Dagblaðið Vísir - DV - 12.06.2013, Blaðsíða 17

„Ef eitthvað virkar í ákveðnu magni,
þá er ekki samasemmerki á milli
þess að það virki betur í þrisvar sinn­
um meira magni. Þarna gera mjög
margir mistök.“
Steinar bendir á að afleiðingar of­
neyslu vítamína séu í raun jafn mis­
munandi og vítamínin eru mörg. Þá
séu sum þeirra skaðlaus þó þeirra sé
neytt í miklu magni. „B1, B2 og B3,
það er ólíklegt að það valdi þér skaða
þó þú takir þau inn í ofsamagni. Aft­
ur á móti ef þú tekur inn of mikið of
B6 þá getur það valdið vandræðum,
líkt og C­vítamín og E­vítamín.“
Hann segir mjög marga Íslend­
inga vera að taka inn það sem hann
kallar „ofsamagn“ af vítamínum.
„Ég hef séð þetta bæði hjá íþrótta­
mönnum og „wannabe“ íþrótta­
mönnum. Þeim sem æfa eins og
berserkir en eru ekkert endilega í
fremstu röð. Þeir eru alltaf að hugsa
hvernig þeir nái þessu auka til að
standa sig betur og þá fara margir út
í þessar öfgar.“
Vítamínin berjast sín á milli
Steinar gengur nánast svo langt að
fullyrða að inntaka vítamína sé al­
gjörlega óþörf fyrir utan D­vítamín.
„Ef ég ætti að svara því hvaða fæðu­
bótarefni Íslendingar eiga að taka þá
myndi ég segja: Lýsi og hugsanlega
fyrir konur með tíðir, að taka járn
í samráði við lækni eða næringar­
fræðing. Og svo fyrir marga hverja
að taka eina fjölvítamín og steinefna­
töflu á dag. Það er allt sem þarf.“
Að sögn Steinars eru vítamínin í
fjölvítamíni í því magni að þau eru
ekki að berjast innbyrðis um að kom­
ast inn í líkamann. Hann tekur kalk
og járn sem dæmi, en þau geta átt í
slíkri baráttu. Í fjölvítamíni eru þau
hins vegar í jafnvægi. „Ef þú tekur
til dæmis járntöflu og drekkur mjólk
með þá ertu strax farinn að minnka
hve mikið þú nýtir af járninu,“ útskýr­
ir Steinar.
Hann segir sérstaklega mikil­
vægt fyrir konur á barneignaraldri
að hafa í huga að takmarka neyslu á
A­vítamínríkri fæðu og A­vítamíni,
þar sem þær viti oft ekki að þær eru
með barni fyrr en jafnvel á áttundu
eða tíundu viku. Að sama skapi
sé mjög gott fyrir konur að taka
fjölvítamín til að tryggja að þær fái
næga fólínsýru, en skortur á henni
getur valdið skaða á taugakerfi
fósturs. „Það er ákveðinn öryggis­
ventill fyrir okkur, hvort sem um er
að ræða Jón Jónsson, íþróttamann­
inn eða konuna sem getur orðið
ófrísk, að taka eina fjölvítamín og
steinefnatöflu á dag.“ n
Vítamín geta Verið hættuleg
Neytendur 17Miðvikudagur 12. júní 2013
Bílaverkstæði
Varahlutaverslun
Smurstöð
Dekkjaverkstæði
Bremsur,
spindilkúlur,
stýrisendar,
o.fl., o.fl.
Allar gerðir
bætiefna fyrir
vél, drif
og gírkassa
www.bilaattan.is
Allt á einum stað
Skaðlegt Steinar B. Aðalbjörnsson nær-
ingarfræðingur segir marga Íslendinga taka
inn vítamín í ofsaskömmtum. Slík neysla á
vítamínum getur verið skaðleg heilsunni.
n Ofneysla ákveðinna vítamína getur haft banvænar afleiðingar n Óþarfi að innbyrða aðra fæðubót en lýsi að sögn næringarfræðings
Lýsi Fyrir Íslendinga ætti að vera nóg að
taka inn lýsi eða D-vítamín í töfluformi.
Vítamín skipt-
ast í tvo flokka
Vítamínin þrettán skiptast í vatnsleys-
anleg annars vegar og fituleysanleg hins
vegar. Til vatnsleysanlegra vítamína
teljast B-vítamínin, sem eru alls átta
talsins og C-vítamín. A-, D-, E-, og
K-vítamín eru hins vegar fituleysanleg.
Þessi grundvallarmunur á vítamín-
flokkunum hefur mikið að segja komi
til ofneyslu þeirra. Umframmagn af
vatnsleysanlegum vítamínum skilar sér
út með þvagi og því eru afleiðingarnar
oftast skaðlausar. Þrátt fyrir það
getur neysla á C-vítamíni í mjög stórum
skömmtum haft slæm áhrif á líkamann
og til að mynda valdið nýrnasteinum.
Fituleysanleg efni safnast hins vegar
upp í líkamanum, einkum í lifrinni og
geta haft mjög skaðleg áhrif.
Vert er að hafa í huga að áhrif stórra
skammta af einstökum vítamínum geta
einnig farið eftir því hvaða önnur nær-
ingarefni er verið að innbyrða á sama
tíma. Þá geta ýmis lyf einnig haft áhrif á
vítamínupptöku. Þetta er vert að hafa í
huga þegar vítamín eru tekin inn.
(Upplýsingar af Vísindavefnum)
Ráðlagðir
dagskammtar
nokkurra
vítamína:
A-vítamín
Karlar > 10 ára 900 mcg
Konur > 10 ára 800 mcg
C-vítamín
Karlar > 15 ára 60 mg
Konur > 15 ára 60 mg
D-vítamín
Karlar 19 – 60 ára 7 mcg
Konur 19 – 60 ára 7 mcg
E-vítamín
Karlar > 14 ára 10 mg
Konur > 10 ára 8 mg
K-vítamín
Karlar 45–80 mcg
Konur 45–65 mcg
(Vert er að hafa í huga að ráðlagðir
dagskammtar fyrir þungaðar konur geta
verið öðruvísi)
Borða fjölbreytt Með neyslu
á fjölbreyttri fæðu fáum við öll
vítamín sem við þurfum.
1. Sjávarsalt er
hollara en borðsalt
Ósatt. Ef þú kaupir
sjávarsalt til að
neyta fjölbreytt­
ari steinefna
eru það gagns­
laus innkaup.
Venjulegt
borðsalt inniheld­
ur um það bil 2.300 mg af sódíum í
hverri teskeið. Sjávarsalt inniheld­
ur einnig svipað magn af sódíum.
Þeir sem vilja meina að sjávarsaltið
sé hollara benda á að það innihaldi
einnig magnesíum og járn. Raunin
er að magn þeirra efna er vart mæl­
anlegt. Til þess að innbyrða mæl­
anlegt magn af magnesíum og járni
þyrfti einstaklingur að innbyrða lífs­
hættulega mikið af salti!
Venjulegt borðsalt er að auki
jafnan styrkt með joði, sem hefur
góð áhrif á hormónaskap líkamans.
Í sjávarsalti er ekkert joð.
2. Vörur með minni
fitu eru hollari
Ósatt. Neytandinn ætti að hafa var­
ann á sér þegar hann kaupir inn
vörur sem auglýstar eru með sér­
lega lágu fituinn­
haldi. Stundum
getur inni­
haldið verið
afskaplega
óhollt þrátt fyrir
minni fitu. Salt­
ríkt og fullt af ódýru
kolvetni. Sem dæmi má taka hnetu­
smjör frá Smuckers. Í stað fitu ákvað
framleiðandinn að setja kolvetn­
ið maltodextrin sem er engin stoð
fyrir þá sem vilja léttast. Undarleg
ákvörðun og markaðssetning sem
ruglar neytandann í ríminu sem
ætti fremur að velja sér holla fitu og
neyta minna af henni.
3. Vörur auglýstar
án transfitu eru án
transfitu
Ekki endilega
satt. Matvæla­
og lyfjaeftirlit
Bandaríkj­
anna gefur
framleiðendum
ákveðið svigrúm
þegar kemur að markaðssetningu
varnings án transfitu. Framleiðend­
ur mega sum sé kynna varning sinn
án transfitu innihaldi hann 0,5 gr. af
transfitu eða minna. Alþjóðaheil­
brigðisstofnunin (WHO) ráðlegg­
ur fólki að neyta alls ekki meira en 1
gramms af transfitu á dag. Ef neyt­
andinn hefur keypt varning sem
inniheldur slæðing af transfitu getur
hann auðveldlega farið yfir mörkin
án þess að hafa hugmynd um það.
Lífseig
„sannindi“