Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.2013, Qupperneq 15

Alveg galið að birta
þessar upplýsingar
Ekki ástæða til
bjartsýni
Ég heiti Dagur og
ég er drusla
Inga Lind Karlsdóttir óttast að þjófar noti tekjuskrár. – BylgjanKristinn Hrafnsson segir Manning hafa fengið sýndarréttarhöld. – visir.isDagur B. Eggertsson hélt tölu í Druslugöngunni. – DV
Spurningin
„Ég er að fara að veiða
í Hreðavatni.“
Jónas Jónasson
44 ára, matreiðslumeistari
„Ég ætla að halda upp á afmælið
mitt. Skrepp kannski í stutta
útilegu.“
Vera Knútsdóttir 27 ára, starfsmaður
Borgarbókasafnsins
„Ég er að fara til Danmerkur.
Verð í Kaupmannahöfn með
fjölskyldunni.“
Birta Björnsdóttir
33 ára, blaðamaður á Stöð 2
„Ég ætla bara að eyða tíma með
börnunum mínum hérna
í bænum.“
Auður Hilmarsdóttir
40 ára, víóluleikari
„Ég ætla til Akureyrar með
fjölskyldunni á Eina með öllu.“
Sigurður Máni Helguson
34 ára, tengill og hugmyndasmiður
Hvað ætlar þú að
gera um verslunar­
mannahelgina?
1 Börnin látin frjósa í hel á fjallstindi
Fornleifafræðingur rannsakaði múmíur
sem fundust í Andesfjöllum árið 1999.
2 Banaslys á Langjökli: Mildi þykir að aðrir slösuðust ekki
Maðurinn sem lést sagðist vera með
ökuréttindi en reyndist ekki hafa þau.
3 Þessir þingmenn greiða auðlegðarskatt
Kristján Möller, Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson og Bjarni Benediktsson
eru þar á meðal.
4 „Ein stór fjölskylda sem eyðir of miklu“
Ríkisstjórnin undirbýr róttækan
niðurskurð.
5 Risagjaldþrot Serbíufarans Ekkert fékkst upp i nærri 900 milljóna
kröfur í bú Daníels Þorsteinssonar.
6 Deilur um arð í Vinnslustöð­inni: „Hófleg arðgreiðsla
mikilvæg“
Ekki einhugur um 1,1 milljarða
arðgreiðslu Vinnslustöðvarinnar.
7 Starfsmennirnir komu sér sjálfir á sjúkrahús
Öflug sprenging í gassmiðju á Flórída í
Bandaríkjunum aðfaranótt þriðjudags.
Mest lesið á DV.is
Útitafl Skákmaðurinn Róbert Lagerman tefldi við gesti og gangandi í Austurstræti á þriðjudagseftirmiðdag. Hér tekst hann á við ungan franskan skákmann sem þrátt fyrir
skæra einbeitingu virðist ætla að lúta í lægra haldi. Mynd Sigtryggur ariMyndin
Umræða 15Miðvikudagur 31. júlí 2013
Ý
mislegt bendir til að bandaríski
fjárfestingarbankinn Goldman
Sachs hafi áhuga á Íslandi og
horfi hingað girndaraugum eft­
ir fjárfestingartækifærum. Staðfest er
að Goldman Sachs lánaði Orkuveitu
Reykjavíkur (OR) þrjá milljarða króna í
apríl síðastliðnum og gerði á sama tíma
vaxtaskiptasamninga við bankann upp
á allt að 500 milljónir evra, 80 milljarða
króna, til næstu 56 mánaða. Um þessi
viðskipti sagði fjárfestirinn Heiðar Már
Guðjónsson, sem þekkir vel til alþjóðlega
fjármálakerfisins: „Í vikunni bárust frétt­
ir af því að fjárfestingarbankinn Gold­
man Sachs stæði í samningum um að
endurfjármagna OR Þetta er nú sérstök
framsetning fyrir nokkurra hluta sakir.
Goldman Sachs fjármagnar ekki fyrirtæki
eins og OR, heldur miðlar hann skuldum
þeirra til annarra.“ Með öðrum orðum:
Goldman Sachs selur lánið til OR eitt­
hvert annað.
Þá hefur bankinn einnig verið bendl­
aður við önnur viðskipti sem tengjast OR
á liðnum mánuðum: Sölu Orkuveitunn­
ar á höfuðstöðvum sínum í Reykjavík fyr­
ir 5,1 milljarð til hóps sem fjárfestingar­
bankinn Straumur er í forsvari fyrir sem
og kaup sjóðs í stýringu hjá Landsbréfum
á skuldabréfi Ross Beatys, sem er með
veði í tæplega fjórðungshlut í HS Orku,
fyrir 8,6 milljarða króna. Í báðum seinni
tilfellunum er ekki staðfest að Goldman
Sachs komi að viðskiptunum með höf­
uðstöðvarnar og skuldabréfið enda er
ekkert vitað um það hvaða fjárfestar eru
í raun á bak við viðskiptin. Tvö íslensk
fjármálafyrir tæki „fronta“ kaupin, eins
og sagt er, en á bak við þau eru fjárfest­
ar sem njóta nafnleyndar. Svona er fyrir­
komulag fjárfestingarsjóðanna sem við
höfum séð svo mikið af á Íslandi á liðn­
um árum: Engar opinberar upplýsingar
liggja fyrir um raunverulega eigendur
eigna sem keyptar eru í gegnum slíka
sjóði – þeir eru óvinir gagnsæis í viðskipt­
um. Goldman Sachs hefur hins vegar
verið bendlað við þessi viðskipti í opin­
berri umræðu.
Meðal annars sagði Eyjubloggarinn
Andri Geir Arinbjarnarson fyrir skömmu
um skuldabréfakaupin: „Líklegt er að
Goldman Sachs sé á bak við söluna á
Magma bréfi OR. Goldman veitti nýlega
lán til OR á hagstæðum kjörum sem átti að
halda leyndu en lak út. Goldman er einn
fremsti fjárfestingabanki heims og afgreið­
ir varla stök viðskiptalán til félaga eins og
OR. Goldman er þekktur fyrir að endur­
skipuleggja efnahagsreikninga hjá lösk­
uðum fyrirtækjum og koma þeim á réttan
kjöl. Hér er líklega um pakkalausn að ræða
þar sem efnahagsreikningur OR er hreins­
aður upp með Goldman láni og sölu á
Magma bréfinu. Sjálfsagt er tiltektinni ekki
lokið, enda sleppir Goldman ekki kúnnum
fyrr en þeir eru vel snurfusaðir.“
Goldman Sachs er ekki eins og „gamli
góði“ Búnaðarbankinn eða ljúfur, velvilj­
aður sparisjóður úti á landi sem ákveð­
ur að styðja við bakið á OR í þeirri fjár­
hagskrísu sem fyrirtækið á í. Þetta er einn
harðsvíraðsti banki heims; eigendur
hans svífast einskis í þeirri viðleitni sinni
að græða peninga, eins og mikið hef­
ur verið skrifað um. Fræg eru þau um­
mæli Matt Taibbis í grein í bandaríska
tímaritinu Rolling Stone að Goldman
Sachs væri eins og: „blóðsugusmokkfisk­
ur sem vefði sér utan um andlit mann­
kyns, sem stingi örmum sínum án afláts
í allt sem lyktaði af peningum. Í fyrra
kom út í Bandaríkjunum bók um Gold­
man Sachs sem heitir Peningar og völd:
Hvernig Goldman stýrir heiminum þar
sem sýnt er fram hversu valdamikill og
grimmur þessi stærsti og öflugasti fjár­
festingarbanki heims er í raun. Af hverju
ætti þessi hákarlabanki að hafa áhuga á
því að lána einhverju orkufyrirtæki í ör­
samfélagi eins og Íslandi, samfélagi sem
telur rúmar 300 þúsund hræður, þrjá
milljarða króna?
Goldman Sachs finnur blóðlyktina
af OR, sem er örvæntingarfull í skuld­
setningar­ og fjármögnunarvandræð­
um sínum, og þeir stökkva á fyrirtæk­
ið eins og hákarl á særða bráð. Nýleg
sala Orkuveitunnar á skuldabréfi Ross
Beatys er bara enn ein staðfestingin á
örvæntingu OR: Þetta opinbera fyrir­
tæki selur eignir sínar á bráðaútsölu til
að grynnka á skuldum og ná sér í lausa­
fé. Örvæntingarfullt, fjársoltið fyrirtæki í
almannaeign er ekki í sérstaklega góðri
samningsstöðu en á liðnum mánuð­
um hefur það selt frá sér risastórar eignir
til fjárfesta sem ætla sér – eðlilega – að
reyna að græða eins mikið og þeir geta á
óförum Orkuveitunnar.
Ég veit ekki hvert svarið er við þessari
spurningu um þennan áhuga Gold­
man Sachs á OR og Íslandi, fyrir utan
það að þeir finna blóðlyktina leggja frá
orkufyrirtækinu og bankinn veit, eftir að
hafa einnig komið að viðskiptum með
skuldabréf föllnu bankanna þriggja, að
hægt er að fá eignir á Íslandi á brunaút­
sölu af skuldsettum fyrirtækjum. Svarið
við þessari spurningu liggur of djúpt og
er sennilega of flókið fyrir leikmann að
skilja enda eru mörg af þeim viðskipt­
um sem banki eins og Goldman Sachs
stendur í afar snúin og geta farið fram
í löngum fléttum og tengst mörgum
mismunandi aðilum. Verksummerk­
in eru hins vegar til staðar sem og vís­
bendingarnar um að Goldman Sachs sé
kominn á bragðið.
Vitað er að Goldman Sachs, og aðr­
ir stórir fjárfestingarbankar, stunda við­
skipti með hrávörur eins og korn, kaffi,
olíu og ál sem geta meðal annars gengið
út á veðmál um verðgildi þessara hrá­
vara á tilteknu tímabili. Slík spákaup­
mennska, ef hún gengur eftir, getur fært
fjárfestingarbönkunum gríðarlegan
hagnað. Um slíka spákaupmennsku
Goldman Sachs var fjallað í merkilegri
grein í New York Times í vikunni þar sem
fram kom að bankinn ætti stórar vöru­
skemmur í Detroit í Bandaríkjunum
þar sem mikið magn áls er geymt og að
bankinn hefði áhrif á framboð og eftir­
spurn á álmarkaði með eignarhaldinu.
Goldman lætur flytja álið fram og til baka
í vöruskemmunum sem gerir það að
verkum að álið er geymt lengur í skemm­
unum og eigendur þess þurfa að borga
hærri leigu til Goldman auk þess sem ál­
verð á markaði getur hækkað fyrir vikið.
Á sama tíma kann Goldman að vera með
stöðu með hækkandi álverði þar sem
bankinn á mikið undir því að álverðið
hækki. Þannig getur Goldman Sachs ver­
ið báðum megin við borðið í viðskiptum
með ál í Bandaríkjunum og haft áhrif á
þróun heimsmarkaðsverðs á áli.
Ekki er hægt að fullyrða að Gold­
man Sachs hafi áhuga á OR og hugsan­
lega HS Orku í þeim tilgangi að reyna að
hafa áhrif á álverð. HS Orka selur hins
vegar raforku til álframleiðslu og er það
meðal annars og aðallega út af lækkandi
álverði í heiminum sem Kanadamaður­
inn Ross Beaty hefur ekki fengið það út
úr fjárfestingu sinni á Íslandi sem hann
vonaðist til og er það ein af ástæðunum
fyrir því að OR ákvað að selja skuldabréf­
ið sem er með veði í hlutnum í HS Orku.
Slíkar ástæður kunna þó að spila inn í
hjá Goldman Sachs enda snúast við­
skipti bankans meðal annars um það að
geta komið sér fyrir í öðrum greinum at­
vinnulífsins en bankastarfsemi þar sem
bankinn getur haft bein áhrif á markaði
þar sem hann hefur kannski tekið sér til­
tekna stöðu, til dæmis á álmarkaði líkt og
kemur fram í grein The New York Times.
Viðvörunarbjöllurnar um áform Gold­
man Sachs á Íslandi ættu að minnsta
kosti að vera við hendina. n
„Blóðsugusmokkfiskur“
leggst á Orkuveituna
Kjallari
Ingi Freyr
Vilhjálmsson
ingi@dv.is
„Líklegt er að
Goldman Sachs
sé á bak við söluna á
Magma bréfi OR
Blóðlykt Orkuveita Reykjavíkur er veik fyrir
vegna skuldsetningar og lausafjárvanda.
Goldman Sachs lánaði félaginu milljarða
fyrr á árinu og hefur verið bendlaður við önn-
ur tvennra viðskipta við fyrirtækið. Bjarni
Bjarnason er forstjóri Orkuveitunnar.