á það er ekki hlustað,
það sem gildir er að snúa út úr fyrir
honum. Þannig hefur orðið til marg-
umrædd umræðuhefð og stjórnmála-
menning sem íslenskt samfélag er svo
þjakað af. Samfélagið er snuðað um
upplýsta umræðu og skoðanaskipti.
Stjórnmálin markast um of af því sem
við þekkjum svo vel í dag, rifrildi og
skítkasti.
Starf stjórnlagaráðs fór vel fram
Við segjum að ástand þetta sé bein
afleiðing þess að stjórnmálastarf fer
allt meira og minna fram í gegnum
stjórnmálaflokka. Við segjum líka að
nóg sé komið og tímabært sé að gera
róttækar breytingar. Við teljum að
persónukjör geti orðið afgerandi liður
í slíkum breytingum. Hér er rétt að
halda til haga að fyrsta og eina tilraun
til persónukjörs á landsvísu, kosning-
in til stjórnlagaþings haustið 2010, gaf
vísbendingar um árangur af stjórn-
málastarfi utan stjórnmálaflokka.
Fæstir hinna rösklega 520 frambjóð-
enda komu þar að sem fulltrúar ein-
hvers stjórnmálaflokks og líklega eng-
inn þeirra 25 sem náðu kjöri leit á sig
sem slíkan fulltrúa. Ekki verður annað
séð en að starf stjórnlagaráðsins hafi
farið vel fram. Landsmenn sáu loksins
kjörna samkomu starfa eins og full-
orðnu fólki sæmir. Mikilvægast er að
hefðbundnu pólitísku skítkasti var út-
hýst. Fulltrúar komu að verki með sína
sannfæringu og hugmyndir. Þeir virð-
ast hafa leitað sátta um ágreinings-
mál og náð mjög viðunandi árangri, á
tilsettum tíma, á formi tillögu að nýrri
stjórnarskrá fyrir lýðveldið Ísland.
Að þessu sögðu vilja undirritaðir
endurtaka spurninguna sem grein
þessi hófst á. Hvað líður fyrirheitum
um persónukjör sem kveðið er á um
í stjórnarsáttmála núverandi ríkis-
stjórnar? Eru einhverjar líkur á að á
yfirstandandi Alþingi, að mestu skip-
uðu skjólstæðingum fjórflokksins,
verði lagt fram frumvarp, hvað þá að
slíkt frumvarp verði samþykkt, sem
kollvarpar valdi flokkanna yfir stjórn-
málastarfi í landinu? Það verður að
teljast harla ólíklegt. Ef þetta þjóð-
þrifamál er þannig í gíslingu fjór-
flokksins, þá er úr vöndu að ráða.
Lýðræðissinnar, hvar sem þeir standa
í litrófi samfélagsins, þurfa þá að taka
sig saman um að koma á breyttum
háttum. Nánar um það síðar.
Stjórnmál utan flokka
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 30. janúar 2012 Mánudagur
Aðsent
Björn Guðbrandur Jónsson
umhverfisfræðingur
Sigurður Hr. Sigurðsson
kvikmyndagerðarmaður
„Stjórnmálin mark-
ast um of af því
sem við þekkjum svo vel í
dag, rifrildi og skítkasti.